Người ở quê lên thành phố thường mang theo những món quà để tặng người thân và bạn bè… Đó là những món quà quê mộc mạc, giản dị nhưng rất ý nghĩa: một giỏ xoài cát vàng hươm, một hũ mắm tép đậm đà, một nồi cá bống kho tiêu thơm lừng, một con gà trống tơ béo núc… Nó tuy không đắt tiền mấy nhưng đó là tất cả những gì chân thành nhất, tốt đẹp nhất, yêu thương nhất của người biếu tặng. Có người đón nhận nó một cách nồng nhiệt, trân trọng, xem đó như là một vật “gia bảo” mà ai đó tặng cho mình để giữ ngàn đời. Nhưng cũng không ít kẻ lại xem nhẹ, chối từ một cách thiếu tế nhị khiến những món quà quê đáng quí ấy lại trở thành một thứ bỏ đi đáng tiếc!
Chối từ:
Lâu rồi con cháu không về thăm nhà, nhớ quá, bà Đào chỉ còn cách đón xe đò lên thăm chúng. Biết thằng con thích ăn xoài cát chín cây, bà lựa chọn những trái ngon nhất trong vườn, hái đầy giỏ để làm quà. Lên xe, bà nâng niu những quả xoài cát như trứng mỏng, sợ mạnh tay sẽ bị bầm dập mất ngon. Lắm lúc bà còn khó chịu khi người ngồi cạnh vô tình đạp trúng giỏ. Lên đến nhà con trai, bà mừng hết lớn vì những món quà quê đều không bị hư hao, đặc biệt là những quả xoài.
Thấy bà nặng nhọc xách giỏ xoài cát thơm phức bước vào nhà, thằng cháu nội mừng khôn xiết, nhanh tay lấy một quả cho vào mồm. Mẹ nó la mắng: “Ai cho con ăn vô phép như vậy hả?”, rồi phát vào mông nó hai cái rõ đau. Bà khuyên can: “Thôi, cháu nó còn nhỏ, biết gì đâu mà con đánh”. Ba thằng bé ra chiều bênh vực: “Có quả xoài cát thôi, em làm gì lớn chuyện vậy?”, rồi quay qua vuốt ve con: “Thôi nín đi con, rồi ba sẽ mua cho con cả nhiều quả táo, quả lê to hơn thế”. Mẹ thằng bé quay lại nhìn bà ái ngại. Trong khi ba thằng bé không hiểu rằng một nỗi buồn bất chợt, thoáng qua trong lòng bà đau nhói, tái tê.
Bụ muốn về quê sớm, viện cớ đã quen sống nơi yên tĩnh, không thích không khí náo nhiệt ở thành phố. Thằng cháu nội năn nỉ bà ở lại. Bà xoa đầu cháu, dỗ dành: “Cháu ngoan! Rồi Tết cháu cũng về quê thăm bà mà!”. Nó phụng phịu: “Bà nhớ bảo cây xoài cát ra trái nhiều, bà nhé!”. Bà gật đầu rồi chậm chạp bước ra cửa. Bên ngoài, ba thằng bé đang đợi với vẻ mặt khó chịu. Về đến quê, bà thấy lòng nhẹ nhõm hơn. Buổi chiều, bà ra vườn nhìn cây xoài cát. Nó đã già rồi, từ hồi thằng con bà biết đi tập tễnh. Chồng bà trồng rồi đi kháng chiến, đó là kỉ niệm duy nhất ông để lại cho bà rồi mãi mãi không về. Hồi còn bé, con bà vẫn hay ra ngồi dưới gốc xoài và nói: “Mỗi khi ăn một trái con sẽ nhớ đến ba”.
Bây giờ, con bà có gia đình riêng rồi, đâu còn nhỏ nữa. Con bà cũng đã quên những gì ngày xưa từng nói. Nhưng bà không buồn, vẫn xách nước tưới vào gốc xoài mỗi ngày, tiếp tục đi làm cái việc của kẻ ươm mầm. Bà tự an ủi: “Biết đâu thằng cháu nội của mình khi lớn lên vẫn còn thích ăn xoài cát?”. Trong khi đó, ở đất Sài Gòn, những món quà quê của bà, có cả những trái xoài cát thơm lừng vẫn không được gia đình con trai của bà ngó ngàng đến. Chỉ thỉnh thoảng thằng cháu nội mới lấy một trái cạp ngấu nghiến dở dang rồi cho vào sọt rác. Quà để đến khi thối rồi bị bỏ đi.
Đón nhận:
Cả phòng của Quân hôm nay nhộn nhịp hẳn lên khi mẹ Quân từ quê lên thăm. Sinh viên thường là vậy, sống xa nhà, thiếu thốn tình cảm gia đình, nên có một người thân của ai đó trong phòng lên thăm là cả bọn vui như trẩy hội. Cả bọn càng vui hơn khi đón nhận những món quà. Mẹ Quân lấy từ trong giỏ ra nhiều món ăn dân dã của miền sông nước Tây Nam Bộ. Tuy trong phòng đều có cả 3 miền Bắc- Trung- Nam nhưng đứa nào cũng thích thú những món ăn này. Không phải cả bọn thích vì tế nhị, vì lịch sự mà thích vì chúng ngon miệng và rất độc đáo. Rồi mẹ Quân còn tâm lý đem ra một chai rượu thuốc gia truyền của nhà chừng 1 lít và bảo: “Mẹ không khuyến khích các con nhậu nhẹt, nhưng hôm nay là ngày vui, uống cũng không đến nỗi gì. Chỉ hôm nay hoặc thi thoảng thôi nhé, cấm không được rượu chè thường trực là mẹ cho ăn đòn. Lo mà học hành để có tương lai. Mẹ biết được là cắt… quà quê luôn!”. Cả bọn đồng thanh “Dạ” một tiếng rõ to.
Mẹ Quân gọt một mớ cóc, ổi, xoài cho mấy thằng con trai (cả bọn đều gọi mẹ Quân là mẹ nuôi) ăn lấy vị trước khi vào tiệc. Cả bọn bắt tay vào phụ mẹ nấu nướng cho nhanh để còn được nhâm nhi. Vì lâu lắm rồi, chưa có một bữa tiệc nào ngon như vậy, với lại hôm nay là ngày cuối tháng, chiếc ví của đứa nào cũng “teo tóp” và đang chờ viện trợ của gia đình.
Thằng thì lặt rau, trưng bày thức ăn, đứa thì xông xáo nấu nướng, rửa chén đĩa, dọn dẹp lại căn phòng cho tinh tươm. Ở đây, dường như thằng nào cũng biết nấu nướng, mà lại chuyên nghiệp như một Yan Can Cook thực thụ! Sinh viên xa nhà là thế!
Chỉ sau một giờ, thức ăn đã được hâm chín, nấu nướng đúng bài bản. Nhìn lại những thành quả vừa đạt được, cả phòng ồ lên ngạc nhiên vì thức ăn quá nhiều, chiếm gần ¾ diện tích phòng. Vậy mà có đứa vọt miệng: “Ăn nhằm gì, để coi, một lát không đủ nhậu nữa đấy!”. Rồi cả “gia đình” ngồi vào bàn ăn rất vui vẻ. Bà mẹ hỏi thăm chuyện học hành của từng đứa. Đứa nào đi chơi nhiều thì mẹ bảo hạn chế lại, đứa nào vùi đầu vào sách vở miết thì mẹ kêu nên thư giãn nhiều hơn. Mẹ còn dặn dò thêm: “Mấy đứa nhậu nhưng không được có tật xấu như ba ở nhà nhé! Nhậu say xỉn thì ngủ, chứ dắt xe ra phố nguy hiểm khôn lường”.
Mẹ dặn dò kĩ chứ thật ra đứa nào cũng ngoan, quanh năm suốt tháng ra hàng quán được mấy ngày. Với lại hôm nay cuối tháng, muốn đi “tăng hai” cũng không còn một xu. Các món ăn chẳng những bắt mắt mà rất ngon miệng, hợp khẩu vị của từng đứa nên thoáng chốc các đĩa thức ăn vơi dần, vơi dần. Thằng Hùng nhanh tay đem các món ăn còn trong nồi đi cất kĩ để dành cho bữa cơm chiều và ngày mai, chứ nếu không một hồi mấy tay bợm nhậu “đá mất xác” thì ngày mai chắc ăn mì gói. Ngày mẹ Quân về quê, đứa nào cũng bịn rịn đến tội nghiệp. Cả phòng đều giành nhau đưa mẹ ra bến xe. Có thằng còn gọi với theo: “Mẹ nhớ lần sau mang quà nhiều nhiều cho tụi con nghen! Quà quê ngon lắm mẹ ơi!”.
Hãy trân trọng:
Mọi người đều có một sở thích riêng, đó là quy luật hiển nhiên trong cuộc sống không thể chối cãi. Có thể có đôi lần trong đời bạn đón nhận một món quà của ai đó mà bạn không thích. Sự vô tình này sẽ dẫn đến hai chiều trái ngược: chối từ và đón nhận. Tuy nhiên, dù bạn không thích hoặc không vừa lòng thì cũng nên đón nhận một cách chân thành và cảm ơn người đã mang tặng mình một món quà ý nghĩa. Vì đó là cách giao thiệp của người có văn hóa, lịch sự. Không nên chê bai hoặc từ chối ra mặt vì như vậy sẽ khiến người tặng quà không vui. Hãy trân trọng tất cả những gì mình nhận được dù đôi lúc có những thứ mình không thích. Cuộc sống không thừa thãi chút nào cả. Rồi đến một lúc nào đó bạn đói khổ hoặc cô đơn trong sự xa lánh của bạn bè và mọi người, bạn sẽ thấy những món quà ấy thật vô cùng ý nghĩa. Đừng chê quà quê bạn nhé, vì đôi khi nó còn đắt giá hơn cả những món quà sang trọng đấy!
Thành Đặng (ĐSHĐ-007)
