Trong các ngày lễ tryền thống của Phật giáo, đối với Phượng, ngày Phật Đản là vui nhất. Năm nào gia đình cô cũng lãnh phần giả lập vườn Lâm Tì Ni trước sân chùa cho gia đình Phật tử Thông Tuệ trình diễn vở kịch “Phật Đản Sanh”. Lại còn lễ tắm Phật rất trịnh trọng, rất trang nghiêm.
Lần nào, nhìn vẻ mặt cung kính của các vị Sư đối trước bức tượng Đức Phật sơ sinh mũm mỉm, tươi đẹp đứng trên hoa sen, Phượng không khỏi liên tưởng đến một hình ảnh rất khác biệt. Đó là hình ảnh của một chú bé người Mỹ mà Phượng đã có dịp gặp gỡ và tiếp xúc bốn năm về trước, lúc cô còn là một sinh viên…
Trời ơi! Nó đen thủi đen thui, đen như cột nhà cháy! Sự hiện diện bất ngờ của nó làm Phượng giựt mình. Lúc cô Hiệu trưởng nhà giữ trẻ dẫn nó vào, mới thoạt nhìn, Phượng phát sợ. Nó mập ú, lùn xịt. Bà chủ cho biết nó mới 18 tháng tuổi mà Phượng đoán chắc rằng nó nặng gấp hai lần mấy đứa bé 2 tuổi trong phòng Phượng phụ trách. Tóc nó đen và khô cứng, xoắn tít lại, chờm bờm như chưa bao giờ được chải gỡ. Cái trái vồ nhô ra, mũi xẹp và to, hai gò má nung núc, thịt chảy xệ xuống, còn cằm bành ra, có chiều hướng đưa về phía trước làm khuôn mặt nó như bị gãy. Trông thằng bé giống như một hình ảnh nào quen quen… Phượng đứng nhìn thằng bé trân trân, nó cũng giương đôi mắt lồ lộ, trắng dã nhìn lại.
Bà chủ có lẽ hiểu được ý nghĩ của Phượng, bà vừa nói vừa trao cái túi cá nhân của nó cho cô: “Có cần tôi giúp gì cứ gọi nhé! Hoàn cảnh của thằng bé cũng đáng thương. Mẹ nó mới 17 tuổi lúc sinh ra nó, sinh xong, giao cho bà ngoại nó rồi bỏ đi mất biệt.” Phượng nghĩ thầm: “Con dại cái mang!”
Vì đang theo lớp cao học ngành Tâm lý Giáo dục Nhi đồng nên mùa hè này Phượng phải làm việc với con nít tại nhà trẻ để ghi nhận những dữ kiện thực tế, chuẩn bị cho tiểu luận ra trường vào năm sau. Lúc mới vào, tuần lễ đầu, Phượng hơi vất vả với bọn trẻ vì chưa quen. Tuần thứ hai, nhờ Phượng quen việc và chịu khó bày trò chơi chung với đám trẻ, 8 đứa nhóc tì, 5 da trắng, 3 da đen, nên đứa nào cũng mến cô giáo Phượng lắm!
Khi bà chủ vừa quay lưng đi, năm sáu đứa bé ùa tới vây quanh người bạn mới. Đứa kéo áo, đứa sờ tay, nựng má làm cậu bé sợ, khóc òa lên. Phượng phải nắm mấy đứa bé kéo dang ra xa, miệng la không ngớt: “Leave him alone! Leave him alone!” Nhưng dù bọn trẻ đã để nó yên, ai nấy cũng đã trở về với mấy món đồ chơi của mình, cậu ta vẫn đứng đó khóc ồ ồ… Miệng nó như cái loa, phát ra những âm thanh thật khó chịu. Nước mắt, nước mũi chèm nhèm trên cái mặt đen bóng của nó. Ở thành phố này, người da đen hầu như chiếm đa số, nhưng thật tình, Phượng chưa thấy ai có màu da đen hắc ín như vầy. Cô đóng của phòng lại để tiếng khóc của thằng bé không làm phiền những nhóm khác.
Chẳng lẽ đứng “chiêm ngưỡng” bức chân dung xấu xí này mãi, Phượng thở dài, lấy một nắm khăn giấy lau mặt nó. Mấy ngón tay của cô không dám nhấn mạnh xuống vì sợ dính cái hợp chất nhầy nhụa của nước mắt, nước mũi… Phượng nhìn vào túi xách của thằng bé, thấy có bịch bánh, vội lấy một cái đưa cho nó, hy vọng có thể tắt “đài phát thanh” chát chúa này.
Thằng nhỏ hay thiệt! Nó đang nhắm mắt, hả họng bắt đầu “hát” đợt hai nhưng khi bánh chạm tay, nó chụp liền rồi thồn nguyên cái vào miệng, nhai ngồm ngoàm. Một nữa cái bánh rơi rớt ra ngoài, nó ngồi xuống, đưa hai bàn tay dày cộm, tròn húp mà vồ lấy. Phượng vội đưa cho nó thêm một cái nữa, hy vọng kéo dài thời gian im lặng quý báu này.
Cô quan sát túi xách của thằng bé, thấy đề tên Dustin ở bên ngoài. Cái túi vừa cũ lại vừa dơ, bên trong có mấy cái cái tã, một hộp nhỏ đựng khăn giấy ướt, một áo thun trắng đã ngả màu cháo lòng và cái núm vú cao su. Phượng đoán được một phần nào về thằng bé Dustin này: háu ăn và hay khóc. Thế là cô thủ sẵn cái núm vú cao su, chờ cậu ta bắt đầu mở máy phát thanh thì đưa vào miệng nó liền.
Khi Phượng xoay lại nhìn Dustin, cô càng thêm ngao ngán. Bây giờ cả cái mặt của nó bê bết những bánh và dưới thảm, chung quanh cậu ta, bánh vụn rơi rãi đầy. Đã vậy thôi sao, mấy đứa trẻ thấy Dustin được ăn, vội rời các món đồ chơi, chạy ào tới đứng vòng quanh cậu bé. Một vài đứa cuối xuống lượm các miếng bánh vụn, giành nhau chí chóe. Nó lại cất tiếng khóc và tụi trẻ con, một vài đứa cũng mè nheo đòi ăn. Phượng giơ cả hai tay lên, lắc đầu chịu thua. Nếu ngày nào cũng tái diễn cảnh này, cô sẽ bỏ việc.
Phượng loay hoay rồi cũng sắp sửa tới giờ ăn trưa. Cô lo rửa tay và mang choàng cổ cho từng đứa, giúp chúng xếp hàng ngay ngắn chờ được dẫn ra phòng ăn. Nhưng thằng bé Dustin đang ngủ. Đáng lẽ, cô không được cho nó ngủ trước bữa ăn nhưng trường hợp này hơi đặc biệt. Dù sao cũng phải đánh thức nó dậy. Giờ này mà mở “đài tiếng nói bò rống” của nó lên thì phiền lắm, vì đây là lúc mọi người đang bận rộn lo cho tụi nhỏ ăn uống.
Phượng thủ sẵn cái núm vú cao su rồi lấy tay khều khều. Chẳng ăn thua gì! Cô lắc vai nó, đỡ nó ngồi dậy nhưng Dustin vẫn ngủ khò. Cuối cùng, cô lấy khăn ướt lau mặt nó, lau thật mạnh nó mới chịu mở mắt ra. Khi cặp mắt vừa mở, cái miệng cũng hả ra cùng một lúc, Phượng nhét vội cái núm vú cao su vào, nó lại nhăn nhó nhả ra. Nguy rồi! Nhìn cái mặt nó lúc này thật dễ ghét: cái mặt thịt xề xệ đen thui, vừa lừ đừ vừa quạu quọ. Nếu nó là em của Phượng, Phượng chờ nó cất tiếng khóc vỗ vào mông nó liền mấy cái ngay, cho đỡ tức. Cô chợt nhớ bài học về tâm lý nhi đồng: “Trẻ con nhạy cười lắm. Gặp trẻ con mình nên chào trẻ bằng một nụ cười, trẻ sẽ vui vẻ cười trở lại. Thậm chí lúc trẻ té, sắp khóc, mà thấy mình cười, trẻ cũng cười theo và quên khóc.” Thế là Phượng chành miệng, nhăn răng ra, làm động tác cười. Gọi là động tác cười vì đó không phải là nụ cười xuất phát từ bên trong, đó chỉ là một nụ cười miễn cưỡng.
Thế mà mầu nhiệm thay! Thằng bé cười trả lại! Thật là bất ngờ! Cái cười của thằng bé thật trọn vẹn: cả mặt mày tươi hẳn lên, hàm răng nhỏ xíu trắng ngần làm cái miệng của Dustin trở nên xinh đẹp, cặp mắt thằng bé cũng sáng lên theo nụ cười. Tự nhiên, Phượng cảm thấy xấu hổ, như là một người dùng tiền giả đi mua hàng thật!
Cô đỡ Dustin đứng lên và dẫn thằng bé theo các bạn tiến về phòng ăn. Vừa đi, Phượng vừa thầm nghĩ: “Mình là một Phật tử, được đọc Kinh sách Phật, được học giáo lý nên biết rằng con vật cũng có Phật tánh, vậy mà, đối với thằng bé này, mình lại khi dễ, bạc đãi nó, thật là bậy! Cho dù thàng bé xấu xí như thế nào đi nữa, mình cũng không nên vì dị tướng của nó mà quên đi tính chất hồn nhiên rất đáng yêu của trẻ thơ.”
Mỗi đứa trẻ có một phần ăn đựng trên cái dĩa giấy và một ly sữa. Thằng bé Dustin quả là một đứa bé ham an. Thảo nào nó mập ú! Phượng vừa đặt cậu ta ngồi xuống là cậu quơ tay chụp lia, làm đổ cả ly sữa. Phượng nhăn mặt, đi vào nhà bếp tìm cái khăn trước những ánh mắt đồng cảm và thương hại của các bạn đồng nghiệp. Khi cô trở ra, thấy nó được đặt ngồi ở chỗ khác, miệng vừa nhai vừa ngốn. Cô Hiệu trưởng giải thích: “Thằng bé này không thể ngồi chung bàn với bọn trẻ. Nó giựt đồ ăn của mấy bạn khác và gây xáo trộn.” Rồi bà dặn Phượng: “Nó háu ăn quá, em phải coi chừng nó bị mắc nghẹn.”
Dustin không chịu dùng muỗng như những đứa bé khác. Nó dùng cả hai tay bóc lấy thức ăn. Khi thức ăn gần hết, không còn gì để ăn, nó áp mặt xuống dĩa và liếm. Phượng biết Dustin còn đói, cô vào bếp lấy thêm thức ăn. Khi cô cho khoai tây vào dĩa của nó, ánh mắt nó ánh lên và tỏ vẻ biết ơn. Dustin ăn gấp đôi người ta! Trông cách nó ăn, dù không đói bụng, ai cũng thấy thèm! Nó ăn một cách say sưa, chăm chú. Chắc dù có bom nổ hay động đất đâu đây, nó cũng không quan tâm.
Giờ ngủ trưa, trẻ con nằm trên sàn nhà, mỗi đứa có một tấm nệm mỏng. Chúng đã quen với kỷ luật nên dù không ngủ, chúng cũng giữ im lặng, nhưng thằng bé Dustin thì không. Có lẽ giấc ngủ ngắn vừa rồi làm nó chưa buồn ngủ. Dustin không chịu nằm im, cứ lồm cồm ngồi dậy. Hễ đè cậu ta nằm xuống, nó la ơi ới. Phượng phải dỗ dành, xoa lưng, hát nho nhỏ, Dustin mới chịu yên. Nếu đối với cô bé April yêu dấu của Phượng, cô làm công việc này với sự trìu mến và thích thú, nhưng với thằng bé “khó chìu” này, Phượng tức lắm. Cô phải dằn xuống mới khỏi véo nó một cái cho hả giận, vì mỗi khi cô ngưng tay, thôi hát là nó cất tiếng khóc. Dustin khôn lắm, nó biết tiếng khóc của mình hữu hiệu như thế nào.
Gần nửa giờ sau, thằng Dustin mới chợp mắt ngủ, cũng là lúc Phượng được ra ngoài ăn trưa và nghỉ ngơi. Một giờ sau, cô trở lại nhà trẻ với sự bình tĩnh và tự tin hơn. Phượng nhớ lại bài học cũ: “Trẻ con chưa biết nói, phải dùng tiếng khóc để bày tỏ sự bực dọc, nhu cầu. Người giữ trẻ phải hiểu và giải quyết kịp thời, trẻ sẽ là đứa bé ngoan.”
Giờ này, bọn trẻ bắt đầu thức dậy. Cô giáo nhóm nào lo vệ sinh cho nhóm nấy rồi dẫn chúng về phòng mình. Nhóm của Phượng có vài đứa còn mang tã, Phượng thay cho bọn nó xong, chợt nhớ tới Dustin. Nó còn buồn ngủ, nhưng Phượng cũng phải đánh thức nó dậy. Phượng ráng ẵm thằng nhỏ lên, đặt lên bàn thay tã. Chao ôi, tã nó ướt mem, nặng trịch!
Buổi chiều, Dustin không khóc. Nó bắt đầu làm quen với đồ chơi và các bạn. Trẻ con vốn hồn nhiên, vô tư nên Dustin được các bạn nhanh chóng cho nhập bọn cùng chơi chung, không hề có chút gì kỳ thị, khinh rẻ. Điều đó làm Phương suy nghĩ: “Tâm hồn trẻ thơ vốn không phân biệt nên chúng mới dễ hòa nhập với nhau. Còn người lớn, hễ gặp nhau là ít nhiều đánh giá đối phương trước, hiền dữ, tốt xấu, giàu nghèo, sang hèn, thông minh, ngu dốt,… Chính đó là cái hàng rào ngăn cách.”
Thấy tụi nhỏ chơi tự do một lúc đã bắt đầu chán, Phượng bày trò chơi nắm tay nhau đi vòng vòng, vừa đi vừa hát, tới cuối bài phải ngồi xuống, giả bộ té. Vậy mà chúng nó thích thú lắm, cả phòng đều vui vẻ, cậu Dustin cười ra tiếng. Thấy nó vui, Phượng cũng mừng. Phải làm cho chúng nó mệt đừ chúng mới chịu ngồi yên. Đó là “Kinh nghiệm chiến trường” của Phượng sau hai tuần “chiến đấu” với bọn trẻ.
Khi chúng bắt đầu thấm mệt, Phượng kéo bàn ghế ra, bảo tụi nhỏ ngồi yên chờ cô đi lấy nước giải khát và bánh ngọt. Trở lại, thấy bọn con nít vẫn còn ở vị trí cũ, Phượng hài lòng. Nhưng cùng lúc đó, Phượng nghe mùi nồng nặc, một mùi xú uế rất nặng. Cô đảo mắt nhìn quanh, mặt thằng Dustin còn sượng ngắt. Nó là “tác giả” rồi!
Phượng rầu rĩ phát bánh cho tụi nhỏ rồi dẫn Dustin vào phòng vệ sinh. Hỡi ơi! Khi Phượng vừa tháo một bên tã ra thì mùi hôi thối bốc lên làm cô ho sặc sụa. Phượng dán tã lại, miệng kêu cô Hiệu trưởng ơi ới, nhờ bà giải quyết “vụ” này. Cô chịu thua. Nếu không gặp cô Hiệu trưởng tốt bụng và dễ thương như thế này, chắc Phượng bỏ việc ngay hôm nay! Còn Dustin, sau khi giải quyết xong “bầu tâm sự”, trở về phòng với dáng điệu sảng khoái lắm. Thấy phần bánh chờ sẵn, nó cười toe rồi chạy ùa tới. Từ đó tới chiều, nó vui vẻ luôn.
Tối hôm đó, Phượng bỏ cơm, nằm lỳ trong phòng. Sự mệt nhọc sau một ngày làm việc vất vả kèm theo sự giằng co trong nội tâm làm cô đuối sức. Chẳng lẽ, vì thằng Dustin mà cô bỏ việc, bỏ công trình sắp làm? Nếu tiếp tục thì sao? Mệt nhọc và gớm quá! Nếu mỗi ngày, nó làm một tã như bữa nay…
Bà Lan bước vào phòng, sờ trán con, lo âu hỏi:
– Con bệnh à?
– Dạ không sao đâu, chỉ hơi mệt thôi.
Không dằn được, Phượng nói luôn:
– Phòng con mới thêm một đứa bé da đen.
Bà Lan cười:
– Ờ, thì trắng đen gì cũng là một đứa trẻ.
– Mà nó xấu lắm, dị tướng mẹ à!
Bà vuốt tóc con gái yêu, giảng giải:
– Mình là con nhà Phật, đâu nên khi dễ ai. Nếu thấy kẻ nghèo kém, con khởi lòng thương thì đối với người xấu xí mình cũng phải thương như vậy. Chẳng qua chỉ vì nghiệp báo thôi, xét cho cùng đâu có gì hơn kém, xấu đẹp, sang hèn trong Phật tánh chơn như.
Phượng vốn tự ái, lại là một học trò giỏi trong các lớp giáo lý, thường đứng lên trùng tuyên sau các thời giảng của thầy, ai cũng nể nang, vậy mà nay bị mẹ “lên lớp”, cô cảm thấy khó chịu. Giáo lý đầy một bụng, cô đáp lại ngay:
– Con biết rồi. Kinh Kim Cang có đoạn: “Lìa tất cả tướng tức Như Lai”, nhưng mình còn phàm phu mà, đâu thể không phân biệt, không dính mắc.
Bà Lan làm thinh vì biết nếu nói thêm, con gái bà sẽ nổi cáu. Tánh Phượng tuy tốt nhưng phải cái cộc cằn và tự cao. Hy vọng với thời gian va chạm thực tế, con bà sẽ tự sửa đổi dần. Thấy Phượng nằm xoay mặt vào vách, bà kéo chăn đắp cho con rồi lặng lẽ đi ra.
Bích Thu
Diễn đọc : Sc Quảng Hiếu
