Sáng nay trên facebook cô bạn học cùng lớp cấp 3 đăng tấm hình khoe bàn học đầu tuần. Bạn – là một cô giáo – tỏ ra tự hào xen ấm áp trước một lọ hoa tím lịm. Lọ hoa ấy, nói giá trị không đồng (0 đồng) cũng đúng, vì chẳng ai đi bán hoa lục bình (còn gọi là bèo Tây), đám học trò thích thì vớt lên từ cái ao gần trường tặng cô thôi… Nói vô giá càng đúng hơn, vì đó là tấm chân tình của đám học trò quê dành tặng cô giáo một ngày phải chạy xe hàng chục cây số (đi về) để dạy chúng.
Bạn nói với tôi, đi dạy xa nhà nhiều khi nản. Nhất là những ngày mưa dầm nắng cháy, gió buốt bờ vai. Nhưng rồi những ân tình nho nhỏ như thế đủ ấm áp dẫn bạn đi qua những khó nhọc. Như sáng nay, ân tình nho nhỏ của bạn là bình hoa tươi tím nhạt giản dị trên bàn, đã chờ cô như thế đến từ mùa thương nào đó.
Món quà ấy, bạn tự hào cũng phải. Bởi có bao cô giáo ở phố có thể biết đến cảm giác lòng mình bình yên với những niềm vui dâng lên khe khẽ khi ngồi bên giáo án và bình hoa lục bình vừa bung nở sớm mai?
Hoa lục bình trong suy nghĩ của rất nhiều người là phận hoa nổi nên buồn thảm. Buồn như lục bình trôi. Sầu như lục bình nở. Dạo tôi và cô bạn ấy còn học chung lớp cấp 3 vẫn thường rủ nhau ra bờ sông để ngắm những đóa lục bình dạt vào bờ. Chúng tôi cứ nhìn những khóm hoa bắt đầu nhuốm màu úa tàn nhuộm hoàng hôn màu tím và nói về những ngày mai chưa thấy rõ chân trời. Hoa lục bình khiến tôi nghĩ đến nỗi buồn từ dạo ấy.
Cho tới một lần tôi đến thăm nhà một vị bác sĩ. Phòng làm việc của ông như một gallery thu nhỏ mà những bức hình hoa lục bình chiếm một vị trí đáng kể, ở những điểm trung tâm mắt nhìn. Tôi thắc mắc, ông giải thích, đó là loài hoa ông yêu nhất. Loài hoa vừa đi vừa nở. Loài hoa chỉ có một chùm rễ mềm mướt lướt thướt theo sông nước. Sông cứ đẩy, nước cứ trôi, hoa cứ dạt, mà hoa nào trách chi phận mình. Sông có phù sa, hoa nở thắm. Gặp khúc sông không có phù sa, hoa vẫn nở thắm. Hoa luôn vô tư nở thắm trên sông…
Hoa lục bình là cảm hứng bất tận để vị bác sĩ ấy thả hồn mình neo đậu bình yên. Sau những ca bệnh căng thẳng, ông chụp hình hoa lục bình hàng trăm, hàng ngàn tấm, bao nhiêu chẳng nhớ. Để thấy lòng mình được thư thái, nhẹ nhõm giữa bốn bề lãng mạn. Để nhắc mình rằng, hãy tận hiến cho đời này, đừng đòi hỏi chi nhiều khi một bông hoa dịu dàng đến vậy, chẳng chút phù sa vẫn làm đẹp ơn đời.
“Có một loài hoa vừa trôi vừa nở
Em lấy chồng rồi anh ở vậy thôi
Nữa mai thương đứng nhớ ngồi
Biết loài hoa ấy vừa trôi vừa buồn.”
Đó là những câu thơ rất hay của nhà thơ Cao Vũ Huy Miên. Tôi không biết tới bài thơ này, về hoa lục bình, khi ông còn sống. Nhiều lần rồi khi đứng trước sắc hoa lục bình tím màu nhung nhớ, tôi nghĩ tới một tâm hồn đẹp, một nhà thơ hiền mà mình có duyên gặp trong cuộc đời.
Mai Chi
