Sau thời gian chuẩn bị, vào ngày 04/4/2025, Hội thảo khoa học “Đóng góp của Nữ giới Việt Nam với giao lưu và phát triển Phật giáo châu Á” do Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi kết hợp cùng Trung tâm Nghiên cứu Nữ giới Phật giáo thuộc Viện Nghiên Cứu Phật học Việt Nam được tổ chức long trọng tại Hội trường Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (VASS).
Tham dự hội thảo có PGS. TS Nguyễn Xuân Trung – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi; TS Phan Cao Nhật Anh, TS. Kiều Thanh Nga – đồng Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi; PGS. TS. Nguyễn Thị Minh Ngọc – Phó Viện trưởng Viện Xã hội học và Tâm lý học; PGS. TS Lê Hải Đăng – Phó Viện trưởng Viện Thông tin Khoa học Xã hội; bà Phan Tú – Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam Ấn Độ TP Hà Nội; Đại sứ TS Tô Sinh Thành – Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam Ấn Độ TP Hà Nội, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Ấn Độ; PGS. TS Đỗ Đức Định – UV Ban Chấp hành Hội Hữu nghị Việt Ấn TP Hà Nội, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Phi và Trung Đông; GS.TS Đỗ Quang Hưng – CT Hội đồng Khoa học TT Tôn giáo đương đại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội; bà Trần Thị Nga – GĐ điều hành CTY TTFOOD Thuận Thành Bắc Ninh cùng đông đảo nhân sĩ trí thức đồng tham dự.
Về phía Ni giới có sự hiện diện của NT. TN Như Dung – Phó Trưởng PBNGTW, Cố vấn TT NC Nữ giới Phật giáo; NS. TS TN Như Nguyệt – Phó Trưởng PBNGTW, Giám đốc TT NC Nữ giới Phật giáo; NS. TS TN Tuệ Liên, NS. TS TN Huệ Hiếu, NS. TS TN Như Ngọc, NS. TN Như Minh – đồng Phó GĐ TTNC Nữ giới Phật giáo, SC. TN Tịnh Đức – phó Phòng Đào tạo HVPGVN tại Hà Nội; và chư Tôn Thiền đức làm việc tại TTNCNGPG, HVPGVN tại Hà Nội và TP.HCM.
Mở đầu hội thảo, PGS. TS Nguyễn Xuân Trung đại diện đơn vị tổ chức phát biểu khai mạc hội thảo. Ông tán dương công hạnh người nữ trong Phật giáo từ thuở Ni đoàn sơ khai cho đến hiện nay trong Tăng đoàn cũng như hoạt động xã hội, đồng thời khẳng định sự hợp tác tốt đẹp giữa hai đơn vị tổ chức trong những năm qua, mà hội thảo lần này là sự tiếp nối thành công, mở ra nhiều hướng nghiên cứu tại Viện, không chỉ là những vấn đề có liên quan chính trị, khoa học mà còn phát triển về nghiên cứu tôn giáo, tín ngưỡng.
NT. TN Như Dung bày tỏ sự vui mừng, tự hào và cảm kích khi TTNCNGPG đã có thể kết nối với cơ quan nghiên cứu hàng đầu của đất nước để tổ chức hội thảo khoa học tại Thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến và hy vọng có thể được hội ngộ tại một hội thảo tại miền Nam thân yêu trên tinh thần Nam Bắc chung một nhà.
Thay mặt Ban Tổ chức hội thảo, NS. TN Như Nguyệt báo cáo đề dẫn hội thảo, tóm tắt nội dung của 38 tham luận, tập trung vào các chủ đề chính: chủ đề 1: Tổng luận về Ni giới Việt Nam trong giao lưu và phát triển Phật giáo châu Á; chủ đề 2: Nữ giới Việt Nam: Những dấu chân hành pháp ở châu Á; chủ đề 3: Phật giáo Việt Nam hội nhập quốc tế: Nhìn từ vai trò của một số nhân vật tiêu biểu. Bên cạnh đó, NS đưa ra những vấn đề cần tập trung thảo luận là: (1) Đánh giá, ghi nhận giá trị, vai trò của nữ giới Việt Nam trong giao lưu và phát triển Phật giáo châu Á; (2) Phân tích thực trạng, đánh giá cơ hội, thách thức khi Nữ giới Việt Nam nói chung, đặc biệt là Ni giới Việt Nam nói riêng, hội nhập quốc tế trong bối cảnh thời đại công nghiệp 4.0; (3) Đề xuất giải pháp để chư Ni có đủ những tiền đề cần thiết mà tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức, từ đó khẳng định được giá trị, bản lĩnh, tự tin bước ra biển lớn, hội nhập cùng bạn bè quốc tế, trở thành một lực lượng có sức ảnh hưởng mạnh mẽ hơn trong sự phát triển của Phật giáo Việt Nam cũng như toàn khu vực.
Phiên thảo luận đầu tiên có bốn bài tham luận, được mở đầu với phần trình bày của PGS. TS Nguyễn Thị Minh Ngọc với đề tài “Vai trò của nữ giới Việt Nam trong phát triển Phật giáo châu Á hiện nay”. Bà khẳng định nữ giới không chỉ đóng góp trong việc duy trì và truyền bá giáo lý mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và lan tỏa tinh thần từ bi, trí tuệ trong gia đình và cộng đồng. Cho tới nay, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, nữ giới Việt Nam không ngừng đóng góp sức mình cho sự lan tỏa Phật giáo Việt Nam trong và ngoài nước.
Với đề tài “Ni giới Việt Nam khơi dòng trí tuệ, kết nối văn hóa, kiến tạo tương lai”, NS. TN Huệ Hiếu trình bày những thách thức của Nữ giới Phật giáo Việt Nam trên trường quốc tế như tài chính hạn chế, đào tạo chuyên sâu chưa toàn diện, cơ chế tổ chức chưa đủ mạnh và rào cản về mặt ngôn ngữ, từ đó đưa ra hướng đi mới với những giải pháp mang tính chiến lược và ứng dụng cao.
Sư cô Tịnh Đức đến với hội thảo với đề tài “Mấy suy nghĩ về nữ tu Phật giáo trong khung cảnh nữ giới xuất gia Phật giáo Đông Nam Á”, dẫn chứng về nữ tu Phật giáo Việt Nam đã và đang có những chuyển biến mới mẻ, tích cực về phương diện tôn giáo và xã hội, hướng đến kết nối tính lịch sử và tính hiện đại của nữ tu Phật giáo Việt Nam với phong trào Phật giáo Đông Nam Á.
TS. Tống Thị Quỳnh Hương trình bày đề tài “Vai trò của Ni giới Việt Nam trong việc kết nối các nền văn hóa Phật giáo Á Đông”, phân tích vai trò của Ni giới Việt Nam trong việc thúc đẩy sự giao thoa văn hóa Phật giáo giữa các cộng đồng, quốc gia Á Đông, nơi Phật giáo có ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống xã hội. Nữ giới Phật giáo Việt Nam không chỉ truyền bá giáo lý mà còn là những nhân tố quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển những giá trị tinh thần, giúp kết nối các nền văn hóa Phật giáo qua các hoạt động tôn giáo và lễ hội, góp phần nâng cao giá trị văn hóa Phật giáo khu vực.
Hội thảo tiếp nối phiên thứ 2 với sự trình bày đầu tiên của NS. Tuệ Liên với đề tài “NT. Huỳnh Liên: dấu ấn giáo dục và đào tạo chư Ni Hệ phái Khất sĩ”, phác họa tầm nhìn và sứ mệnh của Ni trưởng qua các vấn đề: khuyến khích đệ tử học tập song song Phật pháp và văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho Ni chúng học đại học, cao cấp Phật học và du học, mở đường cho Ni giới Khất sĩ giao lưu và học hỏi từ Phật giáo châu Á. Di sản của Ni trưởng không chỉ là thế hệ Ni tài với học vấn vượt bậc mà còn là tấm gương về tinh thần tự lực, cống hiến vì đạo pháp và xã hội, góp phần làm rạng danh Hệ phái và truyền thống Phật giáo Việt Nam.
TS. Lê Thị Hằng Nga với đề tài “Đóng góp của Ni trưởng Huệ Hương với giao lưu và hội nhập của Phật giáo Việt Nam”, khẳng định với cương vị Trưởng ban Đối ngoại Phật giáo Quốc tế, Ni trưởng Huệ Hương đã có nhiều đóng góp cho việc nâng cao hình ảnh của Ni giới Việt Nam nói riêng, Phật giáo Việt Nam nói chung trên trường quốc tế. Cuộc đời hành đạo của Ni trưởng, bên cạnh công tác hoằng pháp, từ thiện và nhiều Phật sự khác, còn là gạch nối liền giữa Ni giới Việt Nam và Ni giới quốc tế.
Với lòng kính ngưỡng, biết ơn bậc Giáo thọ Sư mà tác giả được học từ khi trên ghế nhà trường, NS. Như Minh giới thiệu đề tài “Tỳ kheo Ni TN. Trí Hải – Ni giới tiêu biểu trong giao lưu và phát triển Phật giáo châu Á”. Người là một trong những vị giảng viên đầu tiên tại Thiền viện Vạn Hạnh và Trường CCPH, là vị dịch thuật, trước tác rất nhiều đầu sách mang tầm ảnh hưởng đến Phật giáo châu Á. Sự nghiệp dạy học, phiên dịch, trước tác của Ni sư đã mở ra những hướng đi mới trong nhiều lĩnh vực, là nguồn cảm hứng cho Ni giới học tập, phụng sự cho Giáo hội cũng như cống hiến, vươn lên, phát triển Phật giáo Việt Nam và châu Á.
Mang tấm lòng của người Phật tử Việt Nam phụng sự trên đất nước Malaysia, bà Trần Thị Nga chia sẻ đề tài: “Vai trò của nữ cư sĩ Việt Nam trong giao lưu, phát triển Phật giáo tại Malaysia”, về hành trình hòa nhập với đời sống văn hóa xã hội ở vùng đất mới, giữ gìn hình ảnh của một người Việt Nam sống ở nước ngoài, kết nối, lan tỏa giá trị văn hóa Việt và tinh thần từ bi quảng đại của đạo Phật nơi quốc gia bạn.
Sư cô Minh Hiếu bày tỏ sự kính tin đối với bậc Thầy khả kính qua bài viết “Sư bà – Ni trưởng Hải Triều Âm với sự phát triển Ni giới Việt Nam”, về cuộc đời và lời răn dạy quý báu của Sư bà, và niềm hy vọng một hội thảo về Cuộc đời Sư bà trong năm nay với sự tham gia của chư Tôn đức cùng quý học giả.
Sau phần trình bày, hội thảo sôi nổi với phần thảo luận, trình bày quan điểm và đề xuất ý kiến, cùng đưa ra những đóng góp cho sự phát triển của Ni giới Việt Nam trên trường quốc tế.
Kết thúc hội thảo, PGS. TS Nguyễn Xuân Trung phát biểu bế mạc với niềm hoan hỷ, sự thành công tốt đẹp của hội thảo và hy vọng về sự hợp tác lâu dài của hai đơn vị trong tương lai về nghiên cứu các vấn đề tôn giáo.
Hội thảo khoa học “Đóng góp của Nữ giới Việt Nam với giao lưu và phát triển Phật giáo châu Á” khẳng định, tôn vinh những đóng góp của các thế hệ Ni giới và Nữ giới Việt Nam trên hành trình lan tỏa giá trị, bản sắc của Phật giáo Việt Nam, văn hóa Việt Nam với cộng đồng quốc tế; đặc biệt, gợi mở những giải pháp mang tính chiến lược và ứng dụng vào thực tiễn hội nhập quốc tế của Phật giáo Việt Nam nhìn từ khả năng đóng góp, “vươn mình” “lướt sóng” của nữ giới, sẵn sàng đối mặt với những thử thách của thời đại và hội nhập sâu hơn, hòa mình vào dòng chảy phát triển chung của Phật giáo khu vực và thế giới, khẳng định bản lĩnh của người con gái Phật – người con gái Việt Nam.
NS. Như Minh (ĐSHĐ-140)
