Hai chị em nó từ nhỏ đã ở với nội. Chị Hai hiền lắm, lo toan đủ điều trong nhà thay cho nội. Còn nó là đứa con trai duy nhất trong nhà nhưng cũng “máu mặt” nhất, nó đi đến đâu là để lại “dấu ấn” đến đó. Không muốn nói là xóm làng rên trời, bình thường ngoài giờ đi học thì nó đi chăn trâu. Mà chăn trâu là phụ còn phá làng phá xóm, trộm trái cây vườn họ là chính. Nhưng có cái là thương nội lắm, tối nào hai bà cháu cũng đi chùa cùng nhau. Đừng tưởng vì giác ngộ hay ưa thích điều chi mà đi chùa, chỉ là nó giao kèo với nội rằng một tối đi chùa là 5.000 ngàn đồng.
– “Ai đó?” Bà Giàu trong nhà nghe tiếng xào xạc nhìn ra cây đào. “À, thằng Ba đó hả, cứ hái thoải mái đi.” Rồi quay người đi vô nhà mặc kệ cu cậu ngồi vắt vẻo trên cây.
– Hắn ngồi trên cây hái đào, nghe tiếng hỏi đang ngồi im “thám thính” nghe câu sau thấy lạ lạ bèn “dạ” một tiếng thật to rồi nghĩ bụng: “Bà già ni được.”
Trời ơi nó đâu có biết cái lịch sử “hào hùng” của nó làm bà Giàu khiếp sợ. Cái chuyện nó đi hái trộm ổi nhà họ rồi bị mắng vốn, sau đó tất nhiên là bị một trận đòn no nê. Hắn đem lòng oán trách bèn thừa cơ hội không có ai ở nhà, một nhát, hai nhát, hì hục một lúc cuối cùng “chia đôi” cây ổi. Vậy đó, vì mấy quả ổi mà hắn chặt ngang cây nhà họ. Tiếng “lành” đồn xa, mệ Giàu thà để hắn ăn hết cây còn hơn là… Từ đó chiến tích của hắn ngày càng dày hơn.
Gà vừa gáy sớm, mặt trời còn chưa muốn mở mắt. Tiếng thúc giục thì liên hồi của chị Hai.
– Ba, mi có chịu dậy chưa, trâu nhà họ đã lên đến côi xóm Thượng mà chừ mi còn nằm dài trên gường. Mi không chịu dậy coi chừng tao.
– Đang còn sớm mà cứ hối hoài, mệt chi rứa, từ từ có chi mô nà. Vừa xoay người lấy gối che lỗ tai, thằng Ba vừa trả treo với chị Hai.
– Sang năm tao không có trâu để bán thì mi cũng khỏi đi học. Dậy chưa Ba. Tiếng hét chua chát của chị vang lên.
– Rứa thì khỏi đi học, khỏe. Có chi mô mà ghê gớm. Nói chưa dứt lời bỗng nghe tiếng “bép” rồi lại tiếng hét “a… a… a.”
– Chị Hai đem roi vô quất vào mông hắn một cái đau điếng người. Thằng Ba bật dậy vội phóc trên giường xuống một cái thật nhanh ra sau hè, vẫn còn kịp quăng lại cái gối. Vừa chạy vừa càm ràm.
– Mới sáng làm chi mà ngó thê.
Sau một hồi dần dà, rốt cuộc hai con trâu cùng thằng Ba lẩn thẩn ra khỏi nhà. Người đi trước hồn còn bay bổng chưa kịp đáp về thế giới loài người, trâu lững thững đi sau chắc cũng mệt mỏi với con người đi trước ấy lắm. Cứ thế mà đi, khoảng hơn 10 phút sau đã đến bãi cỏ trên xóm Thượng. Nó nhìn một lượt rồi cột trâu vào gốc cây gần đó. Mệt mỏi nằm ngả ra. Đang lim dim đôi mắt thì một tiếng “ọt” rõ to. Nó chép miệng. Chị Hai hối thì trả treo còn sớm chớ nó lên đến nơi còn toàn trâu, bạn chăn trâu của hắn đã kéo nhau về phía gò đất chơi. Thằng Ba cố tình lơ cái đói mà sao cứ “ọt… ọ… t” mãi. Nhìn cơm nội bới, nó thở dài rồi đứng phóc dậy chạy lên gò mả tìm thằng Mạnh. To nhỏ với nhau một lúc, hai đứa hắn chạy khuất dần sau những hàng tre. Chạy đến căn nhà nhỏ, thằng Ba quay lại dặn:
– Mi đứng đây canh ông Tám, tao vô bẻ.
– Mi yên tâm, cứ đi đi, nhớ chia phần tao là được. Mạnh nhanh nhảu trả lời.
Tích tắc, hắn đột nhập thành công vô vườn mía, chọn chỗ khuất bẻ ngang mấy cây. Xui sao đạp trúng vật gì nhọn, giật mình hét một tiếng rõ to “á”, cũng tức khắc “giàn ca” chó vang liên hồi kết hợp với tốc độ luồn lách qua từng cây mía, chuyên nghiệp cứ như chó nghiệp vụ. Hắn hốt hoảng, cắm đầu mà chạy thôi chớ để ý mía làm chi nữa. Mà người thì làm sao nhanh hơn chó cơ chứ, và rồi cứ thế cắm đầu mà chạy, cũng may nó kịp chạy thoát thân. Sực nhớ thằng bạn đi cùng, đành bất lực rón rén quay lại tìm, mà sao con đường trống trơn. Ông Tám còn đang đứng chửi: “Đồ ba thằng phá xóm, tao mà biết đứa mô thì liệu hồn.” Hắn cười khẩy đi về. Về đến gốc cây cột trâu thấy thằng Mạnh đang thở dốc, hắn bực bội hỏi:
– Mi đi mô tao tìm không thấy.
– Tao thấy chó trong nhà chạy ra, tao sợ quá nên lo chạy trước. Nó đá thằng Mạnh một cái vào chân rồi hậm hực nói:
– Đồ mi bán đứng bạn bè.
– Tao chạy có bằng mi mô, nên chạy trước cho an, lỡ chó không cắn mi lại cắn tao nữa.
– Đồ bạn với bè. Vừa nói nó vừa lấy mía ra ăn. Mạnh lên tiếng: “Cho tao khúc.” Nó nhìn thằng Mạnh với ánh mắt hình viên đạn, miễn cưỡng lấy khúc mía ngắn nhất cho thằng Mạnh rồi nói: “Phần mi được bấy nhiêu thôi.”
Ăn xong, dù không thấm tháp vô đâu nhưng cậu ta chọn đi ngủ chứ chạy mệt rồi. Ngủ một giấc mà đã gần chiều, bỗng nghe tiếng ồn nó mở mắt ra thấy lũ bạn đem trâu đi tắm, nó cũng dậy mang trâu đi. Vừa tắm trâu nó vừa kể lại “chiến tích” trộm mía. Tắm xong người và trâu lại lững thững đi về. Về đến cửa thấy cây roi để góc nhà nó cau mày nghĩ: “Sáng chừ mà roi vẫn nằm đó, định sáng mai quất tiếp hay răng rứa biết.”
Nó tắm ra đi đến ngồi bên nội, chị Hai đi đâu về, dựng xe rồi đi thẳng góc nhà, cầm cây roi tới quất hắn túi bụi. Nó không kịp phản ứng nên bị trúng mấy roi, nhưng miệng thì la to:
– “Làm chi rứa?”
– Nội ngồi bên thấy vậy lên tiếng: “Chuyện chi rứa, từ từ nói, đừng có đánh nữa.” chị Hai với vẻ mặt đầy tức giận, thở dốc mà nói:
– “Mi cả ngày không làm chi nên hồn, chỉ được cái đi phá làng, phá xóm, tao đi mô cũng bị bà con mắng vốn. Có phải ngày ni mi đi trộm mía nhà ông Tám không. Trộm mía à, tao đập cho mi chừa.” Vừa nói vừa quất hắn. Hắn tức lắm nhưng không nói được gì chỉ biết áp sát vào nội như để trốn tránh. Nội giải vây.
– “Thôi thôi, được rồi đừng đánh nữa, mau vô nấu cơm cho rồi, nội ăn xong còn đi chùa.”
Chị hắn nghe rứa thôi đánh đi vào bếp, nhưng hầm hầm quay lại chỉ mặt hắn: “Mi liệu đó, tao cho mi biết tay.” Trong lòng nó từ đó ghim một cục tức to đùng.
Tối đến như thường lệ, hai bà cháu cùng đến chùa. Hôm nay tụng kinh xong thầy còn thuyết giảng, còn nó thì vạch đủ kế hoạch trả thù trong dòng suy nghĩ. Thuyết giảng xong trời đã tối muộn, nội cầm tay hắn đi về, dọc đường không ai nói lời nào, bất chợt nội lên tiếng:
– “Con lớn rồi, đừng làm cho nội với chị lo lắng nữa, thấy người ta nói nhà mình như rứa, nội cũng buồn lắm. Con từ nhỏ đã quy y, tức là phải giữ 5 giới của nhà Phật, mà con cứ đi lấy của nhà họ vậy tức là phạm vào giới ăn trộm rồi, giới đó là rất quan trọng, con không chịu ăn năn sau khi chết sẽ bị đoạ địa ngục đó biết chưa.”
– “Dạ” hắn dạ như kiểu cho xong chuyện. Nội lại tiếp tục nói:
– “Đời người cần phải học sự nhẫn nhịn con à, không phải cứ hơn họ là mình thắng mô, mình thắng tức là mình thua đó con. Hãy khiêm nhường mà sống. Nếu như con im lặng mà người khác làm con tức con cứ một lòng niệm Nam mô Quán Thế Âm Bồ tát, Ngài sẽ giúp đỡ con vượt qua cơn tức giận đó hay khi gặp khó khăn hoạn nạn chỉ cần con thành tâm niệm danh hiệu Ngài, Ngài sẽ giúp cho con. Con đừng để sau ni chết rồi bị đọa vào địa ngục mà uổng một kiếp người.”
Nó thấy đường về hôm nay sao dài quá, nội cứ nói mãi không thôi. Nội còn nói các tầng địa ngục cho hắn nghe nữa chứ. Nghe thì nghe vậy thôi chứ tai bên ni lọt tai bên tê rồi đi ra mất, đọng lại không biết được mấy chữ nơi não bộ.
Sáng hôm sau nó dắt trâu đi như bình thường, nhưng hôm nay ngoài cơm nội bới còn có cái bọc chi lạ lắm. Mọi thứ vẫn yên bình cho đến khi.
– “Cháy…. cháy, bà con ơi cháy! Mía nhà ông Tám cháy rồi.” Giọng ai đó hét thất thanh. Ông Tám nghe mía nhà mình cháy vội chạy ra, ôi thôi! Còn chi nữa đâu, một biển lửa đỏ rực, cứu kiểu chi bây chừ, ông ngã quỵ thế là vụ này ông mất trắng rồi.
Thủ phạm tất nhiên còn ai ngoài nó nữa nhưng nó không tự tay châm lửa đốt mía như người bình thường hay làm. Trước khi dẫn trâu đi hắn đã bắt lấy con mèo của chị Hai để vào cái bao kèm theo một nạm rơm, dây ni lông và không thiếu cái máy lửa. Nhân lúc không ai để ý hắn mở bao lấy rơm quấn quanh người con mèo, ôm con mèo đến cách vườn mía đoạn gần, hắn quẹt lửa đốt rơm, con mèo nóng quá cứ thế đâm đầu chạy loạn xạ trong vườn mía. Làm vườn mía “rực sáng.” Hắn hả hê coi như báo được thù.
– Mợ Năm mô rồi, mợ dạy lại cái thằng cháu nhà mợ đi nha. Mười sáu, mười bảy tuổi đầu không lo học hành ra chi cả, chỉ biết đi phá làng, thử hỏi từ côi xóm Thượng đến tận dưới xóm chợ có ai mà không khiếp cháu nhà mợ. Đồ ăn cắp vặt, mất dạy. Chặt mía tui đã cho qua rồi vậy mà còn đốt hết mía.
– Chị Tư có chi từ từ nói, có phải chị nhìn nhầm không.
– Nhầm chi mô được mà nhầm. Muốn nhầm cũng khó lắm nha.
– Cháu còn nhỏ dại chưa biết chuyện, chị rộng lượng bỏ qua cho nhà tui, tui thay mặt cháu xin lỗi chị. Nói xong nội cúi đầu xuống tỏ vẻ ăn năn. Mụ Tư liếc mắt, hứ một tiếng rồi nói:
– Thôi, tui không dám nhận lời xin lỗi của mợ, tui chỉ nói cho mợ biết mà dạy cái thằng trời đánh đó lại. Đừng để ra đường người ta lại nói, đồ mất dạy. Mụ nhấn mạnh câu cuối rõ to, rồi quay lưng bỏ về. Cả nhà hai người quay trở vào trong nhà mặt đăm chiêu.
– Ngày mô cũng như ri chắc nội không sống nổi. Con coi chạy vạy ít tiền đem lên cho nhà họ, coi như đền ít mía bị cháy nha Hai. Haizz. Không biết hắn phá bao nhiêu mới đủ đây.
Chiều tối hắn dắt trâu về, lần ni chị Hai không đánh hắn nữa, chỉ nhìn hắn với ánh mắt chán nản, oán hận. Nội cũng không biết nói gì nữa. Căn nhà ba người, im lặng và trống vắng. Làm hắn thấy ngột ngạt.
Một giờ sáng. Một mình nó cố hết sức đạp xe băng qua cánh đồng lúa bao la rồi lại vượt qua đồng mía bạt ngàn hai bên, không biết vì động lực gì mà hắn cứ thế đạp và đạp. “Chỉ cần vượt qua con dốc đường tàu cao cao kia thì một chân trời mới mở ra cho nó”, nó nghĩ bụng. Nó đã đạp hơn hai giờ đồng hồ, sức đã cạn kiệt nhưng vẫn cố dắt chiếc xe lên dốc vượt đường tàu. Cuối cùng đã thành công, bánh trước của xe đã qua bên đường tàu, nhưng không biết vì sao đẩy mãi, đẩy mãi chiếc xe vẫn không nhúc nhích, bỗng nó nghe tiếng lạch cạch, ù ù, ầm ầm càng lúc càng gần kèm theo tiếng rít liên hồi. Nó bất chợt nhìn lên thấy “con mắt” thật to, thật sáng đang lao vút về phía trước, giật mình hoảng hốt nó cố hết sức đẩy xe qua bên kia con đường nhưng không được. Cả cơ thể và chiếc xe đã bao trùm một ánh sáng, vàng rực. “Rầm”. Đoàn tàu lướt qua thật nhanh. Trong lúc cấp bách nó đã giật xe lui sau, mất đà cả người và xe bổ nhào lăn xuống dốc. Nó ngồi thẫn thờ rất lâu nhưng vẫn còn run. Khiếp sợ có lẽ sẽ đúng với tâm trạng của nó lúc này đây. Chỉ mới bỏ nhà đi được mấy giờ đồng hồ mà sao nó thấy gian nan quá. Ý nghĩ quay về xuất hiện nhưng rồi đã quyết định đi tiếp, để lại sau lưng bao lời ai oán. Nó ngủ thiếp đi khi tỉnh dậy trời đã tờ mờ sáng, nó tiếp tục đạp xe ngang qua đoạn đường còn lại và rồi đặt chân tới thành phố hoa lệ. Nhưng sao tâm trạng nó không phấn chấn hơn, là do đạp xe cả đêm hay do cú sốc lớn đầu đời quá lớn. Nó rất đói và người mệt lả.
Từ ngày nó bỏ đi xóm làng bớt những trò nghịch ngợm, cũng yên bình hơn. Còn nội, hằng đêm đến chùa chỉ biết cầu nguyện cho nó luôn được bình an và mau quay về. Chị Hai cũng không biết đi đâu để tìm. Thời gian cứ thế trôi qua, mọi thứ cũng đã thay đổi, làng quê yên bình ấy nay đã phát triển theo kiểu mẫu “nông thôn mới”.
– Xe ôm không chú em? Chú em về mô lên tui chở về.
Một người thanh niên chững chạc nhẹ gật đầu đồng ý rồi ngồi lên xe ôm. Cứ thế xa thành phố về nơi cánh đồng bao la.
– Chú em năm ni bao nhiêu tuổi rồi?
– Dạ, con cũng hơn 30 rồi ạ.
– Chú em quen ai ở xóm hạ ni à, hay có việc chi mà về đây?
– Dạ, con có người quen ở đây, lâu rồi mới trở lại.
– Tui nói thiệt với chú em. Nhìn chú em tui thấy giống cái thằng chi cháu bà Năm nơi xóm lắm. Ba mẹ hắn mất sớm, bà Năm tội lắm cả xóm ai cũng thương vậy mà thằng cháu trời đánh đó hắn phá làng có tiếng, hoang không ai bằng, nhắc đến nó thì chỉ biết lắc đầu ngao ngán. Cái vùng ni đến giờ vẫn khiếp cái thằng đó. Chắc chừ hắn cũng thành giang hồ máu mặt lắm. Hay chết ở xó nào đó rồi mà hơn chục năm nay không thấy về. Nhìn chú em có nét giống hắn nhưng mà hiền hơn nhiều.
Người ngồi sau im lặng, không nói tiếng nào. Đôi mắt bỗng cay cay. Biết nói chi bây giờ, hắn là thằng Ba mà chú xe ôm đang kể đây. Nhưng hắn từ lâu đã hết phá rồi. Bây giờ hắn là “ông thầy chùa” mặc chiếc áo nâu sồng giản dị ngồi sau xe, trở về nhà lần đầu tiên sau bao nhiêu năm bỏ nhà ra đi.
– Đến xóm rồi, chú em tìm nhà ai?
– “Dạ, chú cho con về nhà bà Năm có thằng cháu trời đánh mà chú kể đó ạ.” Ông chạy xe ngạc nhiên bất ngờ, vô đến nhà, thả khách và rồi mà còn nhìn theo bóng lưng người thanh niên mặc bộ đồ nâu ấy đang nhẹ nhàng đi vào sân.
Ngôi nhà không khác gì mấy so với ngày xưa, nhưng đồ đạc trong nhà đã cũ đi nhiều. Chị Hai đang nấu ăn thấy nó về liền chạy ra ôm hắn rồi bật khóc. Nó ôm lại chị Hai rồi đi vô gian nhà giữa, nó nhìn di ảnh của nội thật lâu, lặng lẽ thắp cây hương và rồi nức nở khóc không thành tiếng.
Ngày nó bỏ đi với chiếc xe đạp, sau cú sốc đầu đời hắn còn gặp nhiều cú sốc khác, bị giang hồ đánh cho thừa sống thiếu chết vì không quy phục bọn chúng. Chiếc xe đạp cũng bị mất đi. Nó bơ vơ, lê lết khắp nơi, muốn về nhà nhưng nghĩ lại những chuyện đã làm nó lại thấy xấu hổ. Đêm đó nó nằm ngủ trước cổng chùa, khuya đang ngủ giật mình vì tiếng chuông U minh ngân vang, nghe sao yên bình quá. Ký ức mỗi tối đi chùa cùng nội chợt ùa về, những lời thầy giảng còn lại trong ký ức của nó mơ hồ lắm nhưng nó nhớ được nội hay dặn niệm Quán Thế Âm mỗi khi cần Ngài cứu giúp và câu kệ “chớ làm những điều ác, hãy làm những việc lành” mà thầy hay giảng tự nhiên vang vọng trong dòng suy nghĩ miên man ấy. Không hiểu vì sao câu kệ đó cứ mãi xuất hiện trong đầu nó, ngày này qua ngày khác. Làm nó càng thêm thấy hối hận với những tội lỗi mà mình đã tạo ra, điều nó day dứt nhất là vì sao bản thân lại ác đến nỗi có thể đốt chết con mèo trong biển lửa để thoả mãn cho sự trả thù của mình. Và rồi nhân duyên tới nó quyết định xin vào chùa tu học, hàng ngày sám hối tội lỗi mình đã gây ra. Sau khi được xuống tóc nó có viết thư về cho chị và nội biết. Nó xin lỗi và dặn đừng lo cho nó. Thi thoảng nó lại gửi thư về kể chuyện tu học và hỏi thăm sức khỏe. Ngày nội mất hắn đang đi học xa. Vội về nhưng không kịp nhìn nội lần cuối. Nó ân hận lắm, cả đời nội chưa được hãnh diện vì nó lần nào.
Tuổi trẻ ai rồi cũng có những nông nổi, sai lầm nhưng biết dừng lại, nhìn lại những lỗi lầm mình gây ra và rồi sám hối thì thật là đáng trân quý. Bản năng là sẵn có nhưng chế ngự được nó thì đó là bản lĩnh. Nghiệp tự mình gây ra cũng do chính mình trả. Không một ai có thể thay thế. Đừng vì một phút nông nổi, một đoạn đường đời đi lạc hướng mà đánh mất đi một kiếp người quý giá mà bản thân cực khổ bao nhiêu kiếp mới tích góp mà có được. Hãy sống thật tốt với chính mình và mọi người xung quanh. Chúc bạn luôn an lành.
Diệu Phương (ĐSHĐ-114)
Sc Huệ Liên Sakya diễn đọc
