Trong thời đại ngày nay gia đình có nhiều biến đổi, lớn nhất là trong giai đoạn phát triển nền kinh tế thị trường. Những tác động bên trong và bên ngoài một mặt thúc đẩy xã hội phát triển, mặt khác làm lung lay tận gốc nền tảng gia đình. Những mâu thuẫn trong gia đình khi âm thầm lặng lẽ, có lúc trở nên gay gắt, đấu tranh giữa cũ và mới. Những hiện tượng con cái khó dạy, hư thân mất nết, chạy theo ma lực đồng tiền và quên đi nhân nghĩa. Hiện tượng yêu cuồng sống vội, tha hóa vào các tệ nạn xã hội… dễ vấp phải trong xã hội hiện nay. Vậy, yêu cầu là gia đình phải tìm một hướng đi để giáo dục con cái hình thành nhân cách tốt.
Có thể nói, gia đình là cái nôi văn hóa để hình thành nhân cách cho trẻ. Người ta hay nói: “Cha nào con nấy”; hoặc “Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh”. Ảnh hưởng sự giáo dục của cha mẹ mang những nét đặc thù đặc biệt và đóng vai trò quan trọng.
Macarenco nhà giáo dục nổi tiếng đã đề cập:” Những gì cha mẹ làm cho con trước lúc 5 tuổi, đó là 90% kết quả của tất cả quá trình giáo dục” vì thế, “dạy con từ thuở còn thơ” phù hợp với bước đầu phát triển tâm sinh lý trẻ. John Bach nói: ” Con người vốn sinh ra không thiện, không ác. Thiện, ác do hoàn cảnh tạo nên”, Nhân cách đứa trẻ được hình thành thông qua hoạt động, làm cho trẻ nhận biết từ đơn giản đến phức tạp, tạo cho chúng những cảm xúc vui buồn. Đó là ý chí, điều kiện tạo nên năng lực, tính cách ban đầu của trẻ. Tất cả các thành phần của nhân cách hòa nhập vào nhau, tác động hiện thực khách quan. Đó là tấm gương lớn, phản ảnh toàn diện nhân cách của cha mẹ, ông bà, anh chị em trong gia đình có ý nghĩa lớn đối với trẻ.
Gia đình có trách nhiệm nuôi nấng, chăm sóc và giáo dục con cái để đạt được kết quả tốt. Những yêu cầu của trẻ ăn no, mặc ấm, được học tập, lao động, để phát triển hoàn thiện nhân cách. Những năm đầu đời của trẻ, người mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc và tập thói quen tốt cho trẻ. Những câu chuyện kể, những lời hát ru của mẹ để lại trong tâm hồn trẻ thơ những kỷ niệm êm đềm, êm ấm. Cần luôn tạo cho trẻ biết lễ phép, kính trên, nhường dưới. Trẻ cần vui chơi và học tập. Vui chơi là phương tiện giúp trẻ sớm hình thành nhân cách. Cha mẹ kết hợp với nhà trường để rèn luyện các mặt đức, trí, thể, mỹ. Tạo cho trẻ thế giới mỹ cảm, tìm cơ hội để phát triển tài năng, năng khiếu tiềm năng nơi trẻ. Cha mẹ không nên quá nuông chiều con cái và sự thương yêu, làm gương mẫu và thống nhất quan điểm nuôi dạy con.
Thế hệ trẻ là người kế thừa chúng ta trong tương lai. Gia đình biết kết hợp với nhà trường, xã hội để giáo dục trẻ nên người tốt. Vấn đề hoàn thiện nhân cách cho trẻ đòi hỏi toàn xã hội đặc biệt quan tâm.
Đàm Vũ Tri（ĐSHĐ-135）
