Nổi bật giữa mảnh đất Tiền Giang đầy hữu tình, chùa Phổ Đức được biết đến là điểm tu học lớn và cũng là môi trường đào tạo của biết bao thế hệ Ni lưu tài đức. Gần 80 năm qua, ngôi già lam đã lưu dấu nhiều bước chân hành đạo của chư Tiền bối và nơi nuôi dưỡng biết bao Ni sinh lưu trú, tu học các chương trình Sơ – Trung – Cao đẳng Phật học.
Theo dòng lịch sử, chùa Phổ Đức xây dựng lần đầu vào năm 1945, tọa lạc ở đường Trần Hưng Đạo, phường 5, TP. Mỹ Tho. Năm 1950, ông Tôn Tường đứng ra xây dựng, sau đó thỉnh Ni trưởng Thích Nữ Như Ngộ và Ni trưởng Thích Nữ Trí Nguyện về trụ trì.
Đáp lại lời thỉnh cầu của chư Phật tử Tôn và thể hiện phần nào tâm nguyện độ sanh của người con Phật, năm 1964, nhị vị Ni trưởng cùng bổn đạo quyết định dời chùa về số 40 ấp Bắc, bên dòng sông Bảo Định như vị trí hiện nay. Bấy giờ, song hành với thời gian làm chùa, quý Ni trưởng bắt đầu tiếp độ Ni lưu. Với uy đức, tâm từ độ lượng của hai Ni trưởng, rất nhiều chư Ni gần xa lần lượt tìm đến cầu pháp và xuất gia tu học. Ni trường Phổ Đức hình thành từ đây. Ni trưởng Thích Nữ Như Hảo cũng theo chân quý Ngài học pháp và hết lòng trợ giúp Phật sự từ thuở ban sơ này.
Năm 1975, khi đất nước hoàn toàn giải phóng, được sự chỉ dạy của chư Hòa thượng tiền bối, Ni trưởng Thích Nữ Như Ngộ trở về hành đạo tại chùa Thiên Phước, xã Tân Hương, tỉnh Long An. Chùa Phổ Đức được giao lại cho Ni sư Thích Nữ Như Hảo kế thừa sự nghiệp Tổ Thầy.
Từ khi tiếp nhận trụ trì, Ni sư Thích Nữ Như Hảo từng bước kiến tạo lại khuôn viên chùa và tiếp tục thực hiện sứ mạng kế vãng khai lai, tiếp độ Ni chúng. Ngoài ra, Ni sư còn tham gia gánh vác nhiều công việc của Giáo hội, vị trí Trưởng ban Từ thiện Xã hội cũng đã được Ni sư đảm nhiệm ngay từ khi buổi đầu thành lập (1981). Ngoài ra, Ni trưởng còn tham gia vào Ủy viên Ban Kinh tế Tài chánh của Tỉnh hội, Trưởng ban hướng dẫn nam nữ Phật tử, Ủy viên Ban chấp hành Hội Chữ Thập Đỏ và Ủy viên Ban chấp hành Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Tiền Giang, Trưởng ban Tài chánh Trường Cơ bản Phật học Tiền Giang… Với những trách nhiệm nặng nề đó, Ni trưởng không chỉ nỗ lực hoàn thành công tác của mình tại đơn vị địa phương mà còn quan tâm, hỗ trợ đồng bào nhiều vùng xa xôi, hẻo lánh. Chính vì thế, nhiều lúc chùa Phổ Đức còn được mượn làm văn phòng cứu trợ lũ lụt, thiên tai.
Có thể nói, sự tiếp nối của Ni trưởng Thích Nữ Như Hảo cũng có phần ảnh hưởng không nhỏ từ tinh thần tu học của chư Ni tiền bối thuộc Ni bộ Bắc tông. Trong đó, Ni trưởng đã từng hai lần lãnh thọ giới pháp Sa di và thức xoa ma na tại Tổ đình Huê Lâm do Sư trưởng thượng Như hạ Thanh làm Hòa thượng đàn đầu. Sau khi lãnh thọ Đại giới đĩnh đạc, Ni trưởng được Bổn sư cho phép thọ Bồ tát giới tại Tổ đình Từ Nghiêm (Sài Gòn) và tu học tại Ni trường Dược Sư đến năm 1966. Nhờ sự un đúc của quý Tôn túc tiền bối, về sau Ni trưởng đã trở thành bậc Thầy mô phạm và tiếp tục truyền trao giới pháp cho chư Ni hậu tấn tại tỉnh nhà. Từ chiếc nôi đó, chùa đã từng mở nhiều Đại giới đàn truyền trao giới pháp cho Ni chúng, như giới đàn năm 1998, 2000, 2004, 2008, 2012…
Với sự tín nhiệm của Giáo hội, chùa Phổ Đức được chọn làm nơi nội trú cho Ni sinh theo học Trường Trung cấp Phật học kể từ năm 1991 đến nay. Trong những buổi đầu còn nhiều khó khăn, thế nhưng với tài đức của người học đạo, hành hạnh lợi tha, Ni trưởng Thích Nữ Như Hảo đã cưu mang, bảo bọc chư Ni sinh qua các khóa để chư Ni an tâm tu học. Mỗi thế hệ đi qua đều được Ni trưởng trực tiếp uốn nắn, trong đó có Ni trưởng Thích Nữ Huệ Năng, đương kim trụ trì chùa. Nhờ sự dìu dắt của Cố Ni trưởng mà sau khi Ni trưởng viên tịch, Ni trưởng Thích Nữ Huệ Năng đều gánh vác rất đắc lực trong nhiều công tác của Giáo hội và của Bổn tự.
Tuy nhiên, với mục đích làm nơi nội trú lâu dài cho Ni sinh theo học Phật học tại tỉnh nhà; việc mở rộng trú xứ lại trở nên cấp thiết. Chính vì thế, năm 2012, Ni trưởng Thích Nữ Huệ Năng cho khởi công đại trùng tu lại toàn bộ công trình chánh điện chùa Phổ Đức với kiến trúc quy mô, bao gồm một tầng trệt và ba tầng lầu. Ngôi bảo tự đơn sơ ngày nào giờ đã trở thành một chốn tu học trang nghiêm, bề thế.
Bên cạnh công tác nuôi dạy Ni chúng, mỗi tháng bổn tự đều khai mở các khóa tu Bát Quan Trai giới cho Phật tử tu tập vào ngày mùng 1. Hơn thế, chùa còn là điểm an cư lớn của Ni chúng Tiền Giang, là nơi lưu giữ biết bao hình ảnh thân thương, khó phai mờ trong lòng người lữ khách. Bao mùa An cư kiết Hạ trôi qua, chư Ni nơi đây đều giữ gìn truyền thống tu học cao đẹp, nhằm thúc liễm thân tâm, trau giồi Tam vô lậu học. Những hình ảnh, thông điệp cao đẹp đó đã làm nên những tấm gương tu học, làm chỗ quy ngưỡng cho hàng Phật tử tại gia vun bồi ruộng phước.
Không ít lần hạ trường Phổ Đức chào đón bước chân của chư Tôn túc trở về mỗi mùa An cư kiết Hạ. Mỗi lần trở về quý Ngài đều mang theo những lời sách tấn quý báu cho chư Ni hành giả. Tại già lam thân thương này, Ni trưởng Thích Nữ Nhật Khương (Ủy viên Thường trực HĐTS, Trưởng PBNG TƯ) trong chuyến thăm hạ trường năm 2023 đã từng nhắc đến 5 đức tính của loài cỏ Kusa (Bí sô). Trong đó có nhu nhuyến, có hương thơm bay xa khắp không gian, không bị ánh mặt trời che khuất, mọc tràn ra, có thể chữa bệnh. Năm ý nghĩa của loại cỏ này tương ứng với năm đức của Tỳ kheo ni. Vị Tỳ kheo ni thành tựu năm đức ấy là thành tựu trọn vẹn ý nghĩa của một người mang trọng trách “tác Như Lai sứ, hành Như Lai sự”, mang sứ mệnh “tục diệm truyền đăng”, đem ánh sáng Phật pháp gieo rắc làm lợi lạc quần sanh. Để có được 5 đức tính ấy, đòi hỏi vị Tỳ kheo ni phải nhiếp thủ ba nghiệp, nghiêm trì tịnh giới.
Mùa an cư năm nay sắp trở về, nguyện xin làm một ngọn cỏ Kusa trong vườn hoa Ni giới, vì mỗi mùa an cư mình cũng được tròn đầy tuổi đạo và nguyện rằng sang năm học mới, mỗi vị Ni sinh sẽ tinh tấn học tập nhiều hơn nữa để trang bị hành trang vững chắc cho mình. Ngõ hầu kế thừa sự nghiệp hoằng pháp lợi sanh và đền đáp phần nào ân giáo dưỡng của chư Tôn túc tại trú xứ Phổ Đức.
Mong mỏi thế hệ mai sau càng tiếp nối trọn vẹn hơn tâm nguyện của Ni trưởng Thích Nữ Huệ Năng: “Mong rằng, các em mai sau kế thừa cũng hiểu và phát huy hơn nữa, làm cho Tông phong vĩnh chấn, tổ đạo nghiêm minh, Phật pháp trường lưu hậu thế”.
Vân Phàm (ĐSHĐ-129)
