Tôi ít dịp về thăm ngoại. Bởi cũng vì công việc, lo toan cơm áo gạo tiền. Những lần về, tôi đều ở chơi khá lâu cho thỏa chí. Được dịp, ngoại huyên thuyên bao nhiêu là chuyện cho tôi nghe.
Như chuyến thăm ngoại năm ngoái. Thấy xung quanh nhà ngoại có nhiều ngôi nhà nhỏ mọc lên như nấm, thấp thoáng sau những hàng cau, giàn trầu, tôi thắc mắc. Ngoại nhanh miệng nói: “Có ai xa lạ đâu. Mấy dì, mấy cậu của cháu đấy”. Tôi ngẩn người ra tự hỏi, vì sao mọi người lại xây cất quá nhiều nhà. Chừng hiểu được suy nghĩ ấy, ngoại kéo tôi ra chiếc bàn uống trà bên hiên nhà để kể rõ sự tình.
Các cậu, mấy dì có lối sống hướng ngoại nên khi lúc còn trẻ đều bỏ quê đi xa làm ăn, lập nghiệp. Cậu Hai, người có trình độ kỹ sư, thích không khí náo nhiệt phồn hoa nên sau khi tốt nghiệp đã ở lại thành thị đi làm, rồi lập gia đình. Nhưng được một thời gian, do làm có tiền, nghe theo lời bạn bè rủ rê, cậu lao vào tiêu pha hoang phí, ăn chơi sa đọa, môn cờ bạc nào cậu cũng tham gia. Rốt cuộc, gia sản bán sạch, lại phải khóc lóc van xin ngoại đi vay ngân hàng để trả nợ. Tội thân già, phải lọm khọm đi lên, đi xuống ngân hàng không biết bao nhiêu lần mới được xét duyệt. Vậy mà cậu nào biết thương, ngựa quen đường cũ, tái diễn trò đỏ đen. Lần này thì ngoại không cứu được nữa (vì lãi cũ toàn là ngoại phải dùng tiền hưu để chi trả), nên cậu phải bán sạch nhà, xe mà về sống với ngoại, xin ngoại miếng đất nhỏ xây nhà.
Dì Ba – một người không thích vướng bận gia đình, không chồng con. Dì bước ra đời khi tròn 20 tuổi. Gia tài của dì là những cuộc tình chóng vánh. Họ – những người đàn ông thừa tiền thiếu tình đã tìm đến dì để vơi đi nỗi chì chiết từ những bà vợ điêu ngoa. Nhưng rồi vợ vẫn là số một. Họ quay về với gia đình, còn dì thì có một khoản tiền không nhỏ. Nhưng dì tính một mà lại không hiểu mười. Dì không nghĩ về tương lai. Nhan sắc không phải là mãi mãi. Rồi dì bước qua tuổi 40, những người tình vơi dần, vơi dần đến nỗi dì chỏng chơ ở tuổi trung niên. Rồi không chịu nổi cái cảnh trống vắng, dì cặp trai trẻ, cho tiền họ tiêu xài. Quy luật của trò đời là thế. Họ lừa tình lẫn tiền của dì đến nỗi, dì không còn một xu dính túi, phải chạy thoát thân trước chủ nợ. Dì quay về quỳ bên chân ngoại, trong túi chỉ còn vài ngàn bạc lẻ.
Mẹ tôi, yên phận theo chồng từ khi 18 tuổi. Cậu Năm, người khéo ăn khéo nói cũng bỏ ngoại mà đi. Cậu qua bên Campuchia làm ăn, quen nhiều người trong giới kinh doanh. Cậu lấy vợ người Cam, rồi sống tại thủ đô Nam Vang ít khi quay về nhà. Nhưng phận đời cũng nghiệt ngã. Cậu cũng lao vào con đường cờ bạc đến nỗi phải trốn về Việt Nam cùng vợ con. Bọn giang hồ bên Campuchia thì khỏi phải nói, chúng “xử đẹp” kể cả cái mạng con người, nên cậu không dám ra ngoài. Riêng cậu Út, không thiếu nợ, không vướng vào những rắc rối gì, nhưng cậu ra đời được 5 năm thì quay về, vì chán cái lối sống phồn hoa xô bồ. Chuyến đi ấy của cậu là một trải nghiệm, một bài học, nhưng tuyệt nhiên không theo vết xe đổ của anh chị mình. Thương cho ngoại, ngày nào cũng ôm mấy đứa cháu khóc vì không biết tiền đâu trả nợ cho các cậu, dì.
Thì ra, khi còn trẻ, người ta ham những thứ phù du của cõi tạm này đến mãnh liệt. Thậm chí, có người còn đánh đổi cả gia đình, thanh xuân, bất chấp tất cả, chỉ để thỏa mãn cái khát khao ấy. Để đến lúc tay trắng bạch thân, họ mới biết nghĩ về nơi chôn nhau cắt rốn, về đấng sinh thành mà tìm về cội về nguồn. Nghĩ đến đây, bất giác tôi cảm thấy rùng mình, hình như cũng có bóng dáng mình trong cái thế giới xô bồ ấy. Chùng lòng chợt nghĩ về mẹ cha…
Nguyễn Hoàng Duy (ĐSHĐ-136)
