Sáng lập Ni lưu Tổ Đàm Di
Đầu tiên đệ tử Đức Mâu Ni
Cần cầu Giáo pháp lưu hậu thế
Giới Đức kiêm ưu mấy ai bì!!!
Vị Tổ sáng lập Ni giới đầu tiên là Di Mẫu Đại Ái Đạo. Sau khi được Đức Phật cho phép người nữ xuất gia tu học, hội chúng Tỳ kheo ni đã hình thành tại Vesali khoảng năm 585 trước Tây lịch. Theo Trưởng lão Ni kệ trong Tiểu bộ kinh, các vị Thánh Ni thời Phật có rất nhiều vị nổi bật, được Đức Phật ấn khả. Ngài Kosagotami – Thô y đệ nhất, Ngài Uppacavana – Thần thông đệ nhất, Ngài Dhammadinnã – Thuyết pháp đệ nhất… Khi hay tin Đức Thế Tôn sắp nhập Niết Bàn, Di Mẫu xin phép được vào Niết Bàn trước Phật.
Sau khi Phật nhập diệt khoảng 300 năm, Ni sư Sanghamitta con gái vua A Dục, đã đưa một phái đoàn Ni từ Ấn Độ sang Tích Lan để làm lễ xuất gia, truyền giới và thành lập Giáo hội Tỳ kheo ni cho các tín nữ ở đây. Ni sư cũng chiết cành Bồ đề nơi Phật thành đạo đem sang trồng tại Tích Lan. Khi cây Bồ đề ở xứ Phật bị phá hủy, cây Bồ đề Tích Lan trở thành cội gốc của những cây Bồ đề trên các nước Phật giáo.
Đã bao độ xuân đến, xuân đi, hoa tàn rồi hoa lại nở, thời gian cứ cuộn trôi, chảy dài đến nay gần ba ngàn năm lịch sử, Phật giáo Việt Nam chịu ảnh hưởng Bắc truyền từ đầu du nhập. Hình ảnh một Sư cô áo nâu, hiền hòa bình dị trong chốn chùa quê, đã quen thuộc với nếp sống dân tộc. Dấu tích Ni giới có mặt sớm nhất được phát hiện theo tài liệu lịch sử, về các vị tướng của Hai Bà Trưng như: Công chúa Bát Nàn, bà Thiều Hoa, khi viên tịch được Trưng Vương truy phong là Phù Vương Công chúa, các vị nữ tướng khác như: Phù Dung, Nguyệt Thai, Nguyệt Độ, Công chúa Chiêu Dung… đều đã từng theo Hai Bà Trưng xuất quân dẹp giặc. Sau khi thua trận Hai Bà tuẫn tiết, còn các Công chúa, Nữ tướng lui về chùa tu tập, hiện còn các miếu thờ tại miền Bắc. Ngoài ra, còn có Bảo tháp của Sư bà Diệu Đăng, Sư bà Diệu Tín, Sư bà Huệ Cơ, Sư bà Đàm Thái. Miền Trung có Sư bà Diệu Trường, Sư bà Diệu Viên, Sư bà Diệu Không, Sư bà Thể Quán, Sư bà Cát Tường,… Miền Nam có Sư bà Diệu Tịnh, Sư bà Diệu Tấn, Sư trưởng Như Thanh, Sư bà Thanh Tài, Sư bà Diệu Kim, Sư bà Chí Kiên, Sư bà Huyền Huệ, Sư bà Huyền Học, Sư bà Giác Ngọc, Sư bà Giác Nhẫn, Sư bà Như Nghĩa, Sư bà Liễu Tánh, Sư bà Diệu Ninh, Sư bà Như Lý, Sư bà Diệu Hạnh, Sư bà Diệu Chơn, Sư bà Như Châu, Sư bà Như Hoa, Sư bà Như Huy, Sư bà Như Ngộ,… Trong việc thành lập Ni bộ năm 1933, Sư bà Diệu Tịnh viết bài đăng tạp chí Từ Bi Âm, kêu gọi: “Nên tổ chức Ni giới thành một đoàn thể hữu ích phục vụ Chánh pháp, đúng theo nghĩa con gái dòng họ Thích”. Năm 1940, các Ni học đường mở ra nhiều nơi, số Ni chúng được đào tạo tăng dần. Theo đà phát triển tự nhiên, Ni giới đem hết sức mình ra phục vụ, sống theo tinh thần lục hòa cộng trụ. Năm 1956, Sư trưởng Như Thanh là người có uy tín ở Sài Gòn, Gia Định, Sư trưởng đã đi từng vùng Mỹ Tho, Trà Vinh, Cần Thơ, Sa Đéc,… nơi nào có Ni đang tu học, Sư trưởng đều ghé thăm và sách tấn động viên việc thành lập Ni bộ. Ngày 6-7/10/1956, Đại hội Ni tổ chức tại Tổ đình Huê Lâm, dưới sự chứng minh của Hội đồng Trưởng lão miền Nam, Hòa thượng Pháp chủ Huệ Quang và Ban Trị sự Tăng già Nam Việt, thế là Ni bộ Bắc tông ra đời.
Trước khi thành lập Ni bộ, Ni chúng muốn thọ giới phải theo chư Tăng cầu giáo pháp. Nhưng từ thời Đức Phật còn tại thế, Ni chúng đã có các Giới luật riêng, việc truyền giới nhiếp hóa Ni chúng thường do các bậc Trưởng lão Ni đảm trách. Khi Ni giới miền Nam tổ chức thành một đoàn thể thống nhất, quý Sư bà trong Ban Quản trị đều tinh thông Giới luật, đạo hạnh nghiêm minh, là bậc Thầy hướng đạo cho Ni chúng toàn miền. Trong tinh thần “tiếp dẫn hậu lai báo Phật ân đức”, Ni bộ đã tổ chức Đại Giới đàn, ba năm một lần tại trụ sở Trung ương Tổ đình Từ Nghiêm. Mỗi kỳ Đại Giới đàn đều có các buổi kiểm tra khảo hạch, lựa chọn Giới tử, không khí trang nghiêm thanh tịnh, Sư trưởng Như Thanh luôn luôn là Hòa thượng Ni đàn đầu.
“Việt Nam Ni giới anh tài
Văn hay, võ giỏi, nào ai sánh bằng
Trí Ngài sáng tợ vầng trăng
Mây còn nhường bước, thi văn nhường lời”.
Năm 1975, nước nhà độc lập, tổ chức hành chánh của Ni bộ Bắc tông ngưng hoạt động. Sư trưởng Như Thanh và Hội đồng Trưởng lão Ni lui về tịnh tu hướng dẫn tinh thần cho đồ chúng.
Năm 1981, Đại hội Phật Giáo Việt Nam, Sư bà Diệu Không và Sư bà Như Hoa là thành viên của Hội đồng Trị sự Trung ương. Ni giới chuyển mình thích ứng nhịp nhàng cùng dân tộc.
Năm 2009, nhân dịp Sakyadhita – Hội nghị Nữ giới Phật giáo Quốc tế lần thứ 11 tổ chức tại Việt Nam, được Đại Tăng trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam cho phép, Phân ban Đặc trách Ni giới ra đời, quý Ngài đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để Ni giới Việt Nam phát triển. Từ đó, nhờ sự cố vấn của chư Tôn đức Trưởng lão Ni chỉ đạo cho Phân ban Ni giới các tỉnh thành nhịp nhàng từng bước tháo gỡ những khó khăn, góp sức cho xã hội thêm phần lợi ích. Năm nay, Phân ban Ni giới Đồng Nai đăng cai Lễ Tưởng niệm Thánh Tổ Kiều Đàm Di Đại Ái Đạo, được tổ chức tại Đồng Nai, là dịp để Phân ban các tỉnh thành cả nước, gặp gỡ, thăm viếng nhau trong tinh thần hòa hợp như nước với sữa, chư Ni trẻ gần gũi học hỏi những kinh nghiệm của các bậc tiền bối, ngõ hầu tiến tu đạo nghiệp.
Thoang thoảng hương trầm theo gió bay
Lung linh ánh nến tỏa đong đầy
Từng không nhã nhạc cung nghinh rước
Thánh Tổ giáng lâm chứng lễ này.
TKN. Phước Giác (ĐSHĐ-054)
Sc Huệ Pháp diễn đọc
