Không nên giữ hận thù
Trong mỗi cuộc chiến, cái chết đột ngột thường xảy ra. Có người đang ngồi nói chuyện chơi nào biết được sau tiếng cười là nỗi đau sinh ly tử biệt. Có những người trong túi vẫn còn những lá thư gửi cho vợ con nơi quê nhà và hẹn ngày trở về đoàn tụ gia đình,… Vì chưa kịp gửi lá thư nên sự tiếc nuối làm cho người đó bị vương vấn. Khi bị vương vấn, hận thù đối với kẻ xâm lăng hoặc kẻ đối phương đã tạo ra cuộc chiến, trỗi dậy lớn hơn bình thường. Hận thù trong tình huống này làm cho người chết khó lòng siêu sanh giải thoát. Cho nên, khi còn sống vì lòng yêu nước và bảo vệ chủ quyền dân tộc, bảo vệ biên cương bờ cõi, sẵn sàng hy sinh mạng sống quý báu của mình để thực hiện nghĩa cử cao thượng đối với quốc gia. Những người này đạo Phật khích lệ như là một trong bốn trọng ân.
Theo đức Phật, người Phật tử khi tham chiến bảo vệ quốc gia trong các cuộc chiến tranh vệ quốc, thay vì lòng hận thù khi thấy thịt nát xương rơi, nhà cửa sụp đổ, nhân dân lầm than cơ cực, cảnh hoang tàn có mặt khắp mọi nơi thì mỗi một động tác bắn súng có thể dẫn đến cái chết của đối phương và nghiệp quả. Ân oán trong sanh tử luân hồi rất khó tránh. Người Phật tử phải vận khởi lòng từ bi, sẵn sàng nhận nghiệp nặng hơn để bảo vệ biên cương bờ cõi. Một viên đạn xuyên vào người của đối phương, sự sống bị tắt lịm, cái chết diễn ra, nghiệp sát được thành lập. Nhưng vì lòng từ bi, thương hàng trăm, hàng triệu người, vì bảo vệ biên cương bờ cõi là một phước báu.
Nghiệp sát trong tình huống này không phải vì sân hận đối với kẻ thù mà vì thương tưởng, không muốn cho họ tạo ra bất kỳ một nghiệp sát nào. Cho nên, ngoài sự hận thù và nhân quả, người tham chiến phải trả nghiệp sát, cộng lại tội nghiệp phước báu của cuộc đấu tranh vệ quốc, cảnh giới tái sanh vẫn tốt hơn những kẻ đi xâm lăng, quở phạt và giết người. Khi chết rồi, vì chánh nghĩa hay phi nghĩa, tử sĩ cũng chỉ là một thây ma. Do đó, các chiến sĩ trước khi ra trận, nếu thực tập từ bi, biến đổi hận thù thành trách nhiệm cho quê hương xã tắc, cho những người thân thương, thì lòng hận thù không diễn ra giữa ta với kẻ địch.
Quan niệm đó vẫn không làm giảm bất kỳ hào khí, lập trường trong bất kỳ cuộc chiến vệ quốc, do vậy cảnh giới tái sanh thường được diễn ra một cách an lành. Các vị tướng lãnh giỏi, tài ba về chiến lược, chiến thuật, dĩ nhiên với sự điều khiển của họ trận đánh thường được kết thúc, mạng sống có thể chết rất nhiều, nhưng họ vì chủ nghĩa yêu nước và lòng từ bi, tuổi thọ vẫn được đảm bảo hơn những người tham chiến có tâm sân hận.
Kẻ xâm lăng thường được khích lệ bằng việc mở mang bờ cõi, chủ nghĩa bá quyền nên rất hăng máu. Khi bị chết, chưa kịp nhìn thấy lá cờ khải hoàn, họ khó có thể được siêu, trong khi những trường hợp như thế cần phải xóa bỏ hận thù để ra đi một cách tự tại. Phần lớn, các chiến sĩ khi chết ngoài chiến trường, mắt mở to vì hận thù chưa được kết thúc. Những người thân thường lập đàn chẩn tế, Phật giáo thường gọi “không thủy lục trai đàn bình đẳng giải oan”. (Không: là tượng trưng cho những người chết trong hư không, thông qua các cuộc chiến bằng máy bay hay trực thăng. Thủy: là chết dưới sông, biển, hồ, ao, rạch do chiến tranh hoặc do bị chìm thuyền, hoặc bị chết đuối. Lục: là chết trên mặt đất đối với các lính đánh bộ, thậm chí có những người dân vô tội cũng bị chết ở trên mặt đất). Ba bối cảnh của sự chết đó đều trở thành đối tượng của “đại trai đàn bình đẳng giải oan”. Không phải vô cớ mà đạo Phật sử dụng chữ “bình đẳng giải oan”.
Khi tử trận, niềm hận thù càng dâng cao, nỗi oán hận đối phương khó có thể buông bỏ. Lễ Trai đàn được thiết lập vì các nghĩa sĩ như là sự biết ơn dành cho họ, dưới hình thức tổ quốc ghi công, nhiệm vụ của họ đã được hoàn thành, đất nước được thống nhất, hạnh phúc được dâng trào, ngày càng phát triển về mọi phương diện, cho nên đừng nên bám giữ ở chiến trường, đừng nên hận thù bất cứ ai, nương vào Phật Pháp Tăng, quán chiếu thi thể này không phải là tôi, tôi không bị kẹt vào thi thể này. Tất cả những người thân thương, gia tài sự nghiệp, danh vọng không phải là sở hữu của tôi, nhờ đó mới sớm tiêu dao về miền tịnh cảnh. Còn đối với giặc ngoại xâm, ta cũng cầu mong cho họ sớm siêu sinh thoát hóa. Bởi vì, đạo đức của nhà Phật không hề phân biệt đối với người sống cũng như đối với kẻ quá cố. Kẻ quá cố giống nhau chỉ có nắm mồ, có người chết bao nhiêu năm trôi qua vẫn không có một bảng tên, bia mộ. Có người thì không có ai nhớ đến, những điều đó làm cho một số người chưa có tinh thần vị tha, bao la, oán hận. Trong uất hận đó làm cho họ khó ra đi, những người thân cần phải trợ giúp, nhắc nhở bằng những lời khuyên Phật pháp để họ không oán hận, không bị trở ngại cho tiến trình tái sinh.
Chết trong oan ức
Thứ tư là chết trong niềm oan ức. Oan ức thường dẫn đến tự tử, nỗi khổ niềm đau dâng trào làm cho người ta bế tắc. Rất nhiều người chọn lấy cái chết để giải phóng, làm một cuộc giải thoát toàn bộ trên cuộc hồng trần phiền muộn. Muốn thoát khỏi vẫn bị nanh vuốt của nó hành hạ, biết bao nhiêu năm tháng dài, những người như vậy về phương diện tâm lý hoàn toàn bị bế tắc. Thông thường, ta có thể nhận diện được các biểu hiện của họ một cách trái chiều, ví dụ đối với người nào bình thường thích nói nhiều, tâm sự nhiều, trao đổi nhiều, giãi bày nhiều, khi có một niềm oan ức và bế tắc, tuyệt vọng tột cùng, họ trở nên hướng nội, giữ thinh lặng không muốn tâm sự giãi bày, chia sẻ với ai, chỉ có chăng là một vài câu ám chỉ rằng họ sẽ đi xa ở phương trời này hoặc góc đất nọ. Điều đó cho ta biết rằng sự tuyệt vọng đã đến lúc không còn sức chịu đựng, ngay lúc đó ta cần tạo điều kiện để người đó giãi bày tâm sự, có một niềm tin, một chỗ bám víu để làm nương tựa tinh thần vực dậy cuộc sống, không thì dễ dàng bị chết trong trạng thái tuyệt vọng.
Ngược lại, đối với những người bình thường hướng nội, ít giao lưu, trò chuyện, truyền thông với ai, khi bị bế tắc họ lại thích nói, đôi khi lại nói nhiều hơn bao giờ hết. Trong những trường hợp đó, phần lớn những khổ đau, những bế tắc, người thân đừng vì thế mà đánh giá quá thấp về bế tắc mà họ đang gặp phải. Ta cần phải dành thời gian hướng dẫn, an ủi, vỗ về và khéo léo hướng dẫn cho người đang bị bế tắc, vượt qua trở ngại mà họ đang gặp phải, có được như thế ta cứu sống được một mạng người, bằng không người chết trong tình huống này khó siêu sanh thoát hóa.
Có thể nói, hầu như 100% những người chết tự vẫn, tự tử, thậm chí những tù nhân bị xử tử đều có tình huống giống nhau là mắt mở trao tráo, mọi ức chế đó làm cho cái chết diễn ra một cách rất sợ hãi và đau lòng. Hiểu được điều này đừng bao giờ kết liễu mạng sống của ta, vì chết trong bế tắc, cảnh giới tái sanh vô cùng ảm đạm. Giả sử có được siêu sanh thoát hóa đầu thai, tiếp tục làm con người trong tương lai, mỗi khi gặp một khó khăn gì, nỗi ám ảnh trong một kiếp vô thức quá khứ làm cho họ dễ bỏ cuộc nửa chừng, sức chịu đựng dễ dàng bị mòn mỏi, ngày càng cạn sức lực. Do đó, sự yếu kém về sinh lý cần phải được vượt qua. Nếu ta đào tẩu, bỏ cuộc bằng cách tự vẫn thì nỗi đau lại càng gia tăng, gia tăng với chính bản thân mình, gia tăng với những người thân thương.
Tóm lại, các tình huống vừa nêu chỉ là những điển mẫu và sự trở ngại trong tái sinh chắc chắn diễn ra cho chúng ta ở kiếp tương lai. Ngoài ra, còn có hàng trăm ngàn các cách thức khác mà cái chết diễn ra chưa được trọn vẹn. Người chết chưa sẵn sàng chấp nhận cái chết với mình là một sự thật, cần phải ghi nhớ để thực tập, việc thực tập sẽ giúp cho ta vượt qua nỗi khổ niềm đau khi thấy rất rõ rằng chết không phải là hết, và nó tiếp tục có mặt trong kiếp sống mới.
(Còn tiếp)
TT. TS Thích Nhật Từ (ĐSHĐ-008)
