Sau lễ hội ở một vài địa phương, đọng lại những dư vị hân hoan là niềm hạnh phúc, mãn nguyện. Nhưng bên cạnh đó cũng có những hình ảnh khiến người ta ngán ngẫm và khó chịu: là rác. Rác khắp khu vực tổ chức lễ hội làm mệt nhọc người lao công, cũng như xấu đi vẻ mỹ quan đô thị. Tất nhiên, điều đó làm ánh nhìn của du khách quốc tế đối với địa phương ở nước ta không mấy hài lòng. Lượng khách du lịch vì thế, cũng giảm sút.
Như vừa qua, tôi có tham gia lễ hội Ok Om Bok và Đua Ghe Ngo ở tỉnh Sóc Trăng. Phải nói người ta đi chơi rất đông, vui, trật tự. Đặc biệt ở khu vực hai bên bờ sông Maspero (sông Cầu Quay, thành phố Sóc Trăng) chạy dài, lúc nào cũng nghẹt kín người. Cũng phải thôi, đây là lễ hội lớn của đồng bào người Khmer, một nét văn hóa truyền thống rất đẹp, nên cả nước và du khách quốc tế đổ về đây trải nghiệm đông đúc. Một phần do đợt dịch Covid-19 bùng phát hai năm, lễ hội bị hoãn năm 2021, nên năm nay bà con hào hứng hơn rất nhiều. Tuy nhiên, điều khiến người ta ngán ngẫm là rác. Rác nằm khắp nơi nhưng không phải trong sọt, đúng quy định mà trên bãi cỏ công viên, đường phố, khu vui chơi, gian hàng ẩm thực… Nhất là hai bên bờ sông Maspero, rác tràn ngập trên bờ, lẫn dưới sông. Sau khi ăn uống xong, nhiều du khách kém văn hóa đã liệng vỏ chai, hộp xốp xuống sông trông rất phản cảm. Dù các chiến sĩ tình nguyện, Công an địa phương ra sức vớt rác (cho sạch và để phục vụ cuộc thi đua ghe ngo) nhưng vẫn không hết.
Không riêng gì lễ hội vừa nêu trên mà không ít lễ hội khác, ở những tỉnh khác vẫn xảy ra tình trạng tương tự. Hình ảnh xấu xí đó là hệ quả của thói quen kém ý thức nơi công cộng. Hàng ngày người ta đã quen nếp ăn đâu liệng đó nên khi có lễ hội, với lượng người vui chơi gấp nhiều lần, rác nằm không đúng nơi quy định đã tăng lên gấp bội. Thứ nữa, là do cơ quan hữu trách không trù bị nhiều thùng rác công cộng khắp khu vực lễ hội cho bà con có chỗ để và không đổ rác liên tục. Thành ra, không có nơi để rác, dẫn đến việc người dân vứt đại tứ tung.
Ai cũng rõ, việc vứt rác bừa bãi chẳng những làm mất vẻ mỹ quan đô thị mà còn ô nhiễm môi trường. Nhất là rác thải nhựa, độc hại, rất khó phân hủy (cần đến 500 năm mới phân hủy được). Vì vậy, ban tổ chức lễ hội cũng như cơ quan chức năng cần đặt nhiều thùng rác công cộng, để thừa chứ đừng cho thiếu. Lẽ tất nhiên, rất cần ý thức từ người dân. Sự kết hợp văn hóa tuyệt vời này sẽ khiến cho lễ hội đẹp và ý nghĩa hơn. Bên cạnh đó, cần phải xử lý theo quy định của pháp luật đối với ai vứt rác bừa bãi nơi công cộng.
Nguyễn Hoàng Duy
Sc Khánh Vân diễn đọc