Ai đã từng lạc loài trong đêm tối
Mãi hoang mang trong kiếp sống đọa đày
Hãy quay về với chất liệu tình thương
Trong ánh sáng của bình minh trí tuệ.
Trong hành trình đi qua cuộc sống của mỗi người, nó như một trường học cay nghiệt. Sẽ có muôn ngàn những bài toán thuận nghịch, thử thách lẫn nhau nhưng tất cả đều phải giải quyết, không ai có thể giải quyết vấn đề của mình ngoài bạn. Nếu khi ấy bạn chưa thật sự bình tâm để chấp nhận và đối diện thì dù có giải quyết đi chăng nữa cũng chỉ bên ngoài không can hệ gì đến bên trong con người bạn. Khi ấy chỉ thấy một bầu trời đang ủ rũ nỗi sầu của bạn, vì tâm bạn chưa sẵn sàng đón nhận.
Bình tâm lại tôi chợt nhớ lại lời dạy của Đức Phật rằng:
“Kẻ hơn thì thêm oán
Người thua ngủ chẳng yên
Hơn thua hai đều xả
Ấy được an ổn ngủ.”
Thật vậy, Đức Phật dạy hơn người thì người càng thêm oán ghét mình, thua người thì mình lại không ngủ yên, chỉ có xả bỏ hơn thua, thương ghét, được mất… những thứ đối đãi không màng đến thì mới an nhiên ngủ khò. Những lời dạy của Ngài là dòng nước thanh lương, hồn nhiên uốn mình giữa đôi bờ đối lập, giáo lý của Ngài đã vượt qua không gian thời gian đi vào nhân loại để thức tỉnh nhân tình.
Học hiểu là một vấn đề. Nhưng khi gặp việc thì mình luôn bám víu vào nó, chạy theo nó để thấy người đối xử với mình này nọ, thấy mình tổn thương, chỉ biết thương cái “Ngã” của mình để thấy người. Không thấy ở nơi mình và quay lại tự hỏi mình. Tại sao mình bị như vậy? Có phải chăng đã gieo nhân như thế, thì giờ phải chịu nhận quả đã chín thôi, cớ sao một bề trách người đây? Tôi luôn nhắc mình những lúc vọng tưởng dẫn đi trong nước mắt. Khi có thời gian ở yên nhìn lại thấy mình thật vô minh. Nhưng thật sự để ứng dụng thì không dễ dàng một chút nào. Một chữ buông học đến khi nhắm mắt cũng không thuần thục được nó.
Làm sao học hạnh của Ngài Di Lặc, thật quá ư là khó mà. Làm sao để hỷ? Làm sao để xả? Khi chưa buông bỏ.
Dù biết:
“Hỷ là vui
Xả là buông bỏ.”
Có như vậy ta mới thấy cuộc sống mình vui vẻ hạnh phúc như Ngài, còn không để xuống được thì sống trong sầu não, buồn bã.
Dẫu biết rõ cuộc sống là vô thường, tất cả chỉ là nhân duyên đến đi, nhưng sao trong tâm tôi cũng đọng lại một chút gì đó nỗi buồn không tên này. Dù tôi rất muốn học được một phần nhỏ hạnh của ngài Di Lặc và tôi muốn học được chữ buông đúng nghĩa, buông để tâm ta thoải mái và vui vẻ, không phải chữ buông ở miệng và bắt buộc buông rồi trong tâm vẫn ê hề sự hỗn loạn.
Có những lời nói thật bình dị và sâu sắc “Trăm hạt mưa không hạt nào rơi nhầm chỗ, vạn người gặp không người nào là ngẫu nhiên”. Để ta thấy rằng một vấn đề xảy ra thì nó phải xảy ra, dù bạn có muốn hay không thì cũng không thể trốn tránh nhân quả. Mà ở đây cái quan trọng là cách bạn đón nhận nó trong tâm trạng như thế nào. Vui vẻ tiếp nhận và chuyển hóa hay là chấp chặt để phiền não?
Nếu nói không bận tâm vào lời nói hay hành động của người thì đang dối lòng mình. Nhưng may mắn của tôi được ở trong môi trường có học có tu để nhìn lại chính mình. Nhìn lại con đường mình chọn và đi không phải hơn thưa, thương ghét, phải quấy… quan trọng có thắng được bản thân hay không? Có chịu trở về nguồn tâm không đối đãi, không lòng thương ghét hay không?
Như Đức Phật đã dạy trong kinh Pháp Cú rằng:
“Không nên nhìn lỗi người
Người làm hay không làm
Nên nhìn lại chính mình
Mình làm hay không làm.”
Đúng vậy, có học hiểu, tập thực hành vào cuộc sống thực tại mới cho ta cơ hội trở về nhà. Người xưa từng nói: “Học mà không tu là đãy sách. Tu mà không học là tu mù”. Thế nên dù có tu Pháp môn nào cũng không rời nghĩa trung đạo.
Thực tế chúng ta luôn bị vọng tưởng và ngoại cảnh chi phối, có học hiểu ứng dụng tu sẽ giúp ta nhận ra tất cả chỉ là giả tạm, không thật có, phá đi những cố chấp bám víu của mình, không chạy theo những gì hư ảo để làm ta mất đi năng lượng của cuộc sống. Tu học song hành để ta nhận rõ hơn ngay cả thân này cũng vay mượn tứ đại để sống, nếu hít vào không thở ra thì cũng đã hết một kiếp người.
Thiền sư Linh Hựu dạy trong Quy Sơn Cảnh Sách “Vô thường lão bệnh bất dữ nhân kỳ. Triêu tồn tịch vong, sát na dị thế. Thí như xuân sương, hiểu lộ, thúc hốt tức vô, ngạn thọ tỉnh đằng, khởi năng trường cửu. Niệm niệm tấn tốc, nhất sát na gian, chuyển tức tức thị lai sanh. Hà nãi yến nhiên không quá?”
Nghĩa là: “Vô thường, già bệnh chẳng hẹn cùng người. Sáng còn tối mất, chỉ trong khoảng sát na đã qua đời khác. Ví như sương mùa xuân, mốc sáng sớm, phút chốc liền tan. Cây bên bờ vực, dây trong miệng giếng đâu được lâu bền. Niệm niệm qua nhanh, chỉ trong khoảng sát na, chuyển hơi thở đã qua đời sau, sao lại an nhiên để ngày tháng trôi qua vô ích?”
Nếu không nhận rõ được sự tạm bợ phù du, có gì là thật mà ta chạy theo những định kiến của riêng mình, phiền não trói buộc không biết đó là nhân của khổ, phải ý thức được sự vô thường của kiếp người, sớm còn tối mất để nhân nơi huyễn cảnh này tu tập tạo những phước lành cho mình để chuyển thân tốt đẹp hơn không thì uổng một đời tu để thời gian trôi suông. Tu để ta nhận ra biết nó, thật hư như thế nào mà buông bỏ. Mục đích tu hành rõ ràng như vậy, tại sao lại cứ bám víu vào những thứ ảo mộng rồi lăn lộn khổ đau với chúng?
Sư ông Trúc Lâm thượng Thanh hạ Từ đã có bài thơ “Mộng” nhắc hậu học:
Gá thân mộng
Dạo cảnh mộng
Mộng tan rồi
Cười vỡ mộng
Ghi lời mộng
Nhắn khách mộng
Biết được mộng
Tỉnh cơn mộng.
Khi đọc những trang sách giúp chúng ta cảm thấy có một niềm tin mãnh liệt, tinh thần được thoải mái không để tâm ràng buộc bởi những thứ ảo mộng kia để rồi điên cuồng. Sư ông đã sống một cuộc đời ý nghĩa, vì tất cả chúng ta nói rõ ràng tận tường lẽ thật của cuộc đời. Nếu không biết thương mình ráng tu, buông bỏ những giả tạm thì khi nào mới có niềm vui? Tu mà càng ngày càng khổ càng sầu, tu như vậy là sai rồi, sai với những gì được học. Những lời dạy mộc mạc, bình dị mà thật gần gũi của Ngài như cơn gió mát xua tan những nóng bức của cuộc đời, giúp ta có thêm sức sống, niềm tin và tự nhắc chính mình, không có con đường nào mà không có gian nan thử thách, tu là đi ngược dòng đời sẽ còn nhiều trở ngại phía trước phải kiên cường mạnh mẽ bước đi. Người xưa còn gian nan khổ cực hơn mình nhiều mới thành tựu được sở nguyện, mình thời nay may mắn đầy đủ duyên lành có đường lối Tông môn vạch sẵn, cố gắng theo đó mà tu, đâu phải gian nan nhọc nhằn như người xưa. Thật thế so với người xưa những thử thách của mình không là gì cả. Phải luôn luôn có tâm niệm cố gắng từng ngày, từng giờ đối với đời tu của mình, không vì những cái giả tạm làm mình mất tâm Bồ đề, phải biết ơn tất cả những thuận duyên và nghịch duyên đến với mình trong cuộc sống, đừng dùng tâm ích kỉ chỉ muốn thuận duyên thì phần nghịch duyên để lại cho ai gánh đây. Có những khó khăn thử thách mới biết được sự tu hành của mình đến đâu, không có con đường nào chỉ trải gấm thêu hoa.
Phải có trí tuệ học cách buông bỏ những huyễn mộng của cuộc đời để tâm trí ta nhẹ nhàng, thảnh thơi, không bám víu, suy nghĩ với vọng tưởng điên đảo thì thân tâm ta vui vẻ không mệt mỏi bởi những gì giả tạm, càng cố chấp gánh nó không buông bỏ chỉ làm người khác có cơ hội quấy nhiễu mình, cản trở bản thân tiến tu và đánh mất đi những gì mình mong muốn. Trên đời này không gì là mãi mãi. Nhưng nói và làm là hai vấn đề thật sự không dễ dàng song hành cùng nhau. Nên hãy nhắc chính mình, chuyện đã qua có thể chưa làm mình quên nhưng phải biết thương mình đặt xuống, không để nó làm tâm ta như một cục đá đè nặng khó thở. Cuộc sống này luôn công bằng không có gì là không công bằng với chính bạn và tôi.
Tu thấy rõ sự vô thường, biết thương mình chuẩn bị một chút gì đó làm tư lương cho bản thân chứ không phải cố chấp vào những hư ảo để khổ đau triền miên “Hạnh phúc cũng giống như một chiếc đồng hồ, càng đơn giản thì ít hư hỏng.”
Mong bạn và tôi luôn có những thời gian quý giá này để BÌNH TÂM ĐÓN NHẬN những việc xảy ra ở cuộc sống thường nhật, giúp ta có những bài học thực tế không qua trường lớp và kiểm điểm lại mình đã ứng dụng được gì trong công phu tu tập. Dù như thế nào cũng phải đi có đi là sẽ có tới. Mong bạn và tôi luôn có một niềm tin vững chắc vào con đường ngược dòng mình đã chọn.
“Dù bao sóng gió không lay động
Thẳng bước tiến lên quả vô sanh
Yêu ma quỷ mị không ngăn nổi
Chiếc gươm trí tuệ tay chẳng rời.”
Hải Anh Bảo Hải (ĐSHĐ-126)
Cư sĩ Hương Vy Bảo Hải diễn đọc
