1. Dẫn nhập
Cùng thuộc vùng Phật giáo khu vực phía Bắc, Ni giới Phật giáo Thủ đô và Hải Phòng có nhiều điểm tương đồng với nhau. Trong đó, Phật giáo Thăng Long – Hà Nội đã sớm vươn lên trở thành một trung tâm quan trọng của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Từ đó, Thủ đô cũng là nơi hội tụ của nhiều chư Tôn đức Ni, nhiều tự viện Ni, cung cấp nguồn nhân lực và cơ sở vật chất to lớn cho đội ngũ Ni giới Việt Nam từ xưa tới nay. Những thành tựu mà Ni giới Thủ đô đạt được thật đáng kính trọng và mang lại nhiều xúc động đối với Ni giới Phật giáo Hải Phòng.
2. Những cảm nhận đối với Ni giới Phật giáo Thủ đô
Phật giáo và Ni giới ở Thủ đô Hà Nội cùng Hải Phòng có nhiều điểm tương đồng, không chỉ trong truyền thống lịch sử mà còn ở hiện tại. Thực tế, cả Hà Nội và Hải Phòng đều là những địa phương chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của Phật giáo từ rất sớm. Phật giáo đã bắt đầu xuất hiện tại vùng đất Luy Lâu, sau đó lan tỏa đến Thăng Long – Hà Nội. Năm 1010, khi Lý Công Uẩn lên ngôi, lấy niên hiệu Lý Thái Tổ và dời đô từ Hoa Lư về Đại La – Thăng Long, đây chính là thời điểm mở ra một giai đoạn phát triển rực rỡ cho đạo Phật dưới triều đại nhà Lý.
Trong khi đó, Hải Phòng xưa kia thuộc về xứ Đông (bao gồm các tỉnh Hải Dương, thành phố Hải Phòng và một phần các tỉnh Quảng Ninh, Hưng Yên), là vùng đất ghi dấu ấn của Phật giáo từ rất sớm. Tại vùng đất này, Phật giáo đã phát triển mạnh mẽ trong thời gian sau đó. Đến nay, Hải Phòng vẫn còn lưu giữ nhiều ngôi cổ tự nổi tiếng, như chùa Hang ở Đồ Sơn, chùa Đót ở Tiên Lãng, chùa Mỹ Cụ ở Thủy Nguyên và tổ đình Đông Khê. Tất cả đều là minh chứng sống động cho sự thịnh vượng của đạo Phật trong lịch sử và hiện tại của vùng đất Hải Phòng.1
Trong những thăng trầm của lịch sử, Ni giới Phật giáo ở Thủ đô Hà Nội và Hải Phòng luôn đồng hành cùng dân tộc, một lòng cùng nhân dân tham gia kháng chiến chống quân xâm lăng, góp phần bảo vệ đất nước và mang lại cuộc sống bình yên cho mọi người. Rất nhiều chư Ni đã sẵn sàng rời chốn thiền môn, gác lại áo cà sa để khoác chiến bào, sát cánh cùng quân đội trên chiến trường, không ít vị đã không quản gian khó, tận tụy giúp đỡ nhân dân trong những lúc cơ hàn, đói khổ. Quan trọng hơn cả, các chư Ni tại Thủ đô và Hải Phòng đã luôn “âm thầm giữ gìn đạo mạch giữa cơn binh lửa,” để Phật pháp luôn được trao truyền một cách vững vàng, lan tỏa một cách sâu rộng trong lòng dân tộc, nối dài sự truyền thừa và phát triển của giáo lý Phật Đà.
Cả hai địa phương, Thủ đô Hà Nội và Hải Phòng, đều mang những đặc trưng chung trong truyền thống Phật giáo, khi Phật pháp được hoằng truyền và Tăng đoàn được hình thành từ rất sớm. Dựa trên nền tảng vững chắc đó, Ni giới Phật giáo ở cả hai nơi cũng đã phát triển và gắn bó sâu sắc với lịch sử địa phương từ lâu đời.
Đến nay, Hà Nội và Hải Phòng đều là những thành phố sở hữu đội ngũ Ni giới Phật giáo lớn mạnh, không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng.
Trong đó, Ni giới Phật giáo Thủ đô đang góp phần quan trọng cả về nhân lực và cơ sở vật chất cho Ni giới của cả nước nói chung. Cụ thể, Ni giới Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thành phố Hà Nội hiện có khoảng gần 1.500 chư Ni và đang hành đạo trên 991 ngôi tự viện, trở thành một Thành phố có số lượng chư Ni đông nhất ở các tỉnh phía Bắc, đồng thời cũng là nơi có nhiều tự viện Ni nhất cả nước. Nguồn nhân lực hùng hậu và hệ thống cơ sở thờ tự rộng khắp như vậy đã khẳng định và củng cố vai trò quan trọng của Ni giới Thủ đô trong đội ngũ Ni giới Phật giáo Việt Nam, góp phần xây dựng Phật giáo Thủ đô trở thành một trong những trung tâm lớn của Phật giáo Việt Nam nói chung và Ni giới Phật giáo nói riêng, đặc biệt là ở khu vực phía Bắc.
Chính vì thế, Ni giới Phật giáo Thủ đô cũng góp phần vào nguồn nhân lực chủ chốt trong đội ngũ lãnh đạo của Phân ban Ni giới Trung ương thuộc Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Trong nhiệm kỳ 2022 – 2027, nhiều chư vị Ni trưởng, Ni sư của Phân ban Ni giới Thủ đô đã tham gia vào thường trực Ban Chứng minh Phân ban Ni giới Trung ương như: Ni trưởng Thích Đàm Nghiêm, Ni trưởng Thích Đàm Hằng, Ni trưởng Thích Đàm Kim. Tham gia vào Ủy viên thường trực Hội đồng Trị sự Trung ương như: Ni trưởng Thích Đàm Thành, Ni trưởng Thích Đàm Lan, Ni trưởng Thích Đàm Khoa. Đảm nhiệm vị trí ủy viên Phân ban Ni giới Trung ương như: Ni trưởng Thích Đàm Bình, Ni trưởng Thích Đàm Đoan, Ni sư Thích Đàn Luyện. Phân ban Ni giới Hà Nội và Phật giáo Hà Nội với vị trí địa lý quan trọng ở Thủ đô còn góp phần tích cực tham gia vào công tác hỗ trợ, tổ chức nhiều sự kiện quan trọng của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Tổ chức Ni giới ở Thủ đô đã sớm được kiện toàn theo chủ trương của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, với mục tiêu xây dựng một đội ngũ chư Ni vững mạnh về cả phẩm hạnh và tri thức. Các chư Ni Thủ đô luôn không ngừng trau dồi giới đức, trở thành tấm gương sáng cho hàng hậu học, tín đồ Phật tử và nhân dân. Song song với sự chỉ đạo của Ban Tăng sự, Ni giới Thủ đô đã tổ chức các giới đàn thường niên, tạo điều kiện cho các giới tử Ni được thụ giới pháp tu hành. Các khóa học về giới luật, nghi lễ thiền môn cũng luôn được các chư Ni Thủ đô chú trọng và quán xuyến kỹ lưỡng.
Mới đây, Phân ban Ni giới Thủ đô đã hoàn thành khóa I học giới luật kéo dài ba năm (Niên khóa 2018 – 2020) với sự tham gia học tập của 358 chư Tôn đức Ni, tất cả đều hoàn thành khóa học một cách xuất sắc. Hiện nay đang học tập khóa II (Niên khóa 2023 – 2025) với số lượng chư Ni theo học là 328 vị. Các điểm An cư kết hạ được tổ chức chu đáo, giúp các chư Ni củng cố giới luật thiền môn một cách nghiêm túc và quy củ, đồng thời nâng cao kiến thức về Tam Tạng (Kinh, Luật, Luận). Các nội quy của Ban Tăng sự, Hiến chương của Giáo hội được quán triệt đầy đủ, nhờ đó mà thân tâm các chư Ni được thúc liễm, Giới-Định-Tuệ được rèn luyện và phát triển. Chính những yếu tố này đã góp phần hình thành nên những phẩm chất tu hành đáng trân trọng và ngưỡng mộ của các bậc Ni trưởng, Ni sư, cùng với giới đệ tử Ni của Phật giáo Thủ đô.
Không những thế, các chư Ni còn luôn quán xuyến các công việc phật sự và xã hội, có nhiều kinh nghiệm, mô hình hoạt động đạt hiệu quả cao, và có sức lan tỏa, tạo hiệu ứng tích cực cho sự phát triển xã hội và tinh thần từ bi cứu khổ, giúp đời của Phật giáo. Trong những năm 2017-2022, Phân ban Ni giới Hà Nội đã tích cực tham gia và vận động nhân dân, Phật tử ủng hộ cho công tác từ thiện xã hội với số tịnh tài và vật phẩm trị giá hơn 81 tỷ đồng. Nhiều chư Ni, tự viện của Ni giới Thủ đô vẫn thường xuyên âm thầm làm việc từ bi, cứu giúp nhiều mảnh đời khó khăn, tham gia vào các phong trào xây nhà tình nghĩa, tri ân với những người có công…v.v.
3. Thay lời kết
Các chư Ni Thủ đô đã và đang thực sự là những người con gái Đức Thế Tôn, những bông Sen thơm ngát, toát lên vẻ đẹp của đạo hạnh, của giải thoát, của từ bi, của trí tuệ trong công cuộc hoằng dương Phật pháp, hộ quốc an dân, dù là ở trong thời binh đao khói lửa hay thời bình. Những tiềm lực to lớn, cùng đội ngũ chư Ni có phẩm chất cao trọng, đã giúp cho Phân Ban Ni giới Thủ đô Hà Nội đang ngày càng vươn lên trở thành một trong những thành viên tiên phong của Ni đoàn Phật giáo khu vực phía Bắc và của cả nước. Chính nhờ những thế mạnh, những thành tựu đáng ngưỡng mộ đã đạt được, Phân ban Ni giới Thủ đô đã vinh dự được Phân ban Ni giới Trung ương lựa chọn để trở thành đơn vị đứng ra tổ chức Đại lễ tưởng niệm Đức Thánh tổ Ni Đại Ái Đạo và tiền bối Ni hữu công Phật giáo Việt Nam năm 2025.
Ni trưởng Thích Tâm Chính
- Xem Ngô Đăng Lợi (2007). Lịch trình Phật giáo xứ Đông và Hải Phòng. Nghiên Cứu Tôn giáo, Số 8. Võ Thị Hà, Đỗ Thị Ngọc Thắng (2024). Giá trị văn hóa Phật giáo trong di tích và tâm thức người Hải Phòng. Tạp chí Khoa học, Số 65.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ngô Đăng Lợi (2007). Lịch trình Phật giáo xứ Đông và Hải Phòng. Nghiên cứu Tôn giáo, Số 8.
2. Võ Thị Hà, Đỗ Thị Ngọc Thắng (2024). Giá trị văn hóa Phật giáo trong di tích và tâm thức người Hải Phòng. Tạp chí Khoa học, Số 65.
3. Hội đồng Trị sự GHPGVN. Quyết định số 038/QĐ-HĐTS V/v chuẩn y nhân sự Phân ban Ni giới Trung ương thuộc Ban Tăng sự Trung ương GHPGVN Khóa IX, nhiệm kỳ (2022-2027). Hà Nội, ngày 03 tháng 01 năm 2023.
4. Phân ban Ni giới Trung ương (2023). Báo cáo Tổng kết công tác Phật sự nhiệm kỳ VIII (2017-2022) của Phân ban Ni giới Trung ương, Tp. Hồ Chí Minh.
