Tổ Sư khai sơn chùa Thiên Môn tại đất nước Nhật Bản, là một chưởng môn Tông phái Võ học danh tiếng. Sau khi nghe pháp thấy đạo, Ngài biến võ đường thành thiền đường. Lần lượt được thụ giáo các Cao Tăng, sau đó thâu nhận môn đồ cả Tăng và tục.
Ngài có một con đường riêng đó là, các đệ tử phải trải qua thời gian công phu khổ hạnh về đạo, về võ, văn chương, nghệ thuật, hoặc những môn chuyên biệt. Với Ngài đó là gạn cát tìm vàng, đào tạo bản lãnh Tăng tài làm giềng mối mai hậu cho chốn thiền môn.
Từ khi cho lớp đầu tiên xuống núi, cứ mỗi khi gần Tết, Tổ sư cho sửa sang quét dọn. Rồi chưng ở chiếc kỷ một bình mai, rồi xông trầm, đốt hương… Bên kia vách thấp thoáng một vài câu đối, bên này vách lấp loáng câu thơ trên mảnh giấy “mộc vân” với bài thơ:
Âm:
“Kỵ lư quá tiểu kiều
Cảm thương mai lạc hoa
Cổ nhân sầu bạch phát
Kỷ độ thủy lưu hà!”
Dịch:
“Cưỡi lừa qua cầu nhỏ
Cảm thương mai rụng hoa
Người xưa sầu bạc tóc
Nước chảy mấy thu là!”
Năm năm đầu, rồi năm năm sau… vẫn không có bóng dáng người đệ tử xuống núi trở về… kể từ đó Tổ sư vào những ngày giáp Tết vẫn bình mai, vẫn câu đối, vẫn là trầm và Ngài ngồi yên nhập định… nhưng vẫn tuyệt không người đệ tử nào xuống núi mà trở về. Một hôm vào đêm giao thừa, Tổ sư nói pháp: Những huynh trưởng của các con thành tài, xin xuống núi, thế là đã hơn mười năm, không có ai trở lại. Rồi chợt nhiên Ngài phất tay áo qua bình cắm nhành mai, bức tranh nơi chiếc bình linh động hơn lộ rõ nét “Đạp tuyết tầm mai” và Tổ Sư nói: “Các con hỡi! Các huynh trưởng của các con khác nào như ông lão, bức tranh kia, suốt bao ngày lặn lội, công phu tìm kiếm trên non cao tuyết giá, lúc về làng, qua cầu, ngoảnh nhìn lại. Thì nhành mai tuyệt đẹp chỉ còn là nhánh củi khô!
Các con ơi! Đời tu hành lập nguyện đều như thế cả. Mai này các con có xuống núi, Thầy mong rằng được nhìn thấy chỉ một cành mai nguyên vẹn cũng đủ thỏa nguyện lắm rồi…
Tổ sư nói xong, thở dài đưa mắt nhìn đệ tử một lượt, đôi mắt vừa thẳm sâu, vừa thương bi khó tả…
Đào tạo người để thực thụ trở thành Tăng tài. Đó là sự mong mỏi của chư bậc tiền bối cũng như thế hệ kế thừa.
Tóm truyện của Sư Viên Minh (ĐSHĐ-101)
Diễn đọc: SC Huệ Pháp
