Tôi dậy sớm, một ngày bất thường giữa tất cả những bình thường. Một năm có lẽ chỉ có vài ngày dậy sớm như thế, lúc 7 giờ sáng. Bình thường của tôi vẫn là buổi trưa. Cuộc hẹn công việc giấy tờ thủ tục khiến bữa nay tôi dậy sớm, ra đường sớm. Lâu lắm rồi, chắc phải gần chục năm, tôi mới được nhìn gương mặt thành phố lúc tinh mơ của ngày. Và, tôi chợt nhận ra những thói quen công việc, những cuộc chơi khiến nhịp sinh học của tôi lệch đi nhiều đã làm đánh mất luôn một điều quá quý giá. Đó là những gương mặt, những gương mặt cuộc đời. Dậy trễ ban trưa, ra phố tôi chỉ được nhìn thấy những gương mặt mệt mỏi, căng thẳng của lúc cao điểm trong ngày làm việc. Còn dậy sớm, ra phố đầu hôm, tôi mới được thấy những gương mặt còn vẹn nguyên sức sống, còn dồi dào năng lượng, dù cho có thể những gương mặt lướt ngang khi ấy không cười. Theo thói quen tôi rút điện thoại ra để xem giờ, để rồi nhận ra… hôm nay đã là tháng Chín…
Tháng Chín, sao hôm nay hai tiếng ấy tự dưng chợt thấy bâng khuâng đến lạ lùng. Chắc sẽ có ai đó cười thầm và cho rằng tôi là kẻ dở hơi bởi tháng Chín hay tháng mấy cũng đâu có gì khác nhau. Nó chỉ là sự dịch chuyển của một con số trong dấu mốc chuyển dịch thời gian hàng năm mà thôi, có chi mà bâng khuâng đến lạ? Nhưng với tôi, tháng Chín luôn mang đến một điều gì đó rất khác. Không phải vì cảm thức như người đi xa quê vẫn hay hỏi nhau: “Bây giờ đã mùa thu chưa?”, mà vì những lẽ rất riêng. Tháng Chín với tôi chưa bao giờ là tháng của mùa thu cả. Mùa thu phải rõ rệt nhất vào tháng mười, nhiều khi là cuối tháng. Với tôi tháng Chín là tháng của một giấc mơ ngủ triền miên như một người say mà đã nhiều năm nay, cứ bắt đầu tháng Chín, tôi lại để trên trang cá nhân của mình một dòng chữ: “Thức mình dậy… tháng Chín.”
Tháng Chín, quý cuối cùng của năm, nó như người đi quá nửa cuộc đời và đang sống ở nửa còn lại với cảm thức muốn quay lại, nhìn lại. Tôi đã muốn quay lại rất nhiều lần, tuổi 16, tuổi đôi mươi… vì tôi muốn làm khác đi những gì tôi đã và vẫn đang làm với chính mình suốt mấy chục năm qua. Tháng Chín, là lúc mùa hè đã dứt là lúc những ngây thơ, hồn nhiên, trong vắt của tuổi thiếu niên đã đi qua. Lúc đó, người ta mới bàng hoàng nhận ra rằng, mình đã bỏ lỡ quá nhiều điều trong nhiều điều lướt đi quá nhanh của sự hưng phấn kỳ ảo tuổi trẻ. Trong nuối tiếc, tôi có cả những nỗi nhớ mơ màng mông lung về những tháng Chín xưa cũ, về tháng Chín mới qua và những hồi hộp chờ đợi những gì mình sẽ trải qua của một tháng Chín sắp tới…
Tôi nhớ những ngày nhập trường của tháng Chín hồn nhiên, những ngày đầu tiên trở lại với nhịp sống cắp sách đến trường sau một mùa hè ngơi nghỉ. Ngày chúng tôi còn nhỏ, mùa hè trọn vẹn quá. Trẻ con không phải học quá nhiều ở mùa hè ấy mà được xả hơi thật sự. Để rồi những ngày cuối tháng Tám, tất cả lại ngỡ ngàng vì phải quay lại một nhịp sống cũ. Nỗi tiếc mùa hạ vẫn còn và những xao động của ngày tựu trường cũng dập dồn đến. Tháng Chín ấy trở nên mới tinh, dù có thể bạn bè vẫn là những người cũ đó, thầy cô vẫn là những người cũ đó, nhưng vẫn có gì rất lạ, mỗi khi vở mới, sách mới, trong những ngày đầu tiên của năm học mới. Một cảm thức khó hiểu của đám học trò ham chơi nhưng vẫn hiểu trách nhiệm của mình là phải học. Và con đường đến trường buổi sớm tinh sương, nắng vội mới lên sau một đêm mưa dài ẩm ướt, tất cả hương vị buổi sáng ấy cuốn theo bàn chân đi, mái trường không quá xa nhưng con đường ngần ngại thành ra cảm giác đôi phần xa ngái.
Tôi nhớ nhất là tháng Chín tựu trường cấp ba đầu tiên. Suốt hai năm cấp một và cấp hai đã học quen theo một lớp, bạn bè quá cũ, quá thân, quá gần nên ngày tựu trường không có nhiều điều mới lạ. Nhưng bước chân vào cấp ba, những bạn bè xưa tản mát hết cả, nhập trường mới, lớp mới và bạn mới với những suy nghĩ rằng cách học cũng sẽ mới. Cảm thức tựu trường tháng Chín hơn 50 năm về trước như vẫn còn nguyên đây. Thằng Dũng, thằng Sinh, thằng Thành, thằng Tuấn… những đứa bạn với nhiều phong cách khác hẳn so với bạn bè thời cấp hai đã cuốn hút tôi lạ kỳ. Và hơn nữa, bước chân vào cấp ba, tự nhiên thấy mình là người lớn nên cũng hãnh diện và sĩ diện lắm. Rồi làm quen, tập tành với nhiều thói mới, hay có, hư có đủ cả. Tháng Chín ấy làm sao tôi quên…
Hôm qua, cùng cô chủ nhiệm cũ thời cấp hai đi thăm phố đi bộ Nguyễn Huệ nhân dịp cô ghé thăm, tự nhiên càng thấy thổn thức với tháng Chín sắp tới hơn. Ước gì tôi có thể quay lại với tháng Chín cũ ấy một ngày thôi, bởi một tuần thì quá tham và một thời thì mơ mộng quá. Lũ trẻ bây giờ không còn tháng Chín như chúng tôi ngày xưa nữa. Phần vì chúng học suốt ngày, học cả mùa hè và nhập trường cũng không vào độ tháng Chín mà sớm hơn gần cả tháng. Có thể, mai này, khi tôi đã già, sẽ đọc được đâu đó, của ai đó, một cảm thức khác, về một tháng Tám chứ không phải tháng Chín như tôi. Thế nên, mới hiểu, tháng Chín với tôi thương và gần biết bao nhiêu.
Tháng Chín ngày xưa, tôi đã bỏ thói quen ăn bữa sáng do chính mẹ nấu mà chỉ muốn mẹ cho tiền ăn quà sáng để sáng sáng ăn ở cổng trường với chúng bạn. Bây giờ thì không còn sĩ diện hảo như thế nữa, chỉ muốn được một bữa sáng mẹ nấu cho ăn, một bữa sáng của tháng Chín thời cấp một, cấp hai, của những ngày ba mẹ tôi cũng như muôn người khác tảo tần, cứ 5 giờ sáng là dậy để lo chuyện bếp núc cho con ăn sáng vào trường. Những ngày khổ, thật ra lại là những ngày đẹp nhất. Bây giờ tiện lợi rồi, cái gì cũng mua, cái gì cũng nhanh, cái gì cũng vội và cuối cùng là cái gì sẽ đọng lại đây…
Thôi, cho tôi trọn giấc mơ mộng viển vông trong tháng Chín này, như tôi vẫn từng của bao nhiêu tháng Chín trước. Để được nhớ, được mơ, được nghĩ về những tháng Chín tôi đã từng đi qua trong cuộc đời mình. Tuổi trẻ không ở lại được lâu nên đôi khi nằm mơ lại tuổi trẻ cũng là điều nên lắm. Cho tôi mơ lại, mỗi dịp tháng Chín thế này, một cơn mơ triền miên 30 ngày như một sự trở lại, như tôi đang ngồi hình dung ra đây, thằng bé má bầu bĩnh, tóc ngắn rẽ ngôi, băng trên con đường sớm tinh khôi với bước chân vội vã. Con đường ấy, mai này, ai có nhớ cho rằng họ cũng đã từng đi qua…
Để tôi mơ, đừng đánh động tôi. Để tôi mơ, rồi sẽ một ngày, tự tôi, thức dậy, lúc ngày… tháng Chín.
Đàm Vũ
