I. Thân thế
Ni sư Thích Nữ Như Diệu, thế danh Tăng Kiều Hạnh, Pháp hiệu: Lệ Hạnh, thuộc dòng thiền Lâm Tế Gia Phổ đời thứ 42, là đệ tử của Ni trưởng thượng Trí hạ Phát, vị sáng lập ra cô nhi viện Diệu Quang, trên mảnh đất chùa Từ Hạnh ngày nay.
Ni sư sinh năm Canh Tý (ngày 13/5/1960) tại Sài Gòn- Chợ Lớn. Thân phụ là cụ ông: Tăng Tòng, pháp danh: Huệ Lâm. Thân mẫu là cụ bà: Lương Kim Hui, pháp danh: Diệu Định. Song thân của Ni sư đều là những Phật tử thuần thành, dốc lòng quy kính ngôi Tam bảo. Về sau, thân mẫu thế phát xuất gia, thọ Sa-di Ni giới, chuyên trì danh hiệu Phật A Di Đà cho đến ngày quá vãng.
Sinh trưởng trong một gia đình thuộc thành phần trung lưu, Ni sư là người con thứ 5 trong gia đình có 5 anh chị em (2 trai và 3 gái).
II. Thời kỳ xuất gia tu học
Từ thuở thiếu thời đã bén duyên với Phật pháp, Ni sư thường đến chùa Thiên Phước, huyện Trà Ôn (gần nhà) để lễ Phật, tụng kinh. Sau khi thân phụ qua đời, ngày tháng trôi qua, duyên lành hội đủ, đến năm 1978 (18 tuổi), cảm nhận được lý sinh tử vô thường của một kiếp người, cũng như cảm nhận được sự an lạc trong nếp sống phạm hạnh của người xuất gia, được sự cho phép của thân mẫu, Ni sư đã phát tâm thoát ly thế tục, được thầy ngũ giới là Thượng tọa Thích Phước Sung, gởi cho Ni trưởng Trí Phát, lúc này đã được mời về trụ trì tại chùa Phật Quang, Trà Ôn, thế phát xuất gia cho, và được ban Pháp hiệu Như Diệu, húy Lệ Hạnh.
Vào năm 1979, Ni sư cùng các huynh đệ đồng môn đã theo chân Bổn sư trở về chùa Từ Hạnh, cùng với các huynh đệ sinh hoạt và tu học dưới mái chùa đơn sơ, trong vòng tay bảo bọc và dạy dỗ tận tình của vị Thầy khả kính.
Vào năm 1980, vì muốn cho các đệ tử có môi trường tu học tốt hơn, nên Bổn sư đã gởi Ni sư cùng một số huynh đệ về chùa Dược sư, nương Ni trưởng thượng Trí hạ Hòa làm thầy Y chỉ, cũng như nương đức độ của Quý Ni trưởng, quý Ni sư trong ban Giám viện Ni trường Dược Sư để tu học.
Sống trong môi trường tu học song hành, với những thanh quy nghiêm khắc của Ni trường, Ni sư đã hòa mình trong dòng chảy xuất thế, để trau dồi tri thức và phẩm hạnh cần có của một người con Phật, với trọng trách làm sứ giả của Như Lai.
Vào năm 1984, xét phẩm hạnh và giới đức của Ni sư đã tròn đầy, cơ duyên hội đủ, xứng đáng được dự vào hàng Tăng bảo tại thế gian, nên quý Sư Bà trong ban Quản viện Ni trường đã cho phép Ni sư thọ giới Cụ túc tại giới đàn chùa Phước Huệ, thị xã Sa Đéc.
III. Thời gian hành đạo
Năm 1986, do bệnh duyên nên Ni trưởng Trí Phát đã xả báo an tường, thu thần viên tịch, với di nguyện là nhờ Ni trưởng Trí Hòa tiếp thừa ngôi chùa Từ Hạnh. Do Phật sự đa đoan, nên Ni trưởng đã cắt cử Ni sư Như Chánh, Ni sư Như Diệu và Ni sư Như Liễu luân phiên trông coi việc tu tập của ni chúng cũng như các Phật sự tại chùa Từ Hạnh.
Đến năm 1990, Ni sư Như Diệu chính thức trở về trú xứ chùa Từ Hạnh để kế thừa sự nghiệp của Tổ Thầy.
Do ngôi bổn tự xuống cấp trầm trọng, nên đến năm 1994, Ni sư đã khởi công xây dựng lại ngôi chánh điện, nhưng vì không được thuận duyên, nên mãi đến năm 1998 thì tòa Chánh điện mới hoàn thành. Từ đó đến nay, Ni sư vẫn không ngừng xây dựng mới các khu tiểu viện, hầu có nơi rộng rãi để tiếp tục kế thừa hạnh nguyện của Bổn sư, mở rộng cửa từ bi, đón nhận các trẻ mồ côi và các cụ già neo đơn không nơi nương tựa, cùng về quây quần dưới mái chùa Từ Hạnh, giúp họ gieo trồng hạt giống bồ đề trên mảnh đất thiện tâm, hầu chuyển hóa nghiệp lực trong hiện đời.
Bên cạnh đó, Ni sư còn lập ra bếp ăn từ thiện, hỗ trợ bữa ăn trưa cho những người dân lao động quanh vùng, giúp mọi người cảm nhận được hơi ấm tình người.
Với đóng góp to lớn cho sự duy trì và phát triển của ngôi tự viện Từ Hạnh này, ngày 12/02/2008, Ni sư chính thức nhận được quyết định bổ nhiệm chức vị Trụ trì.
Thời gian êm ả trôi qua, vạn vật vẫn luôn thay đổi theo dòng tuần hoàn lưu chuyển của thời gian, nhưng đức huân tu và hạnh nguyện lợi lạc chúng sanh của Ni sư vẫn không hề suy giảm, và Ni sư đã được Chư Tôn Đức Giáo Phẩm Giáo Hội TW và Giáo Hội Phật Giáo Tp.HCM tín nhiệm, giao cho nhiều nhiệm vụ quan trọng:
- Ủy viên ban Từ thiện Xã hội T.Ư
- Ủy viên Thường trực Phân ban Ni giới T.Ư
- Phó Thường trực Phân ban Từ thiện xã hội Giáo dục T.Ư (Ban Từ thiện xã hội T.Ư)
- Phó Phân ban Hoằng pháp xã hội nghề nghiệp T.Ư (Ban Hoằng pháp T.Ư)
- Phó Trưởng Phân ban Ni giới TP. HCM
- Ủy viên Thường trực Phân ban Từ thiện xã hội Đối Ngoại và Quan hệ quốc tế T.Ư
- Ủy viên Thường trực Ban Thông tin – Truyền thông GHPGVN TP.HCM
- Ủy viên Thường trực Ban Từ thiện xã hội GHPGVN TP.HCM
- Ủy viên Ban Từ thiện Xã hội báo Giác Ngộ (3 nhiệm kỳ, từ năm 2005 đến năm 2022)
- Ủy viên ban Từ thiện Xã hội Ban Trị sự GHPGVN Q. Bình Tân
- Trưởng tiểu Ban Tài chánh Phân Ban Ni giới TP. HCM
- Ủy viên Thường trực Hội Chữ Thập đỏ quận Bình Tân (từ năm 2001 đến nay)
- Hiệu trưởng trường Nuôi dạy trẻ mồ côi và người già neo đơn chùa Từ Hạnh
- Phó Ban Từ thiện Xã hội Phật giáo tỉnh Bến Tre
- Trưởng Ban Tài chánh Ban Quản trị chùa Bảo An, Tp. Cần Thơ
IV.Thời kỳ viên tịch
Trên bước đường phụng sự đạo pháp và chúng sanh không biết mỏi mệt, những tưởng rằng Ni sư duy trì được sức khỏe bền lâu, hầu tiếp tục chung sức với Giáo hội, đem lại niềm an lạc cho những đồng bào nghèo khó, bệnh tật, những mảnh đời kém may mắn, đang cần đến sự hỗ trợ của Ni sư; nhưng rồi, các pháp hữu vi như mộng huyễn, như sương mai, thân tứ đại bắt đầu xáo trộn, bệnh duyên cũng đã ghé qua. Vì nghĩ đến mạng mạch độ sanh kế thừa từ Tổ Thầy, không muốn cho dứt đoạn, nên vào tháng 05/2023, Ni sư đã đề cử pháp muội, là Ni sư Như Liễu, kế thừa chức vị Trụ trì chùa Từ Hạnh, tiếp tục hoàn thành các công tác Phật sự còn dở dang, để Ni sư yên tâm dưỡng bệnh.
Mặc dù luôn nhận được sự nhiệt tâm chữa trị của các Y-Bác sĩ, cũng như sự tận tình chăm sóc của các đệ tử xuất gia cũng như tại gia, nhưng rồi thân tứ đại của Ni sư cũng đã thuận theo định luật vô thường sinh diệt. Vào lúc 0 giờ 15 phút, ngày 29 tháng 10 năm 2003 (nhằm ngày 15/09/Quý Mão), khi trời dần khuya trở mình se lạnh, vạn vật vẫn còn đang yên tĩnh, chìm sâu trong giấc nồng, thì Ni sư đã nhẹ gót rũ bỏ tất cả, trở về nơi cõi Phật, trụ thế 64 năm, hạ lạp 40 mùa An cư.
Mặc dù vẫn biết rằng: “Sinh như đắp chăn bông, Tử như cởi áo hạ” , nhưng sự ra đi của Ni sư vẫn để lại cho chư Huynh đệ đồng môn, cùng hàng môn đồ pháp quyến tại trú xứ chùa Từ Hạnh này một nỗi ngậm ngùi tiếc thương vô hạn.
Nam mô nối dòng Lâm Tế Gia Phổ đời thứ 42, pháp húy Lệ Hạnh, hiệu Như Diệu Ni sư chi giác linh thùy từ chứng giám.
Môn đồ Pháp quyến phụng soạn
