Asoka và nguyên nhân cải đạo

Lịch sử nhân loại ghi nhận không ít vị hoàng đế lừng danh trong công cuộc chinh phạt cát cứ, thuộc địa. Song, thật hiếm thấy bậc đế vương nào vượt nổi A Dục Vương đại đế khi ông chinh phục mọi giới thành công trên cả phương diện địa dư lẫn nhân tâm bằng đức trị. Đánh dấu sự tỏa sáng của Asoka bao gồm cả chuỗi hành trình đày ải nhuốm màu đau thương của vô số sinh linh, con dân vô tội và con đường chuyển hóa, thức tỉnh nội tâm. Do đó, cuộc đời sự nghiệp của ông được xem như tấm gương lớn phản chiếu sự sửa đổi, nỗ lực xây dựng đạo đức, hạnh phúc cho tự thân, tha nhân. Âu, cũng là tiếng đồng vọng thức tỉnh kẻ mê, thiết lập trật tự hòa bình cho thế giới.

Trong vai trò, trách nhiệm của một đệ tử chân chánh, Asoka không ngừng xiển dương giáo lý nhà Phật, nhiệt tâm ủng hộ Tăng già và gửi các phái đoàn truyền đạo khắp Tiểu lục địa Ấn và ngoại bang lân cận. Những nỗ lực của ông đã làm sống dậy giá trị đạo đức của Phật giáo từng bị lãng quên, giúp đạo Phật có một vị thế kiên cường trước các tôn giáo dưới triều đại Maurya cũng như trong dòng lịch sử phát triển Phật giáo khắp thế giới.

Asoka – vị hoàng đế thứ ba của vương triều Maurya, sinh năm 304 trước Công nguyên. Không mấy sáng sủa về diện mạo, cũng không được sự yêu mến của vua cha (Bindusara) nhưng bản lĩnh và tài năng thao lược quân sự đã giúp ông nhanh chóng trị vì Ấn Ðộ rộng lớn vào khoảng những năm 270-232 trước Tây lịch. Khi chưa quy y Phật giáo, Asoka khét tiếng tàn bạo. Sự hung hãn đó ít nhiều được đánh dấu từ cuộc nội chiến tranh giành vương vị với 101 người anh em. Biến cố lịch sử trong giai đoạn ông lên ngôi được nhiều truyền thuyết, truyền thống, sử liệu và các sử gia bàn cãi nhưng cùng chung một quan điểm: nhà vua giết thân tộc để cướp ngôi. Theo các tài liệu Tích Lan, Asoka giết tất cả 99 người anh em cùng cha khác mẹ trước khi lên nắm vương quyền, trừ người em trai cùng mẹ (Tissa). Tuy nhiên, theo bia ký, Asoka chỉ thực sự giết những ai chống đối ông1.

Bằng những mưu lược, hành vi đẫm máu, Asoka bị người đời xa lánh với xứ danh Candasoka. Kể từ sau khi quay đầu với những việc làm nhân nghĩa, ông được xưng tụng như một thánh quân với biệt hiệu Dhammasoka. Một con người, một cuộc đời nhưng có vẻ Asoka đã sống hết mình trong 2 thái cực: cực ác, cực thiện. Sẽ thật khó để chuộc lấy những tội lỗi, tổn thương nhưng sự cải đạo của Asoka là một ngọn đuốc sáng kịp thời rọi vào tâm can vấy bẩn của ông, lại kịp thời xoa dịu vết thương chia lìa, ly biệt của người trong cuộc. Sự quy ngưỡng đó được tranh luận trong rất nhiều nguồn tư liệu đến từ Nam-Bắc truyền.

Theo sử liệu Tích Lan, Asoka bắt đầu cảm mến với Phật pháp ngay sau khi ông gặp Nigrodha. Riêng A Dục vương truyện cho biết, sau trận chiến Kalinga – cuộc xâm lăng lớn nhất trong lịch sử Ấn Độ, A Dục Vương đại đế như nếm đủ nỗi đau thương tận cùng của nhân loại. “Thật sự, đức vua hết sức đau đớn bởi sự sát hại, chết chóc và lưu đày, … Nhưng đức vua còn đau đớn hơn nữa vì các bà-la-môn, các sa-môn và các gia chủ trong nhiều địa phương khác nhau đang sinh sống trên các quốc gia đó… Ngay cả những ai dù không bị ảnh hưởng do cuộc chiến này đem đến nhưng họ đau khổ khi nhìn thấy bạn bè, người quen, đồng nghiệp và thân quyến chịu ảnh hưởng2.” Đau với nỗi đau đó, nhà vua trở về trong chánh pháp cho đến hết cuộc đời với lòng khoan dung độ lượng dành cho thần dân, xây dựng đất nước trên nền tảng thuần túy đức trị, pháp trị.

Tàn tích Vương triều Maurya.

Dấu ấn của Asoka trong hành trình thắp sáng, bảo tồn giá trị văn hóa Phật giáo dưới vương triều Maurya có thể lụi tàn và lãng quên trong lịch sử Ấn Độ, nhưng những bia ký, trụ đá của vua A Dục để lại là những di sản khó phai mà tất cả người con Phật đều thầm cảm ơn và kính trọng. Ở đó, phản ảnh mối quan tâm to lớn của ông đối với sự sống và hạnh phúc của muôn loài. Ngoài những giá trị dành cho mỹ thuật, khảo cổ học, những di sản này còn đóng góp một phần rất lớn trong sự phát triển hệ thống chữ viết – một đóng góp sớm nhất của nền văn minh thung lũng Ấn hà, một loại cổ ngữ xưa hơn cả cổ ngữ Sanskrit. Qua những bài kinh Phật, các bản dịch sớm nhất từ các trụ đá, bia ký cho thấy sức ảnh hưởng lớn lao của Phật giáo trong việc nỗ lực kiến thiết một quốc gia bởi một vị quân vương hùng mạnh. Cũng từ đó, A Dục tỏa sáng hơn khi thấm nhuần lời Phật dạy một cách thuần thành, cùng sẻ chia lợi lạc cho khắp thần dân. Mỗi trụ đá đều mang một sắc màu riêng trong chính sách hộ đạo, an dân nhưng nhìn trên bình diện chung lại muốn tỏ lòng ưu ái Phật giáo. Bấy nhiêu cũng đủ hiểu vì sao “R.C. Mazumdar nói rằng Asoka vĩ đại không phải vì tài năng mở rộng đế quốc to lớn của mình mà vì tính cách của một con người, những lý tưởng mà ông đại diện và những nguyên tắc trị vì mà ông theo đuổi3.”

TN. Như Hạnh (ĐSHĐ-114)


  1. TT. Thích Chơn Minh, “Bài giảng Văn bia và khảo cổ học Phật giáo, ” Khóa XII.
  2. TT. Thích Chơn Minh, “Tài liệu Văn bia và khảo cổ học Phật giáo, The Girnar rock”, Khóa XII.
  3. Thích Tâm Minh, “A Dục vương- cuộc đời và sự nghiệp”, tr. 20.
SỰ KIỆN NỔI BẬT
VIDEO SỰ KIỆN
Video thumbnail
PBNG TW thăm trường Hạ 5 tỉnh Tây Nguyên - PL.2568 - DL.2024
16:46
Video thumbnail
Ni sinh trường Cao Trung Phật học Tiền Giang tụng kinh Pháp Hoa Kính mừng Phật đản - 11/5/2024
03:34
Video thumbnail
HỌP MẶT - MÓN QUÀ CAO QUÝ KÍNH MỪNG ĐẠI LỄ PHẬT ĐẢN
09:32
Video thumbnail
THIỀN HÀNH SAU KHI THỌ THỰC
02:18
Video thumbnail
Ni giới Phật giáo TP.HCM kính mừng Đại lễ Phật đản PL.2568 - DL.2024
09:45
Video thumbnail
Lễ Húy Kỵ lần thứ 25 Sư trưởng thượng NHƯ hạ THANH tại Tổ đình Huê Lâm - Q11, TP.HCM
33:24
Video thumbnail
PBNGTW: Tiểu ban Thông tin Truyền thông | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
03:37
Video thumbnail
PBNGTW: Tổng kết công tác Phật sự năm 2023 | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
15:51
Video thumbnail
Hội đồng Thập Sư 3 đàn phát thưởng cho các Giới tử - Đại giới đàn Bửu Huệ 2023
03:44
Video thumbnail
Tuần Chiếu tại Giới Đàn Ni Chùa Thanh Tâm
03:02
Video thumbnail
Đại Giới đàn Bửu Huệ tại Giới trường Ni - Chùa Thanh Tâm - 2023
09:53
Video thumbnail
Lễ Huý Kỵ lần thứ 3 cố NT. TN. thượng Như hạ Hải - Chùa Sắc Tứ Tam Bảo, Hà Tiên - 26/9/2023
07:38
Video thumbnail
Lễ Khai đàn Dược sư Thất Châu - Chùa Pháp Hải
17:47
Video thumbnail
Lễ Húy Nhật lần thứ 17 cố Ni trưởng Thượng Như Hạ Bổn - Viện chủ TĐ Kim Sơn (27/7/2006 - 23/7/2023)
45:08
Video thumbnail
Lễ Húy kỵ cố Hòa thượng Thích Nhật Quang tại Hội Sơn Cổ tự
16:37
Video thumbnail
Tọa đàm “Bình đẳng giới trong Nữ giới Phật giáo - 2023” – Chùa Huê Lâm, TP.HCM
19:56
Video thumbnail
Lễ húy nhật lần thứ 6 cố Sư trưởng Thượng Huyền Hạ Huệ - Hải Ấn Ni Tự, TP.HCM
14:11
Video thumbnail
Lễ Vu Lan và Dâng Y tại chùa Vạn Phước - Bình Tân - TP.HCM
11:04
Video thumbnail
Đại lễ Vu lan báo hiếu tại chùa Pháp Võ - Nhà Bè - TP.HCM
12:37
Video thumbnail
“Rửa Chân Tri Ân Song Thân” - Chùa A Di Đà - Củ Chi - Tp.HCM
19:13
Video thumbnail
PBNG TW thăm, sách tấn Chư hành giả an cư tại các Hạ trường tỉnh miền Đông, 28/7/2023 (11/6/Quý Mão)
20:02
Video thumbnail
PBNG TW hoàn tất chuyến thăm và cúng dường Hạ trường tại Tây Nguyên 2023
18:50
Video thumbnail
PBNG TW thăm 4 tỉnh: Đắk Nông, Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum
08:16
Video thumbnail
Kính mừng Đại lễ Phật đản - PL.2567 - DL.2023 - BTS Giáo hội Phật Giáo Việt Nam tỉnh Tiền Giang
08:05
Video thumbnail
Đại lễ Tưởng niệm Đức Thánh Tổ Ni Đại Ái Đạo & Chư Tôn Đức Tiền Bối Hữu Công PGVN | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
10:47
Video thumbnail
Đại lễ Kiều Đàm Di tại Bình Phước 2023: Triển lãm - Dâng hương - Tọa đàm - Thắp nến tưởng niệm
34:37
Video thumbnail
Đại lễ Kiều Đàm Di tại Bình Phước - 22 & 23/04/2023: Công tác chuẩn bị
04:59
Video thumbnail
Lễ Vinh danh cá nhân xuất sắc trong lãnh đạo Phật giáo tỉnh Tiền Giang năm 2023
06:55
Video thumbnail
Lễ công bố văn phòng PBNG & Khai giảng lớp luật dành cho chư Ni - Chùa Bảo An, TP. Cần Thơ
22:46
Video thumbnail
PBNG TW: Tổ chức khóa bồi dưỡng về các pháp Yết-ma, nghi thức giới đàn cho chư Ni
03:35
Video thumbnail
Lễ Hoàn Kinh Dược Sư Thất Châu & An vị tôn tượng Đức thánh tổ Kiều Đàm Di - Chùa Kiều Đàm
06:18
Video thumbnail
Khóa tu báo ân - Lễ Húy kỵ cố Sư trưởng thượng NHƯ hạ THANH
17:23
Video thumbnail
Lễ Húy Nhật lần thứ 24 cố Sư trưởng thượng NHƯ hạ THANH
14:58
Video thumbnail
Chùa Từ Nguyên - Tân Phú: Lễ Khánh Tạ - Hoàn Nguyện - Lễ Húy Kỵ lần thứ 39 cố Ni trưởng khai sơn
08:50
Video thumbnail
Khí Xuân Quý Mão 2023
11:37
Video thumbnail
Hành hương thập tự 10 cảnh Chùa - Xuân Quý Mão 2023
15:24
Video thumbnail
Chùa Liên Trì - Củ Chi: Lễ cúng dường trai tăng - Xuân Quý Mão 2023
21:22
Video thumbnail
Tổ đình Huê Lâm: Mừng xuân Di lặc - PL.2566 DL.2023
09:08
Video thumbnail
PBNG Trung Ương: Báo cáo Tổng kết Công tác Phật sự - Nhiệm kỳ VIII (2017-2022) | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
15:42
Video thumbnail
Chùa Huê Nghiêm: Lễ Khánh Đản A Di Đà Phật với hơn 1000 Tăng Ni Sinh tham dự | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
04:24
Video thumbnail
Lễ Khánh Tạ Các Công Trình Chùa Pháp Võ - Huyện Nhà Bè - TP.HCM | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
06:46
Video thumbnail
Lễ Khánh Tạ Chùa Pháp Võ | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
07:42
Video thumbnail
Hội nghị Tổng kết công tác Phật sự Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam nhiệm kỳ VIII | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
02:27
Video thumbnail
Lễ Húy kỵ - Tưởng niệm lần thứ 14 cố Hòa thượng Thích Hoằng Từ | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
02:55
Video thumbnail
#2: Đại lễ tưởng niệm Đức Thánh Tổ Ni Đại Ái Đạo và Chư Vị Tiền Bối Ni Hữu Công (02/10/2020)
13:15
Video thumbnail
#1: Đại lễ tưởng niệm Đức Thánh Tổ Ni Đại Ái Đạo và Chư vị Tiền Bối Ni Hữu Công (01/10/2020)
05:52
Video thumbnail
Chùa Sắc Tứ Tam Bảo - Kiên Giang: Tổ chức Lễ húy kỵ lần II của cố Ni trưởng thượng Như hạ Hải
09:14
Video thumbnail
Lễ Công bố & Quyết định Chuẩn y nhân sự Phân ban Ni giới - Nhiệm kỳ X (2022-2027) | ĐẶC SAN HOA ĐÀM
17:11
Video thumbnail
Kiên Giang: Tịnh xá Ngọc Hưng tổ chức Đại lễ Vu Lan – Dâng Y Ca sa – Cài hoa hồng - PL.2566
06:21
Video thumbnail
Tịnh xá Ngọc Phương: Lễ trao giáo chỉ - Tấn phong giáo phẩm – Lễ xuất gia & truyền giới
08:39
CÁC BÀI KHÁC
XEM THÊM