Tháng 12/1954, Khu ủy Sài Gòn – Gia Định đã thành lập các ban vận động, trong đó có Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định (T4). Ban Phụ vận nghiên cứu, đề xuất những chủ trương cho Khu ủy Sài Gòn – Gia Định và trực tiếp chỉ đạo phong trào phụ nữ đấu tranh chính trị đòi quyền dân sinh, dân chủ cho phụ nữ các giới và tham gia đấu tranh vũ trang chống kẻ thù xâm lược.
Trong cuộc tổng tấn công và nổi dậy vào Xuân Mậu Thân 1968, ngay sau khi được Quận ủy triển khai Nghị quyết “Tổng tấn công”, đoàn thể phụ nữ đã khẩn trương chuẩn bị tài chính, thuốc men, vũ khí, may cờ, khẩu hiệu, truyền đơn và xây dựng các tổ chức nòng cốt chờ nổi dậy. Cánh phụ vận chuẩn bị hầm vũ khí tại nhà bà Trần Thị Ngọc Sương tại số 51/10/14 Cao Thắng – đây là nơi gặp gỡ hội họp của Ban Phụ vận Thành phố. Chị em phụ nữ vùng Bàn Cờ đã sử dụng trường Phan Đình Phùng (số 491/7 Nguyễn Đình Chiểu) làm trạm cứu thương cho bộ đội và dân tỵ nạn, dưới danh nghĩa là trại tiếp cư. Bất chấp lệnh giới
nghiêm, đồng bào khu vực cư xá Đô Thành, Nguyễn Thiện Thuật ủng hộ cách mạng, ngăn chặn bước tiến của địch bằng cách lăn thùng phuy, cây cối, bàn ghế ra đường làm chướng ngại vật… Cuộc tấn công và nổi dậy vào Xuân Mậu Thân 1968 đã thể hiện rõ tấm lòng của người dân thành phố, đặc biệt là các má, các chị vùng Bàn Cờ đối với cách mạng. Các chị vừa trực tiếp tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu, tạo điều kiện cho các lực lượng vũ trang tấn công vào các mục tiêu của địch.
Năm 1975, để chuẩn bị cho chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, chị em phụ nữ vùng Bàn Cờ vận động bà con may cờ, chuẩn bị chu đáo lương thực, thực phẩm, thuốc men… đón bộ đội vào giải phóng thành phố. Ngày 30/4/1975, quân và dân ta đã đồng loạt nổi dậy chiến đấu giành chính quyền về tay nhân dân, kết thúc sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Từ khi thành lập cho đến ngày hòa bình thống nhất đất nước, Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định và cán bộ, chiến sĩ, hội viên phụ nữ đã cùng với nhân dân thành phố hoàn thành vẻ vang sứ mạng mà lịch sử giao phó.
Đặc biệt, Tịnh xá Ngọc Phương là nơi mà Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định xây dựng là cơ sở Phụ vận vào tháng 7/1963 do Ni trưởng Thích Nữ Huỳnh Liên lãnh đạo, thành lập “đội quân đầu tròn” tham gia Phong trào đấu tranh của Phật giáo với nhiều cuộc đấu tranh trực diện với địch tại Tòa nhà Quốc hội và quận Phú Nhuận.
Để ghi nhớ và giáo dục thế hệ mai sau không quên những tấm gương hy sinh anh dũng của thế hệ cha anh đi trước dùng máu xương mình giành lấy ngày tháng tươi đẹp hôm nay. Đã thành truyền thống, mùng 10 tháng Giêng hằng năm, Hội LHPN TP. Hồ Chí Minh phối hợp CLB truyền thống kháng chiến khối Phụ nữ Thành phố, Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định và chư Ni Tổ đình Ngọc Phương đều tổ chức Lễ Tưởng niệm các cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh và từ trần cho dân tộc được độc lập tự do, đất nước được hòa bình, ấm no, hạnh phúc.
Sáng ngày 07/02/2025 (nhằm ngày 10 tháng Giêng năm Ất Tỵ) NT. Viên Liên – Cố vấn PBNG TP. Hồ Chí Minh, Phó Trưởng ban Thường trực Hội đồng Giáo phẩm NGHPKS, Trụ trì TX. Ngọc Phương; NT. Tín Liên – UV HĐTS GHPGVN, Phó Trưởng PBNG TW, Phó ban Quản trị TX. Ngọc Phương; NT. Phụng Liên – UV HĐTS GHPGVN, UV Phân ban Ni giới Trung ương, Phó ban Quản trị TX. Ngọc Phương; NS. Hòa Liên – UV TT HĐTS, Phó Trưởng PBNG TW, Phó Chánh VP 2 TW GHPGVN. Phối hợp bà Nguyễn Thị Lệ – Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP.HCM; bà Lê Thị Thu (Út Hường) – Trưởng ban Liên lạc cán bộ cơ quan Phụ vận Sài Gòn – Gia định, Chủ nhiệm CLB Truyền thống kháng chiến Khối Phụ nữ TP.HCM; bà Võ Thị Dung – nguyên Phó Bí thư Thành ủy; bà Trần Kim Thúy – Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam TP.; bà Tô Thị Bích Châu – Phó Chủ tịch Ủy ban TƯ MTTQ VN; bà Nguyễn Trần Phượng Trân – Thành UV, Chủ tịch Hội LHPN TP; bà Bùi Thị Son – nguyên Phó Chủ tịch Hội LHPN TP; bà Huỳnh Đặng Hà Tuyên – Chủ tịch Hội LHPN Q. Bình Tân; bà Lê Thị Kim Hạnh – UV BTV, Trưởng ban Dân vận Quận ủy Gò Vấp; bà Trần Thị Ngọc Phượng – UV BTV, Chủ tịch UBMTTQ VN Q. Gò Vấp; bà Phạm Thị Thanh Nhàn – Bí thư Đảng ủy P.1, Q. Gò Vấp; cùng các vị nguyên lãnh đạo BTV Hội LHPN TP; các thành viên Ban Chủ nhiệm CLB Truyền thống kháng chiến Khối Phụ nữ TP; Đại diện TT Hội LHPN TP. Q. Thủ Đức, 21 quận, huyện và TT Hội Phụ nữ 03 đơn vị Lực lượng vũ trang TP đã tề tựu chánh điện tổ đình Ngọc Phương cử hành Lễ cầu siêu tại chánh điện. Hội LHPN TP. Thủ Đức, 21 quận, huyện và Hội Phụ nữ 03 đơn vị lực lượng vũ trang TP đồng nhất tâm hòa âm tụng niệm thời kinh cầu nguyện cho cán bộ, chiến sĩ Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định đã hy sinh và từ trần.
Tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Thị Ngọc Linh – Phó Chủ tịch Hội LHPN TP. Hồ Chí Minh đã phát biểu:
…Những ngày đầu xuân mới, Thành phố vừa đón một cái Tết cổ truyền đầm ấm, vui tươi, với truyền thống ‘Uống nước nhớ nguồn’, ‘Ăn quả nhớ người trồng cây’, với tấm lòng thành kính và biết ơn đối với những đồng chí cán bộ, chiến sĩ Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định đã hy sinh và từ trần để giữ lại cho chúng ta quê hương, đất nước tươi đẹp và thanh bình này, để ai cũng có một quê hương, để được đi về trong thương nhớ, đùm bọc. Để ai cũng có một Tổ quốc để được góp sức dựng xây và bảo vệ. Ai cũng có một Dân tộc để phụng sự…
Hôm nay, Hội LHPN TP rất vui mừng, xúc động được đón các dì, các chú, các đồng chí lãnh đạo cùng quý đại biểu về TX. Ngọc Phương, hàng năm để tưởng nhớ những đóng góp và công lao to lớn của các cán bộ, chiến sĩ Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định đã anh dũng hy sinh quên mình, đã cống hiến máu xương cho sự nghiệp giải phóng đất nước, vì Tổ quốc, vì nhân dân.
Thế hệ cán bộ Hội hôm nay sẽ mãi ghi nhớ, mãi tự hào về ý chí quật cường của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Ban Phụ vận Sài Gòn – Gia Định đã viết nên những bản hùng ca “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, mang lại độc lập, hòa bình hôm nay. Chúng tôi sẽ quyết tâm giữ gìn và phát huy hơn nữa truyền thống quý báu mà các má, các dì, các chị đi trước để lại… ”
Buổi lễ tưởng niệm diễn ra trong những ngày đầu xuân mới, trong không khí nhân nhân TP Hồ Chí Minh đang hân hoang chuẩn bị đón chào 50 ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng thống nhất đất nước, lần thứ 4 đại lễ Vesak tổ chức tại TP mang tên Bác, cũng chính là dịp để chúng ta ôn lại truyền thống và những đóng góp to lớn của quân dân thành phố Sài Gòn – Chợ Lớn – Gia Định, trong đó có đóng góp đáng kể của nữ cán bộ, chiến sĩ Ban Phụ vận. Các mẹ, các chị đã vận dụng đường lối đấu tranh chính trị của Đảng một cách sáng tạo: cùng ăn, cùng ở, cùng làm đã tập hợp đông đảo các tầng lớp phụ nữ tham gia vào các phong trào đấu tranh chính trị từ thấp đến cao, qua đó xây dựng lực lượng cách mạng trong khắp các tầng lớp phụ nữ từ thành thị đến nông thôn, tiểu thương các chợ, công nhân, học sinh, sinh viên, đồng bào Phật tử,… thành lập các tổ chức phụ nữ công khai, bán công khai và bí mật để tập hợp các tầng lớp phụ nữ tham gia đấu tranh đòi thi hành Hiệp định Genève và thống nhất đất nước.
Với lòng thành kính và biết ơn vô hạn, các thế hệ phụ nữ chúng ta hôm nay và các thế hệ con cháu mai sau mãi mãi tri ân, kính cẩn nghiêng mình, tưởng nhớ các bậc cách mạng tiền bối, các anh hùng liệt sĩ, các nữ cán bộ, chiến sĩ đã từng sống, chiến đấu và phục vụ trong cơ quan Phụ vận Sài Gòn – Gia Định đã anh dũng hy sinh quên mình, đã cống hiến máu xương cho sự nghiệp giải phóng đất nước, vì Tổ quốc, vì nhân dân.
Vân Phàm (ĐSHĐ-138）
