Cần Thơ gạo trắng nước trong
Ai đi đến đó lòng không muốn về.
Câu ca dao trên đã nói lên vẻ đẹp và sự lôi cuốn của Cần Thơ đối với mỗi du khách ghé thăm nơi đây. Nhưng Cần Thơ không chỉ có “gạo trắng nước trong”, Cần Thơ còn có vẻ đẹp của đời sống văn hóa tinh thần phong phú, là một trung tâm của Phật giáo ở miền Tây Nam Bộ, nơi có Thiền viện Trúc Lâm Phương Nam, nơi đăng cai Đại lễ Giỗ Tổ Kiều Đàm Di năm 2024.
Chùa Vi Phước tại quận Thốt Nốt là một trong năm ngôi chùa theo trường phái Trúc Lâm ở thành phố Cần Thơ. Ni sư trụ trì Thích nữ Chơn Như là người luôn canh cánh việc đưa Phật pháp đến với các tầng lớp nhân dân, giúp họ hiểu, ứng dụng được giáo lý vào đời sống để bớt khổ.
1. Giới thiệu về Cần Thơ và Phật giáo Cần Thơ
Nằm bên bờ sông Hậu, là một trong năm thành phố trực thuộc Trung ương của Việt Nam (cùng với Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh), Cần Thơ cũng là thành phố sầm uất và phát triển nhất ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, là trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội và thương mại của cả vùng. Cần Thơ còn được biết đến với tên gọi không chính thức là Tây Đô, nghĩa là “thành phố lớn của miền Tây”. “Người đẹp Tây Đô” là một bộ phim truyền hình nổi tiếng cũng gắn với hình ảnh một Cần Thơ anh hùng thời kháng chiến chống Pháp.
Cần Thơ được xem là trung tâm tín ngưỡng, tôn giáo của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Theo số liệu thống kê năm 2022 của Ban Tôn giáo Cần Thơ, thành phố Cần Thơ có 13 tôn giáo với 27 tổ chức tôn giáo được Nhà nước công nhận và cấp đăng ký hoạt động, có 287 cơ sở thờ tự, 76 trụ sở hành chính đạo, 79 địa điểm hợp pháp của các tôn giáo, 30 cơ sở tôn giáo hợp pháp khác, 25 cơ sở thờ tự và địa điểm sinh hoạt tôn giáo chưa hợp pháp, có 526 chức sắc, 1.921 chức việc, 509.937 tín đồ các tôn giáo, chiếm tỷ lệ 40% dân số của thành phố1.
Về Phật giáo, theo báo cáo tại Đại hội đại biểu Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Cần Thơ lần thứ X, nhiệm kỳ 2022-2027, thành phố Cần Thơ hiện có 165 cơ sở tự viện, trong đó có 02 cơ sở được xếp hạng di tích cấp quốc gia, 01 di tích cấp thành phố và 02 điểm sinh hoạt tôn giáo tập trung. Về số lượng Tăng Ni Phật giáo, hiện nay Cần Thơ có 667 vị2. Cần Thơ nổi tiếng với Học viện Phật giáo Nam Tông Khmer, Thiền viện Trúc Lâm Phương Nam, có các trường Sơ cấp, Trung cấp, Cao đẳng Phật học. Học viện Phật giáo Nam Tông Khmer là một trong bốn học viện Phật giáo lớn nhất của Việt Nam, được Chính phủ, Ban Tôn giáo Chính phủ cho phép thành lập năm 2006. Đây là nơi đào tạo Tăng sinh Khmer, sư sãi Phật giáo Nam Tông Khmer các tỉnh thành Nam Bộ. Từ khi thành lập đến nay, Học viện Phật giáo Nam Tông Khmer đã có nhiều đóng góp trong lĩnh vực Phật học.
Phật giáo Cần Thơ đã và đang phát huy các giá trị để góp phần vào sự phát triển thành phố ngày càng văn minh, hiện đại, xứng đáng là trung tâm kinh tế, văn hóa – tôn giáo, chính trị – xã hội vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
2. Chùa Vi Phước
Vi Phước là ngôi chùa theo trường phái Trúc Lâm, tọa lạc tại khu vực Thạnh Phước 1, phường Thạnh Hóa, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ. Hiện nay, thành phố Cần Thơ có 5 chùa Ni tu học theo thiền phái Trúc Lâm, đó là: Vi Phước, Tân Phước, Đức Quang (quận Thốt Nốt), Liễu Thành (huyện Vĩnh Thạnh), Phước An (quận Bình Thủy).
Theo thông tin tư liệu lưu giữ tại chùa Vi Phước, chùa được khởi nguyên vào năm 1941; hai Phật tử là ông Lê Văn Vịnh (pháp danh Nguyên Tâm) và bà Vi Thị Nhứt (pháp danh Diệu Thanh) phát tâm dựng chùa bằng vật liệu cây gỗ, mái ngói và thỉnh quý Sư cô ở chùa Phước Huệ – Sa Đéc (Đồng Tháp) về trụ trì. Sau đó, do chiến tranh nên quý Sư cô phải trở lại Sa Đéc và giao lại cho Phật tử trông coi từ năm 1945 đến 1959. Năm 1960, ông Lê Văn Hiến – con của ông Lê Văn Vịnh, muốn nơi đây trở thành điểm sinh hoạt tín ngưỡng của bà con Phật tử gần xa, nên đã hiến cúng ngôi tự viện này cho Giáo hội.
Năm 1972, Thượng tọa Thích Tuệ Mật về điều hành các công tác Phật sự và chính thức làm trụ trì đến năm 1993 thì viên tịch. Năm 1995, theo yêu cầu của Phật tử địa phương, Sư cô Thích nữ Chơn Như là đệ tử của Ni sư Thích nữ Như Đức ở Thiền viện Viên Chiếu, Long Thành, Đồng Nai, được đưa về Cần Thơ và giao nhiệm vụ trụ trì chùa Vi Phước từ đó đến nay.
Từ khi nhận nhiệm vụ, Sư cô Chơn Như cùng quý Sư cô và đồng bào Phật tử địa phương tu bổ tự viện, kiến tạo lại cảnh quan chùa, đưa các hoạt động đi vào nề nếp. Nhưng thời gian biến hoại theo luật vô thường, ngôi chùa ngày càng xuống cấp.
Năm 2001, được sự phát tâm ủng hộ của Phật tử gần xa, chùa được khởi công đại trùng tu xây dựng mới ngôi Chánh điện, Nhà Tổ, Cổng Tam Quan và một số công trình phụ với lối kiến trúc kết hợp nét đẹp hài hòa chùa cổ mái cong, góc đao cao vót, nằm trên tổng diện tích hơn 8.000m2, xung quanh cây cối xanh tươi thoáng mát, trông toàn cảnh như hoa sen đang nở. Ngày 20/02/2004, lễ khánh thành ngôi tự viện mới được cử hành trọng thể với sự chứng minh của Hòa thượng Đắc Pháp, Hòa thượng Đào Như, Hòa thượng Huệ Tài.
Điểm nhấn trong hoạt động ở chùa Vi Phước là các đạo tràng hướng dẫn Phật tử tu học, thực hành lời dạy của Đức Phật. Ngoài ra, chùa còn làm những công tác lợi đời ích đạo, như giúp đỡ, tặng quà bà con nghèo, cất nhà tình thương, xây cầu giao thông nông thôn, cấp học bổng cho sinh viên, học sinh nghèo hiếu học (quỹ khuyến học),… Chùa Vi Phước đã vận động các nhà hảo tâm thành lập Chi hội Quỹ Khuyến học chùa Vi Phước năm 2004, mỗi năm cấp hơn 200 suất học bổng cho các em từ tiểu học, trung học, phổ thông cho đến bậc đại học. Chính những suất học bổng này đã nuôi lớn và cổ vũ tinh thần, ý chí cho biết bao thế hệ học sinh, sinh viên ăn học nên người, trở thành những công dân có ích cho xã hội, rồi lại quay về cùng Ni sư trụ trì tiếp tục tạo cơ hội cho các thế hệ kế cận có hoàn cảnh khó khăn được tiếp tục con đường tìm kiếm tri thức.
3. Đạo tràng Trúc Lâm Viên Phước
Để đáp ứng nhu cầu tu học, cũng như góp phần vào sự phát triển ngôi nhà Chánh pháp của Đức Thế Tôn, tháng 3/2004, Sư cô Chơn Như mở đạo tràng Bát Quan Trai cho Phật tử gần xa về tu học, trưởng dưỡng đạo tâm, sinh hoạt mỗi tháng hai kỳ, mang tên là Đạo tràng Trúc Lâm Viên Phước. Đạo tràng được duy trì, hoạt động từ đó đến nay, chính là nét nổi bật của chùa Vi Phước nói riêng, Phật giáo Cần Thơ nói chung. Ni sư Chơn Như là người khơi mạch nguồn, cũng là người lưu giữ và phát triển mạch nguồn Đạo tràng ngày càng lớn mạnh, đóng góp nhiều cho Phật giáo Cần Thơ.
Năm 2010, chùa Vi Phước được Ban Trị sự Thành hội Phật giáo Cần Thơ chọn làm trường hạ cho 60 vị Ni về tu học. Năm 2015, chùa tổ chức khóa tu mùa hè cho thanh thiếu niên, có hơn 300 em tham dự.
Hiện nay, ở Đạo tràng Trúc Lâm Viên Phước, mỗi tuần đều có khóa tu “Tịnh niệm” vào ngày Chủ nhật, thu hút hơn 200 tín đồ thuộc mọi lứa tuổi về tu học thường xuyên. Thời khóa bắt đầu lúc 7 giờ 30 phút sáng, bằng thời tụng sám hối sáu căn, tọa thiền, nghe pháp thoại và thọ trai.
Chùa Vi Phước quan tâm mở các khóa tu cho từng lứa tuổi khác nhau nhằm gia tăng niềm kính tín đối với Phật pháp ở tất cả các thế hệ. Cứ ba tháng, chùa lại có khóa tu “Sống tỉnh thức” dành cho Phật tử trung niên và lão niên chuyên tu thiền. Bên cạnh đó, nhận thấy tầm quan trọng của hoạt động hướng dẫn Phật tử đối với giới trẻ, thế hệ thanh thiếu niên – những mầm non của đất nước và của Phật pháp, chùa Vi Phước còn thường xuyên tổ chức khóa tu mùa hè”Ươm mầm giác ngộ” cho các em ở độ tuổi từ 10 đến 25; mỗi lần tổ chức đều thu hút khoảng hơn 600 em tham gia. Vào dịp Trung thu, Thiền viện Vi Phước đã tổ chức đêm Trung thu nhằm tạo một sân chơi lành mạnh và bổ ích để các em. Tiêu biểu như đêm Trung thu với chủ đề”Trăng vàng tuổi thơ” diễn ra vào chiều tối ngày 29/9/2023 (ngày 15 tháng 8 năm Quý Mão) với sự tham gia của hơn 300 em học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên Phật tử. Vào dịp này, các em nhỏ có thể đến chùa vui chơi, sinh hoạt, tham gia các trò chơi dân gian, qua đó góp phần vẽ vào ký ức các em những kỷ niệm đẹp, khó quên khi được tham dự, sinh hoạt trung thu ở chùa. Việc chú ý tu dưỡng vun bồi cho thế hệ trẻ có nghĩa là chùa đang tiếp bước tiền nhân duy trì và phát huy Chánh pháp trong tương lai.
Kết luận
Có thể nói, Cần Thơ là trung tâm kinh tế, văn hóa – xã hội và thương mại, cũng là trung tâm Phật giáo ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Chùa Vi Phước là một trong những chùa Ni thuộc thiền phái Trúc Lâm có nhiều đóng góp nổi bật cho Phật giáo tỉnh nhà, thể hiện ở các hoạt động từ thiện, khuyến học, đặc biệt là ở các khóa tu của Đạo tràng Trúc Lâm Viên Phước. Ni sư Chơn Như, trụ trì chùa Vi Phước chính là người lưu giữ ngọn lửa ấm áp, dòng nước mát lành của Phật pháp tại chùa.
TKN. Như An, Như Tín
- “Cần Thơ: Phát huy giá trị tín ngưỡng tôn giáo trong đời sống xã hội” (03/4/2023), http://mattran.org.vn/dan-toc-ton-giao/can-tho-phat-huy-gia-tri-tin-nguong-ton-giao-trong-doi-song-xa-hoi-49857.html
- “Ban Trị sự GHPGVN TP Cần Thơ long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP. Cần Thơ lần thứ X, nhiệm kỳ 2022-2027”,
https://www.mattrancantho.vn/ban-tri-su-ghpgvn-tp-can-tho-long-trong-to-chuc-dai-hoi-dai-bieu-giao-hoi-phat-giao-viet-nam-tp-can-tho-lan-thu-x-nhiem-ky-2022-2027
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. “Ban Trị sự GHPGVN TP Cần Thơ long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP. Cần Thơ lần thứ X, nhiệm kỳ 2022-2027‛, https://www.mattrancantho.vn/ban-tri-su-ghpgvn-tp-can-tho-long-trong-to-chuc-dai-hoi-dai-bieu-giao-hoi-phat-giao-viet-nam-tp-can-tho-lan-thu-x-nhiem-ky-2022-2027.
2. “Cần Thơ: Phát huy giá trị tín ngưỡng tôn gi{o trong đời sống xã hội” (03/04/2023), http://mattran.org.vn/dan-toc-ton-giao/can-tho-phat-huy-gia-tri-tin-nguong-ton-giao-trong-doi-song-xa-hoi-49857.html.
3. Phỏng vấn Ni sư Chơn Như, trụ trì chùa Vi Phước ngày 02/01/2024.
