I/ Thời thơ ấu:
Ni trưởng Minh Liên thế danh Phạm Thuyền Quyên, sanh ngày 06 tháng 05 năm 1925 (Ất Sửu) tại xã Đồng Sơn, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang, trong một gia đình trung lưu, phúc hậu thuộc người Việt gốc Hoa. Thân phụ là Cụ ông Phạm Triều Thạnh đã thọ Tam Quy trì Ngũ Giới, pháp danh Thiện Quang; Thân mẫu là bà Tạ Thị Mai mất sớm. Gia đình có 8 anh chị em, Ni trưởng là con thứ ba trong gia đình. Ông Bà Cụ vốn chất phát hiền hoà, nhuần triêm đạo đức.
Nhờ tình thương yêu chăm sóc và giáo dưỡng kỷ cương của Cha Mẹ nên từ thuở thiếu thời, Ni trưởng có nhiều hạnh lành đáng quý, sớm thâm nhập giáo lý Phật Đà, thiện căn tăng trưởng, ngôn hạnh dễ thương, thùy mị, đoan trang, thông minh, chí hiếu, gánh vác mọi công việc lao nhọc cho gia đình.
II/ Xuất gia tu học
Năm 1952, sau khi thu xếp việc gia đình đâu vào đấy, người bèn xin phép Cha Mẹ cho mình được xuất gia tu học và xuống tận Tịnh xá Ngọc Quang ở Sa Đéc đảnh lễ Đức Tổ Sư, được Đức Tổ Sư truyền trao giới pháp, ban pháp hiệu Minh Liên và giao cho Ni trưởng Thanh Liên, vị đệ tử Ni thứ ba của Ngài dắt dìu, giáo dưỡng. Năm ấy, Ni trường vừa tròn hai mươi tám tuổi.
Được trực tiếp nghe Pháp, học Đạo nơi Đức Tổ Sư qua những bài Chơn Lý thực sống, bằng những thử thách gay go trên đường hành đạo để trui rèn chí khí, luyện sắt mài kim, giồi trau phẩm hạnh hầu khai thị pháp thân, nối truyền huệ mạng, tuyên lưu giáo pháp Phật Đà.
III/ Công hạnh và đạo nghiệp:
Với mắt huệ của Đức Tổ Sư, Ngài nhận thấy Ni trưởng Minh Liên là bậc thượng căn, là “Tòng lâm Pháp khí” nên năm 1953, Đức Tổ Sư truyền trao Cụ Túc Giới cho Ni trưởng và dạy Ni trưởng bắt đầu bước chân du hóa, dấn thân hành đạo để lập đức bồi công, để chu toàn trọng trách.
Kể từ ngày thừa hành lệnh Tổ và nối gót Chư Ni trưởng lãnh đạo tiền bối vân du hóa chúng, Ni trưởng luôn luôn nêu cao gương hiếu tu, hiếu học, hiếu kính, trung tín với Tổ Thầy, trọn nghĩa trọn tình cùng Pháp hữu và Chư môn đệ thân thương; vì đạo pháp, vì chúng sanh, Ni trưởng tận lực hoằng dương, xương minh chánh giáo. Lúc nào, Ni trưởng cũng dõng mãnh xung phong hành đạo, mở đường du hóa, chẳng bao giờ ngại ngần gian khổ hay rụt rè e sợ trước nghịch cảnh chướng duyên, dẫu rằng tuổi đạo của Ni trưởng lúc bấy giờ chưa được một năm.
Ngày mùng 1 tháng 2 năm Giáp Ngọ (năm sau đó), Đức Tổ Sư vắng bóng, môn phái Khất sĩ như con thuyền không lái, loay hoay bập bềnh giữa sóng cả, biển to. Ni trưởng Minh Liên đã phải sát cánh cùng quý vị Ni trưởng, Ni sư vận từ tâm, trương bi nguyện, kiên trì soi đèn tuệ giác, vừa đối đầu với sóng dữ, gió to, mưa giông, bão dập, vừa kiện toàn Tổ chức Giáo hội, vừa phải trấn an nhân tâm trong hoàn cảnh đa đoan. Bấy giờ buổi ban đầu, sự hành đạo thiên nan vạn khổ, nơi nào cũng xứ lạ, người thưa, lại chưa từng gặp tu sĩ áo vàng đắp Pháp Y theo hạnh Phật, đội trời, đạp đất, dầu dãi nắng mưa, muối dưa đạm bạc, ngày một bữa ngọ đỡ lòng. Thế mà đặc biệt, nếp sống dung dị, bóng hình giải thoát, hạnh nguyện bao la, đức độ từ hòa, lời giáo dưỡng thâm trầm và bước chân công đức của cố Ni trưởng Minh Liên và Chư Ni trưởng lãnh đạo đã hết sức nhiệm mầu làm nẩy lộc đâm chồi, ươm nụ, khai hoa, kết đóa sen hồng, góp phần điểm tô ao báu Liên Hoa khắp các tỉnh miền Nam nước Việt. Và nơi nơi, hoa Bồ Đề xinh xuê rộ nở, Tịnh xá Đạo tràng rỡ rỡ khai sinh.
Sớm ý thức trách nhiệm xuất gia là thượng cầu hạ hóa, trưởng tử Như Lai phải “Tác Như Lai sứ, hành Như Lai sự”, mang sanh khí Chánh Pháp chuyển hóa cuộc đời triển khai tuệ giác, hoặc nỗ lực tinh cần chánh niệm tỉnh giác để chứng ngộ, chứng đạt những gì chưa chứng trong cõi tử sinh, hoặc niệm Phật nhất tâm để gieo duyên về cõi Tịnh. Chí nguyện cao cả ấy luôn luôn sôi sục trong tâm Ni trưởng, biến thành hành động năng nỗ dấn thân, tinh cần hòa nhập, hy sinh cho Đạo, phụng sự cho Đời, hóa độ chúng sanh không mệt mỏi. Ni trưởng đã nhiều lần hội đủ thắng duyên hiệp đoàn du phương thuyết giáo cùng Chư Ni trưởng xuôi ngược sông Tiền, sông Hậu, khi trung thổ, lúc sơn xuyên như những cánh chim không mỏi,vượt dốc, băng đèo, đến tận đồi núi Tây Nguyên, hội nhập vào lòng người, hiện diện khắp các tỉnh, thành, quận, huyện, hóa độ hằng vạn Phật tử thọ Tam quy trì Ngũ giới.
Ni trưởng đã tiếp độ gần 70 đệ tử và hơn 200 đệ tôn xuất gia, đang tinh tấn thừa hành hạnh Phật. Hiện trong số đệ tử, đệ tôn của Ni trưởng có rất nhiều vị tài đức đảm nhiệm những chức vụ quan trọng trong Ban Viện Trung ương Giáo Hội, Ban trị sự các tỉnh thành, thị huyện. Có những vị tham gia các ban ngành đoàn thể như Hội đồng nhân dân, Uỷ Ban Mặt trận Tổ quốc, Hội Liên hiệp Phụ nữ…. Có nhiều vị đang là Trụ trì các Tịnh xá, Tự Viện, khắp nơi trên các miền Bắc, Trung, Nam, Cao Nguyên, trong nước và hải ngoại. Có nhiều vị tốt nghiệp các lớp Trung Cấp, Cao đẳng, Cử nhân, Thạc sĩ, Tiến sĩ Phật học, Giảng sư, đang cống hiến trong sự nghiệp hoằng pháp, giáo dục, từ thiện… của Giáo hội
Qua những chuyến du phương miền Trung này, Ni trưởng thừa mệnh lệnh của Đệ nhất trưởng Ni Giới dẫn đầu Ni đoàn chiến sĩ tây phương dặm trường gian khổ, dũng lực kiên trì thực hiện nhiều chương trình khai sơn tạo tự tại nhiều nơi, đặc biệt là Tịnh xá Ngọc Kinh trang nghiêm duyên dáng tọa lạc ven hồ Tịnh Tâm trong nội thành Thừa Thiên Huế.
* Trải qua thời gian hành đạo khắp các tỉnh, quận, thị miền Đông, miền Tây, miền Trung và Cao nguyên, Duyên hải, năm 1955, Ni trưởng về khai sơn tạo tự và thâu nhận Ni chúng ở Tịnh xá Ngọc Tâm, tỉnh Long An.
* Năm 1974, khai sơn Tịnh xá Ngọc Hải ở Long Hải.
* Năm 1975, để thích nghi với hoàn cảnh xã hội hiện tại, Ni trưởng lập Tịnh xá Ngọc Thiền ở vùng núi Thị Vải tại Bà Rịa và Tịnh xá Ngọc Hạnh ở xã Phước Thái, Tịnh xá Ngọc Phước ở Long Thành.
* Năm 2000, Người cất Tịnh xá Ngọc Kiên vùng núi ông Cấm tỉnh An Giang.
* Tịnh xá Ngọc Minh và Chùa Tân Châu huyện Châu Thành sau thời gian hoang phế, Phật tử đã thỉnh Ni trưởng về thăm và người đã xây dựng hai ngôi Tam Bảo này cho Ni chúng về làm trú xứ xương minh Chánh Pháp.
* Ngoài ra, còn rất nhiều Tịnh xá ở nhiều nơi do hàng đệ tôn, đệ tử của Ni trưởng dựng xây an trú nhiệt tâm tu tập. Người còn phái Ni chúng ra Bắc hành đạo, mở mang Chánh giáo.
* Năm 2002, Ni trưởng đại trùng tu ngôi Tịnh xá Ngọc Tâm vừa rộng thoáng tiện nghi, vừa khang trang làm nơi tịnh niệm và cũng là nơi đã mang nhiều dấu ấn trong công trình phá thạch khai sơn, tiếp Tăng độ chúng. Sau khi khánh thành Ngọc Tâm, Ni trưởng đã thành lập bếp ăn từ thiện Ngọc Tâm, mỗi ngày phát cả 1000 phần cơm miễn phí cho bệnh nhân ở Bệnh viện Đa khoa và Bệnh viện Tâm thần tỉnh Long An.
Song song với việc làm từ thiện giúp đời, Tịnh xá Ngọc Tâm còn là nơi tiêu biểu. Hằng năm được Ban Trị Sự GHPGVN tỉnh Long An cho mở khóa An Cư Kiết Hạ dành riêng cho Chư Ni Hệ phái Khất Sĩ tập trung về tu học, và bốn năm liên tục vừa rồi, Tịnh xá Ngọc Tâm đã đủ thắng duyên mở khóa tu truyền thống Giới Định Tuệ dành cho Chư Ni Hệ Phái.
Thể hiện tinh thần từ bi cứu khổ của Đạo Phật đến những mãnh đời bất hạnh, Ni trưởng luôn đồng hành cùng GHPGVN, và tinh thần của Ni Giới Hệ phái Khất Sĩ, thực hiện các chính sách an sinh xã hội như: xóa đói giảm nghèo, xây dựng nhà tình thương, tặng học bổng cho học sinh nghèo, nuôi người già neo đơn, cứu trợ thiên tai lũ lụt trong và ngoài tỉnh,…
Với tâm quảng đại bao dung, hạnh đức quên mình vì người, luôn thể hiện tinh thần đoàn kết, hòa hợp, trưởng dưỡng Đạo tâm, trang nghiêm Giáo Hội, Ni trưởng được Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam tỉnh Long An cũng như Ni giới Hệ Phái Khất sĩ cung thỉnh vào hàng thập sư chứng minh nhiều Đại Giới Đàn của tỉnh Long An và Thành phố Hồ Chí Minh, như:
- Tại tỉnh Long An:
- Giới Đàn Minh Tánh (1996)
- Giới Đàn Liễu Thiền (1999)
- Giới Đàn Khánh Phước (2002)
- Giới Đàn Khánh Tâm (2005)
- Giới Đàn Pháp Lưu (2007)
- Giới Đàn Viên Ngộ (2010)
- Tại Thành phố Hồ Chí Minh:
- Giới Đàn Quảng Đức (2013)
- Giới Đàn Trí Đức (2015)
- Giới Đàn Trí Tịnh (2018)
Với hạnh nguyện Bồ Tát thực hành Lục độ Ba la mật, Ni trưởng dấn thân phụng sự đạo pháp với phương châm “Phụng sự chúng sanh là thiết thực cúng dường Chư Phật”, Ni trưởng đã suốt cuộc đời cống hiến cho đạo pháp, thể nhập trong biển cả đại nguyện của Chư Như Lai nên được hàng Giáo phẩm Ni giới Hệ phái Khất Sĩ suy cử vào Hội đồng Giáo phẩm Chứng minh của Hệ phái và GHPGVN tỉnh Long An suy cử vào chức vụ Phó Ban Trị Sự THPGLA kiêm ủy viên Ban Tăng sự nhiệm kỳ VI (2002 – 2007), nhiệm kỳ VII (2007 – 2012), nhiệm kỳ VIII và IX là Chứng minh Phân Ban Ni giới tỉnh Long An, nguyên thành viên MTTQ tỉnh Long An, Viện chủ Tịnh xá Ngọc Tâm.
Ni trưởng có tài làm thơ và viết văn rất đạt, nhất là những bài thơ văn phúng điếu, ai điếu trong tang lễ.
IV/ Những ngày tháng cuối đời:
Cung cách xưa nay của Ni trưởng là luôn luôn thầm lặng, đến đi tự tại, vô ngại tùy duyên, như cách nhạn giữa trời không, ảnh chìm đáy nước. Nhạn không lưu dấu vết, nước chẳng giữ bóng tăm.
Suốt 96 năm tận tụy hết lòng phụng sự đạo pháp, GHPGVN và quê hương đất nước, nghiêm trì giới luật, khai thông mạng mạch Phật pháp, thắp sáng đèn thiền. Những đóng góp của Ni trưởng cho Đạo pháp và Quê hương thật vô cùng cao quý, làm rạng tông môn Khất Sĩ, xứng danh thạch trụ tòng lâm.
Dẫu rằng nay Ni trưởng đã đi vào thế giới vô tung, nhưng gương sáng, giới hạnh và tinh thần phụng sự Đạo Pháp – Dân Tộc suốt cuộc đời Ni trưởng vẫn còn mãi mãi trong lòng mọi người, mọi Phật tử Tăng, Ni trong Giáo Hội Tăng già Khất Sĩ và Ni giới Hệ Phái, GHPGVN và Dân Tộc Việt Nam.
Lúc 4 giờ sáng ngày 29/05/2020 (nhầm 07/04 nhuần năm Canh tí) Ni trưởng đã thuận thế vô thường, thu thần tự tại nhẹ bước nhàn du tại Tịnh xá Ngọc Tâm, Phường 3, TP. Tân An, tỉnh Long An, Người đà xả bỏ huyễn thân nhưng tâm tư, nguyện vọng, tình cảm và những di ngôn, dấu ấn khó phai nhòa của Ni trưởng vẫn còn đậm nét trong tâm thức hàng Giáo phẩm Ni giới Hệ Phái Khất Sĩ và Chư Ni thương mến xa gần, công hạnh và đạo nghiệp viên dung của Ni trưởng luôn sáng chói trong lòng Đạo Pháp và Dân Tộc thân yêu.
Những tưởng trên bước đường phụng sự chúng sanh của Ni trưởng còn lâu hơn nữa! nào ngờ một phút vô thường xả bỏ huyễn thân, Ta Bà hóa mãn, Tịnh Độ hoa khai, Ni trưởng đã tùy duyên ứng hiện, đến đi vô ngại, để lại cho Đạo cho Đời tấm gương đạo hạnh sáng ngời và bài học vô thường vô giá rọi soi tâm. Ni trưởng trụ thế 96 năm, Hạ lạp 67 mùa mưa.
Nguyện Giác linh Ni trưởng thượng phẩm thượng sanh, cao đăng Phật Quốc, tái hiện Đàm Hoa, hội nhập Ta Bà, hóa độ chúng sanh viên thành Chánh Giác.
Nam mô Tây phương Cực lạc thế giới Đại Từ Đại Bi A Di Đà Phật.
Ngưỡng mong Giác linh Ni trưởng thùy từ chứng giám!
Thay mặt Hội chúng Ni Tổ đình Tịnh xá Ngọc Phương
Ni trưởng Tố Liên biên soạn
