Nam mô Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Nam mô Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật.
Trong khung cảnh trang nghiêm, hương trầm quyện tỏa, rợp bóng hoàng y màu giải thoát của nhị bộ Tăng già, vẫn còn đó lưu dấu chân của bậc Ni lưu, làm lợi ích cho đời ngời thêm ánh đạo, sách tấn đàn hậu học, đệ tử bằng Thân giáo, Khẩu giáo và Ý giáo.
Cố Ni trưởng Thích Nữ Như Ngộ là một trong những vị Ni trưởng suốt đời đã cống hiến đời mình cho đạo pháp và dân tộc. Người luôn lấy Giới Luật làm Thầy, lấy sự Tu học chuyên cần để sách tấn đồ chúng. Ai đã một lần diện kiến Ni trưởng cũng phải ngợi khen về đức tính khiêm cung và hạnh nhẫn nhục của Người.
Nhân đây chúng con xin ghi lại đôi dòng Tiểu sử và công hạnh của Ni trưởng để làm đuốc soi đường cho hàng đệ tử Xuất gia và Tại gia của Người trên bước đường Tu học, ngõ hầu thoát ly sanh tử luân hồi.
I. Thân thế
Cố Ni trưởng thượng LỆ hạ NGỘ, tự Trí Tĩnh, hiệu Như Ngộ, thế danh Lê Thị Mai, sinh ngày 19/9/1934, tại làng La Hà, xã Nghĩa Thương, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Thân phụ là Cụ ông Lê Cừu tự Lê Văn Đán, Pháp danh Chơn Kính. Cụ bà Đoàn Thị Mót, Pháp danh Tâm Hảo. Ni trưởng là con út trong gia đình đông anh em nhưng hiện hữu chỉ còn 2 trai, 2 gái.
Xuất thân trong một gia đình trung lưu, nhiều đời kính tin Tam bảo. Khi lên 10 tuổi, Ni trưởng thường theo Cha xách bánh đi chùa lễ Phật, ươm mầm Bồ đề hẹn ngày đơm hoa kết trái. Sau khi lớn lên, vào những ngày Sám hối 14 và 30 hàng tháng, Ni trưởng về chùa Khuôn Hội tụng kinh đến câu:
“Đệ tử chúng con từ vô thỉ
Gây bao tội ác bởi lầm mê.”
Ni trưởng nhận thấy mình là một chúng sanh, lỡ gây nhiều tội lỗi nay được trở về bên Đấng Cha lành bộc bạch cầu xin ăn năn hối cãi, nguyện lánh dữ làm lành để tâm hồn an vui thanh thản. Vào năm 1950 Hòa thượng thượng GIẢI hạ HẬU là vị Giảng sư được Giáo hội Tăng già cử về thôn La Hà thuyết giảng, Ni trưởng đến nghe và quy y từ dạo ấy, pháp danh là Diệu Trúc. Thời gian thấm thoắt trôi qua Xuân tàn Đông đến, vào ngày 17/11 Ất Mùi (1955). Cúng vía Đức Phật A Di Đà xong. Ni trưởng được Hòa thượng thượng GIẢI hạ KINH tự Tín Luận đã hướng dẫn về tỉnh Trà Vinh, rồi đích thân Ngài đến gởi cho Sư bà thượng NHỰT hạ TỪ, Viện chủ chùa Phổ Minh tiếp độ thế phát xuất gia.
II. Thời kỳ học đạo
Với bản chất hiền hòa, tu học tinh tấn nên Ni trưởng được Sư bà Bổn sư cho thế phát xuất gia năm 1956 và cũng năm này, được Bổn sư cho thọ giới Sa Di Ni tại chùa Long Sơn, huyện Tiểu Cần tỉnh Trà Vinh với tên mới là Lệ Ngộ thuộc dòng Lâm Tế đời thứ 42 (tỉnh Trà Vinh).
Được thọ giới Sa Di Ni xong nương theo Sư bà Bổn sư tu học, thời khóa rất miên mật, bẩm tính thông minh, chất phát hiền hòa, nên được Thầy thương bạn mến. Năm 1957, Ni trưởng cùng với ba huynh đệ đồng Sư, được Sư bà chùa Giác Thiên, tỉnh Vĩnh Long nhận vào học lớp Gia giáo.
Năm 1961 Ni trưởng lại được phép của Bổn sư thi tuyển vào Ni trường chùa Từ Nghiêm, được trúng tuyển, Ni trưởng tu học nơi đây, hai năm sau được đăng đàn thọ giới Thức Xoa Ma Na.
Đến năm 1965, Sư trưởng thượng NHƯ hạ THANH, Sư bà thượng NHƯ hạ CHÍ, cùng quý Sư bà ở Ni viện Từ Nghiêm xét thấy oai nghi tế hạnh của Ni trưởng đầy đủ, nên đã chấp thuận cho thọ Tỳ kheo ni giới. Từ khi được dự vào hàng chúng Trung tôn, Ni trưởng được quý Sư bà ở Ni viện Từ Nghiêm và đại chúng công cử làm Tri sự 9 năm liền. Mặc dù quá bận rộn công việc đại chúng giao phó, nhưng Ni trưởng cũng chia thời khóa Tu học chuyên cần, sau thời Tịnh Độ hằng đêm, Ni trưởng lưu lại nơi Phật Điện trì Chú Đại Bi cả tiếng đồng hồ mới xuống liêu để nghỉ. Ni trưởng tâm đắc câu:
“Ngày nay lại đã qua rồi
Mạng căn huyết mạch lần hồi khô khan
Dường như cá cạn ở ao
Khổ thêm thì có chút nào vui đâu.”
Ý thức được sự mỏng manh của kiếp người, mạng sống như điện chớp, như giọt sương trên đầu ngọn cỏ, nên lâu lâu Ni trưởng xin phép quý Sư bà để đi nhập thất chừng 7 ngày hoặc 10 ngày, rồi trở về Từ Nghiêm cùng chúng tu học.
Thời gian làm Trị sự, Ni trưởng hết lòng chăm lo cho đại chúng. Khi trái nắng trở trời, hoặc lúc chấp tác lao nhọc, huynh đệ nào bệnh không dùng cơm Quá đường, là Ni trưởng đến gần cạo gió, an ủi, vỗ về, xuất tiền để khám bệnh, nấu cháo nêm cho đại chúng dùng, đặng mau khỏe mạnh. Gặp thời củi quế gạo châu, củi phải mua từng khúc về chẻ cho đỡ tốn tiền. Ni trưởng lãnh phần bửa củi, để chúng lớp Trung đẳng an tâm học bài. Ôi! Làm sao nói hết sự tận tụy của Ni trưởng đã yêu thương và sống vì đại chúng.
Năm 1974 Ni trưởng xin nghỉ Tri sự để lên núi Chơn Không học Thiền với Thiền sư thượng THANH hạ TỪ. Quý Sư bà và đại chúng vẫn công cử làm Trưởng ban Nghi lễ (vì giọng Ni trưởng thanh tao, đượm mùi Thiền vị).
III. Thời kỳ hành đạo
Năm 1975, khi đất nước hoàn toàn giải phóng, giang sơn nối liền một mối. Ni trưởng dẫn chúng đi canh tác ở Bình Tuy, nhưng mọi việc không thành, nên Ni trưởng xin phép quý Sư bà trở về chùa Phổ Minh Trà Vinh, là nơi Ni trưởng đã cắt ái ly gia, tha phương học Đạo.
Năm 1979 Ni trưởng đã xin Sư bà Bổn Sư về thăm quê, sau bao năm xa cách.
Khi dừng chân tại chùa Vạn Hạnh Quận 10 tá túc một đêm để mua vé xe về Quảng Ngãi. Gặp ngày Sám hối, Ni trưởng chủ lễ một thời kinh, thế là Phật tử chùa Vạn Hạnh hầu như ai cũng mê âm thanh trong trẻo và giọng Thiền trầm bổng của Ni trưởng. Thế là đành thất tín với Thầy Bổn sư, Ni trưởng lãnh sứ mạng hoằng hóa tại nơi này.
Năm 1980 về Tu học và sửa chữa chùa Vạn Hạnh, từng bước có phần đổi mới.
Năm 1994 Giáo hội cử làm Quản Giới từ Ni – Đại Giới đàn Thiện Hoa.
Năm 1995 đại trùng tu ngôi Già lam Vạn Hạnh, tiếp độ Ni lưu.
Năm 1998 Giáo hội cử làm Đệ lục Tôn chứng Đàn Sa di ni – Đại giới đàn Thiện Hào.
Năm 2001 Giáo hội cử làm Đệ nhất tôn chứng Đàn Sa di ni – Đại Giới đàn Quảng Đức.
Năm 2003 Giáo hội cử làm Đệ thất tôn chứng Đàn Thức xoa ma na – Đại Giới đàn Thiện Hòa.
Năm 2006 Giáo hội cử làm Giáo thọ A Xà Lê, Đàn Sa di ni – Đại Giới đàn Linh Nhạc Phật Ý.
Năm 2009 Đại Giới đàn Pháp Hóa tại Quảng Ngãi tuyển Phật Trường. Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Quảng Ngãi đã công cử Ni trưởng làm Đệ nhất tôn chứng trong ba Đàn: Tỳ kheo ni, Thức xoa ma na và Sa Di Ni.
Năm 2009 – 2012 Ni trưởng được Thành hội Phật giáo Thành phố Hồ Chí Minh, Ban Đại diện Phật giáo Quận 10 cử làm Trưởng Phân ban Ni giới Quận 10.
Năm 2012 – 2016 Ni trưởng làm Cố vấn Phân ban Ni giới Thành phố Hồ Chí Minh.
Đệ tử xuất gia Ni trưởng tiếp độ Giáo hóa khoảng 20 vị, nay đã trưởng thành, bay về các miền xa xôi, các tỉnh thành để hoằng Pháp độ sanh.
Đệ tử tại gia khoảng hơn một ngàn vị cư ngụ trong nước cũng như nước ngoài.
IV. Thời kỳ viên tịch
Từ nhỏ đến lớn Ni trưởng ít bệnh hoạn, nên giờ giấc tụng niệm ít khi bị gián đoạn.
“Bầu thuốc Thánh đâu cứu người tới số
Thuốc linh đơn nào chữa bịnh nan y.”
Đức Thế Tôn xưa kia chốn Song Lâm vẫn còn thị tịch. Thì ngày nay Cố Ni trưởng nào tránh khỏi luật vô thường. Thế rồi ngày qua tháng lại sức khỏe giảm dần. Và sau cơn bệnh nhẹ, Cố Ni trưởng đã thâu thần thị tịch, trở về thế giới Niết-bàn vô tung bất diệt, vào ngày 28 tháng Chạp năm Nhâm Dần. Trụ thế 90 tuổi. Hạ Lạp đã trải qua hơn 57 mùa An cư Kiết hạ. Thế là Cố Ni trưởng đã vĩnh viễn ra đi, bỏ lại các pháp hữu vi giả tạm, trở về thế giới Niết-bàn tịch tĩnh. Than ôi!
“Đèn Thiền xao gió
Trăng Giới lờ mây.”
Phụng vì Vạn Hạnh đường thượng từ Lâm Tế Chánh Tông Tứ Thập Nhị Thế, húy thượng LỆ hạ NGỘ, tự TRÍ TĨNH, hiệu NHƯ NGỘ, Ni trưởng đài tiền chứng giám.
Môn đồ pháp quyến đồng khấp bái.
TKN. Phước Giác (DSHD-103)
