Kính lão đắc thọ

Việt Nam là đất nước ngàn năm văn hiến, truyền thống kính trọng người già đã có từ lâu đời. Người Việt Nam ta thường hãnh diện là gia đình có phúc khi có cha mẹ ông bà sống trường thọ cùng con cháu đến 4-5 đời (gọi là tứ/ngũ đại đồng đường). Truyền thống kính trọng ông bà, người cao tuổi (NCT) thật sự là một nét đẹp trong đạo lý Việt Nam.

Đã từ lâu, trong dân gian câu tục ngữ “Kính già, già để tuổi cho”, hay “Kính lão đắc thọ” vừa biểu thị một lời khuyên răn dạy dỗ vừa nói lên một phương châm xử thế trong gia đình và ngoài xã hội. Việc kính trọng NCT trước hết bắt đầu từ ngay trong gia đình là kính trọng cha mẹ già, người đã sinh thành và nuôi dưỡng giáo dục con cái nên người;

“Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp một, như đường mía lau”.

Nhiều làng ở Việt Nam trước đây có tục yến lão hàng năm hoặc hai, ba năm một lần thết mừng thọ những NCT trong làng. Những NCT có vinh dự được cả làng kính trọng “sống lâu lên lão làng”, không phải có tiền của hay quyền thế mà có được và cũng không phải tranh giành mới có. Các cụ cao tuổi được dân làng đem cờ quạt, phường bát âm rước ra đình làng một cách rất trọng thể để dự buổi tế lão cũng long trọng như tế thần làng, có đọc văn tế, văn chúc thọ, có phường bát âm tấu nhạc. Sau lễ tế là cỗ yến rất thịnh soạn, có giò nem, bánh giày, bánh chưng… Trước đây, nơi đình trung không hề có bóng phụ nữ nhưng trong tục chúc thọ NCT có mặt cả các lão bà, thể hiện sự bình đẳng trong việc kính trọng, làm cho các gia đình còn cả ông bà già cả vui vẻ, đầm ấm và cũng có ý nghĩa giáo dục kính trọng chung. Phong tục này thật sự chứng tỏ việc kính trọng NCT đã có từ lâu đời và là một truyền thống đạo lý cao đẹp của nhân dân ta từ ngàn xưa.

Đến đời Lê, Luật Hồng Đức trị tội con cái không phụng dưỡng ông bà, cha mẹ già: “Con, cháu trái lời dạy bảo và không phụng dưỡng bề trên mà bị ông bà, cha mẹ trình lên quan thì xử tội Đồ làm khao đinh… ” (Điều 506-Đồ làm khao đinh là tội bị đánh và bắt đi phục dịch trong quân đội một thời hạn). Nếu tội nặng hơn như: “Lăng mạ ông bà, cha mẹ thì xử tội Lưu châu ngoài, đánh thì xử tội Lưu châu xa, đánh bị thương thì xử tội Giảo…” (Lưu là bị đánh bằng trượng, thích chữ vào mặt đưa đi đày. Giảo là bị tội chết bằng cách bị thắt cổ – điều 475). Đặc biệt, Điều 38 bộ Luật Hồng Đức khuyến khích con cháu hết lòng phụng dưỡng cha mẹ, ông bà nhiều tuổi, nếu chẳng may gây ra tội bị phạt thì con cháu chịu tội thay và được giảm nhẹ: “Con cháu thay thế cha mẹ, ông bà chịu tội đánh roi hoặc đánh trượng thì đều được giảm một bậc”. Luật Hồng Đức còn chiếu cố người có tuổi khi phạm tội: “Những người từ 70 tuổi trở lên, phạm tội từ Lưu trở xuống đều cho chuộc bằng tiền… Từ 80 tuổi trở lên… nếu phạm tội phản nghịch giết người, đáng bị tội chết, thì phải tâu lên vua để xét định, nếu ăn trộm và đánh người bị thương thì cho chuộc, còn ngoài ra thì không bắt tội. Từ 90 tuổi trở lên dẫu có tội chết cũng không hành hình…” (Điều 16).

Việc phụng dưỡng các bà mẹ Việt Nam anh hùng của Nhà nước và cơ quan đoàn thể thực hiện, chăm sóc lúc các mẹ bệnh và thường xuyên thăm hỏi, chu cấp hàng tháng…, đã thể hiện lòng biết ơn uống nước nhớ nguồn, săn sóc và kính trọng người cao tuổi của dân tộc ta. Nhiều người cao tuổi đã hăng hái rèn luyện chống lại bệnh tật, nâng cao sức khỏe, sống lạc quan thoải mái, vẫn cống hiến cho xã hội, thật sự là những gương sáng cho con cháu trong nhà và tầng lớp thanh thiếu niên noi theo. Nhiều người cao tuổi vẫn ghi nhớ lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh để học tập:

“Sống quen thanh đạm nhẹ người
Việc làm tháng rộng ngày dài ung dung”.

Tuy nhiên, hiện nay không ít người coi khinh cha mẹ, bạc đãi ông bà vì cho rằng họ… vô dụng. Xét về tình – đó là một hành động trái với đạo lý dân tộc, và xét về lý – trái với pháp luật mà Hiến pháp đã quy định. Vì vậy, mong rằng người trẻ nên biết kính trọng người già một cách tốt nhất. Không phải vì nghĩa vụ mới phụng dưỡng mà hãy để việc làm này xuất phát từ trái tim. Bởi chính họ là những người đã từng có một thời gian dài lao động cật lực để nuôi con cháu nên người. Phận làm con, làm cháu hãy luôn ghi nhớ cây ca dao dưới đây:


“Ngày đêm con thắp đèn trời
Cầu cho cha mẹ sống đời với con”.

Đàm Vũ Tri (ĐSHĐ-133)

SỰ KIỆN NỔI BẬT
VIDEO SỰ KIỆN
Video thumbnail
PBNG TW thăm trường Hạ 5 tỉnh Tây Nguyên - PL.2568 - DL.2024
16:46
Video thumbnail
Ni sinh trường Cao Trung Phật học Tiền Giang tụng kinh Pháp Hoa Kính mừng Phật đản - 11/5/2024
03:34
Video thumbnail
HỌP MẶT - MÓN QUÀ CAO QUÝ KÍNH MỪNG ĐẠI LỄ PHẬT ĐẢN
09:32
Video thumbnail
THIỀN HÀNH SAU KHI THỌ THỰC
02:18
Video thumbnail
Ni giới Phật giáo TP.HCM kính mừng Đại lễ Phật đản PL.2568 - DL.2024
09:45
Video thumbnail
Lễ Húy Kỵ lần thứ 25 Sư trưởng thượng NHƯ hạ THANH tại Tổ đình Huê Lâm - Q11, TP.HCM
33:24
Video thumbnail
PBNGTW: Tiểu ban Thông tin Truyền thông | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
03:37
Video thumbnail
PBNGTW: Tổng kết công tác Phật sự năm 2023 | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
15:51
Video thumbnail
Hội đồng Thập Sư 3 đàn phát thưởng cho các Giới tử - Đại giới đàn Bửu Huệ 2023
03:44
Video thumbnail
Tuần Chiếu tại Giới Đàn Ni Chùa Thanh Tâm
03:02
Video thumbnail
Đại Giới đàn Bửu Huệ tại Giới trường Ni - Chùa Thanh Tâm - 2023
09:53
Video thumbnail
Lễ Huý Kỵ lần thứ 3 cố NT. TN. thượng Như hạ Hải - Chùa Sắc Tứ Tam Bảo, Hà Tiên - 26/9/2023
07:38
Video thumbnail
Lễ Khai đàn Dược sư Thất Châu - Chùa Pháp Hải
17:47
Video thumbnail
Lễ Húy Nhật lần thứ 17 cố Ni trưởng Thượng Như Hạ Bổn - Viện chủ TĐ Kim Sơn (27/7/2006 - 23/7/2023)
45:08
Video thumbnail
Lễ Húy kỵ cố Hòa thượng Thích Nhật Quang tại Hội Sơn Cổ tự
16:37
Video thumbnail
Tọa đàm “Bình đẳng giới trong Nữ giới Phật giáo - 2023” – Chùa Huê Lâm, TP.HCM
19:56
Video thumbnail
Lễ húy nhật lần thứ 6 cố Sư trưởng Thượng Huyền Hạ Huệ - Hải Ấn Ni Tự, TP.HCM
14:11
Video thumbnail
Lễ Vu Lan và Dâng Y tại chùa Vạn Phước - Bình Tân - TP.HCM
11:04
Video thumbnail
Đại lễ Vu lan báo hiếu tại chùa Pháp Võ - Nhà Bè - TP.HCM
12:37
Video thumbnail
“Rửa Chân Tri Ân Song Thân” - Chùa A Di Đà - Củ Chi - Tp.HCM
19:13
Video thumbnail
PBNG TW thăm, sách tấn Chư hành giả an cư tại các Hạ trường tỉnh miền Đông, 28/7/2023 (11/6/Quý Mão)
20:02
Video thumbnail
PBNG TW hoàn tất chuyến thăm và cúng dường Hạ trường tại Tây Nguyên 2023
18:50
Video thumbnail
PBNG TW thăm 4 tỉnh: Đắk Nông, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum
08:16
Video thumbnail
Kính mừng Đại lễ Phật đản - PL.2567 - DL.2023 - BTS Giáo hội Phật Giáo Việt Nam tỉnh Tiền Giang
08:05
Video thumbnail
Đại lễ Tưởng niệm Đức Thánh Tổ Ni Đại Ái Đạo & Chư Tôn Đức Tiền Bối Hữu Công PGVN | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
10:47
Video thumbnail
Đại lễ Kiều Đàm Di tại Bình Phước 2023: Triển lãm - Dâng hương - Tọa đàm - Thắp nến tưởng niệm
34:37
Video thumbnail
Đại lễ Kiều Đàm Di tại Bình Phước - 22 & 23/04/2023: Công tác chuẩn bị
04:59
Video thumbnail
Lễ Vinh danh cá nhân xuất sắc trong lãnh đạo Phật giáo tỉnh Tiền Giang năm 2023
06:55
Video thumbnail
Lễ công bố văn phòng PBNG & Khai giảng lớp luật dành cho chư Ni - Chùa Bảo An, TP. Cần Thơ
22:46
Video thumbnail
PBNG TW: Tổ chức khóa bồi dưỡng về các pháp Yết-ma, nghi thức giới đàn cho chư Ni
03:35
Video thumbnail
Lễ Hoàn Kinh Dược Sư Thất Châu & An vị tôn tượng Đức thánh tổ Kiều Đàm Di - Chùa Kiều Đàm
06:18
Video thumbnail
Khóa tu báo ân - Lễ Húy kỵ cố Sư trưởng thượng NHƯ hạ THANH
17:23
Video thumbnail
Lễ Húy Nhật lần thứ 24 cố Sư trưởng thượng NHƯ hạ THANH
14:58
Video thumbnail
Chùa Từ Nguyên - Tân Phú: Lễ Khánh Tạ - Hoàn Nguyện - Lễ Húy Kỵ lần thứ 39 cố Ni trưởng khai sơn
08:50
Video thumbnail
Khí Xuân Quý Mão 2023
11:37
Video thumbnail
Hành hương thập tự 10 cảnh Chùa - Xuân Quý Mão 2023
15:24
Video thumbnail
Chùa Liên Trì - Củ Chi: Lễ cúng dường trai tăng - Xuân Quý Mão 2023
21:22
Video thumbnail
Tổ đình Huê Lâm: Mừng xuân Di lặc - PL.2566 DL.2023
09:08
Video thumbnail
PBNG Trung Ương: Báo cáo Tổng kết Công tác Phật sự - Nhiệm kỳ VIII (2017-2022) | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
15:42
Video thumbnail
Chùa Huê Nghiêm: Lễ Khánh Đản A Di Đà Phật với hơn 1000 Tăng Ni Sinh tham dự | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
04:24
Video thumbnail
Lễ Khánh Tạ Các Công Trình Chùa Pháp Võ - Huyện Nhà Bè - TP.HCM | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
06:46
Video thumbnail
Lễ Khánh Tạ Chùa Pháp Võ | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
07:42
Video thumbnail
Hội nghị Tổng kết công tác Phật sự Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam nhiệm kỳ VIII | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
02:27
Video thumbnail
Lễ Húy kỵ - Tưởng niệm lần thứ 14 cố Hòa thượng Thích Hoằng Từ | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
02:55
Video thumbnail
#2: Đại lễ tưởng niệm Đức Thánh Tổ Ni Đại Ái Đạo và Chư Vị Tiền Bối Ni Hữu Công (02/10/2020)
13:15
Video thumbnail
#1: Đại lễ tưởng niệm Đức Thánh Tổ Ni Đại Ái Đạo và Chư vị Tiền Bối Ni Hữu Công (01/10/2020)
05:52
Video thumbnail
Chùa Sắc Tứ Tam Bảo - Kiên Giang: Tổ chức Lễ húy kỵ lần II của cố Ni trưởng thượng Như hạ Hải
09:14
Video thumbnail
Lễ Công bố & Quyết định Chuẩn y nhân sự Phân ban Ni giới - Nhiệm kỳ X (2022-2027) | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
17:11
Video thumbnail
Kiên Giang: Tịnh xá Ngọc Hưng tổ chức Đại lễ Vu Lan – Dâng Y Ca sa – Cài hoa hồng - PL.2566
06:21
Video thumbnail
Tịnh xá Ngọc Phương: Lễ trao giáo chỉ - Tấn phong giáo phẩm – Lễ xuất gia & truyền giới
08:39
CÁC BÀI KHÁC
XEM THÊM