Đại Thế Chí Bồ tát còn được gọi là Đắc Đại Thế Bồ tát, Đại Tinh Tấn Bồ tát, Vô Biên Quang Bồ tát, Linh Cát Bồ tát,… hay vắn tắt là Thế Chí.
Theo ghi chép trong Quán Vô Lượng Thọ Kinh, Đại Thế Chí Bồ tát là đại diện của trí tuệ. Ngài dùng ánh sáng trí tuệ phổ chiếu hết thảy, giúp mọi chúng sinh rời xa cõi ác. Ngài mạnh đến độ mỗi khi di chuyển pháp thân thì thế giới thập phương như trải qua cơn địa chấn cho nên được gọi là Đại Thế Chí.
Tiền thân và sự thọ kí về Đại Thế Chí Bồ tát
Hòa thượng Tuyên Hóa giảng: “Đại Thế Chí Pháp vương tử và Bồ tát Quán Thế Âm đều là con trai của Đức Phật A Di Đà, khi Đức Phật còn là vị Chuyển luân Thánh vương. Khi Đức Phật A Di Đà đã thành tựu quả Phật, hai vị Bồ Tát này đến làm trợ thủ cho Ngài.”
Theo Kinh Bi Hoa: “Trong kiếp Thiện Trì, Phật hiệu là Bảo Tạng. Lúc ấy Đức Phật A Di Đà là vua cha Vô Tránh Niệm, Bồ tát Quán Thế Âm thị hiện làm vương tử thứ nhất Bất Huyến, Đại Thế Chí Bồ tát thị hiện làm vương tử thứ hai, tên là Ni Ma.
Vâng lời vua cha Vô Tránh Niệm khuyên bảo Ngài cùng huynh trưởng đã đến quy y, nghe pháp với Phật Bảo Tạng, ngày ngày phát tâm cúng dường Phật và đại chúng liên tục trong 3 tháng. Nhưng có vị đại thần là Bảo Hải (tiền thân của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni) đã khuyên nhủ Thái Tử rằng: “Thưa Điện hạ! Trong sự tu phước có hai thứ: một là tu phước hữu lậu, hai là tu phước vô lậu. Song phước hữu lậu dầu có to tát thế nào, thì chỗ cảm báo cũng chỉ ở trong cõi Nhơn Thiên hưởng phần khoái lạc mà thôi, chớ không thoát khỏi luân hồi sanh tử. Còn như phước vô lậu, thì chỗ kết quả ở ngoài ba cõi bốn dòng, kiếp kiếp đời đời tiêu diêu tự tại. Vậy xin Điện hạ nên vì tất cả chúng sanh mà cầu “Nhất Thiết Trí” đem công đức ấy hồi hướng về đạo Vô Thượng Bồ Đề, thì phước báu không khi nào cùng tận, mà lại viên mãn tâm nguyện nữa.”
Ni Ma thái tử cảm thấy lời của đại thần thấu tình đạt lý nên đã chắp tay thưa với Phật Bảo Tạng rằng: “Bạch Đức Thế Tôn! Nay tôi xin đem công đức cúng dường Phật và chúng Tăng trong ba tháng và những hạnh tu tập của tôi đã từng làm như là:
– Ba nghiệp của thân: Không sát hại chúng sanh, không trộm cướp của người và không tà dâm.
– Bốn nghiệp của miệng: Không nói láo xược, không nói lời thêu dệt, không nói lời hai chiều và không nói lời độc ác.
– Ba nghiệp của ý: Không tham nhiễm danh lợi và sắc dục, không hờn giận oán cừu và không si mê ám muội.
Cùng các món hạnh tu thanh tịnh của tôi hồi hướng về Đạo Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác và cầu một thế giới rất trang nghiêm như cõi Phật Biến Xuất Nhứt Thiết Công Đức Quang Minh Sang Vương Như Lai mà Ngài đã thọ ký cho huynh trưởng tôi vậy.
Tôi xin tiếp tục tu đạo Bồ tát, làm việc Phật sự, khuyên bảo chúng sinh, mang lại lợi ích cho chúng sinh để mau chóng hoàn thành những hạnh nguyện tôi đã thề. Đến khi nào Phật Biến Xuất Nhất Thiết Công Đức Quang Minh Sang Vương Như Lai diệt độ, thì tôi sẽ thành đạo, kế ngôi Phật truyền Chánh pháp mà độ hóa chúng sanh.”
Sau khi Phật Bảo Tạng nghe những lời của thái tử Ni Ma thệ nguyện xong, Ngài bèn thọ ký rằng: “Lòng của người muốn một thế giới rộng lớn trang nghiêm, qua đời vị lai, trải qua hằng hà sa kiếp, người sẽ có được tâm nguyện ấy. Người có tâm nguyện lớn như vậy, nên ta đặt hiệu cho người là “Đắc Đại Thế”, nghĩa là Đại Thế Chí Bồ tát. Sau khi Phật Biến Xuất Nhất Thiết Công Đức Quang Minh Sang Vương Như Lai nhập Niết bàn, người được bổ làm Phật, mang hiệu là Thiện Trụ Trân Bảo Như Lai, kế tiếp ra đời mà độ hóa mọi chúng sinh.”
Khi Thái tử Ni Ma nghe vậy, liền thưa: “Bạch Đức Thế Tôn, nếu tâm nguyện của tôi được thành, tôi kính xin Ngài hãy làm cho thế gian đều vang động và ở giữa hư không hãy xuất hiện hoa thơm và cầu cho Đức Phật mười phương cũng đều thọ ký cho tôi như vậy nữa.”
Thái tử Ni Ma vừa nói xong và cúi lạy Phật thì vạn vật đột nhiên rung chuyển và tạo ra tiếng vang rền khắp đất trời, hằng hà sa số loài hoa thơm tho đẹp đẽ rơi xuống như mưa giữa hư không. Lúc đó, mười phương chư Phật đồng tình thọ ký.
Sau đó Thái tử Ni Ma lòng đầy vui mừng, siêng năng tu tập những điều mình đã thệ nguyện. Về sau, khi mạng chung Ni Ma đầu thai ra thân khác đời khác, kiếp nào cũng hằng giữ bổn nguyện, quyết chí tu hành, học đạo Đại thừa, thực hàng hạnh Bồ tát, mở mang trí huệ cho chúng sanh và làm những việc lợi ích luôn dìu dắt các loài ra khỏi sông mê mà bước lên đường giác.
Lại nữa, tiền kiếp khác của Bồ tát Đại Thế Chí ở thế giới Vô Lượng Đức Tựu An Lạc. Thuở xưa có Đức Phật hiệu Kim Quang Sư Tử Du Hý thị hiện để hóa độ chúng sanh. Lúc bấy giờ trong nước đó có ông vua hiệu là Oai Đức chuyên dùng chánh pháp để trị dân nên được gọi là Pháp Vương và ông rất kính thờ Phật Kim Quang Sư Tử Du Hý. Một hôm, nhà vua ngồi tọa thiền Tam muội đến khi xuất định thì thấy hai hoa sen mọc ở hai bên tả hữu và trong mỗi hoa sen có mỗi đồng tử. Nhà vua cùng hai đồng tử cùng đến chỗ Phật để nghe pháp. Vua Oai Đức đó là tiền thân của Phật Thích Ca và hai vị đồng tử chính là Bồ tát Quán Thế Âm và Bồ tát Đại Thế Chí.
Ý nghĩa hình tướng của Đại Thế Chí Bồ tát
Theo kinh Quán Vô Lượng Thọ, Bồ tát thân cao tám mươi muôn ức na do tha do tuần, da màu vàng tử kim, trong thiên quang của Bồ tát có 500 hoa báu, mỗi một hoa báu có 500 đài báu, trong mỗi đài đều hiện quốc độ tịnh diệu của mười phương chư Phật, nhục kế như hoa Bát đầu ma, giữa nhục kế có một bình báu.
Trong Hiện đồ mạn đà la thai tạng giới của Mật tông, Ngài là vị thứ hai ở phương trên trong viện Quan Âm, ngồi trên hoa sen đỏ, thân màu trắng, tay trái cầm hoa sen mới nở, tay phải co ba ngón giữa đặt trước ngực. Mật hiệu là Trì Luân Kim Cương, hình Tam muội da là hoa sen mới nở.
Về bức tranh vẽ “Tây Phương tam Thánh”, Bồ tát Đại Thế Chí cầm cành hoa sen màu xanh đứng bên tay phải Đức Phật A Di Đà, bên tay trái là Bồ tát Quán Thế Âm cầm nhành dương liễu và bình tịnh thủy. Theo phẩm A-lợi-đa-la-đà-la-ni-a-lỗ-lực, hai Bồ tát đều toàn thân màu vàng, phóng hào quang trắng, tay phải cầm phất trần trắng, tay trái cầm hoa sen, thân hình Bồ tát Đại Thế Chí nhỏ hơn Quán Thế Âm.
Hạnh nguyện của Bồ tát Đại Thế Chí
Trong Tam Tạng Kinh Điển, Đại Thế Chí Bồ tát được nhắc đến nhiều nhất trong hai kinh: Kinh Bi Hoa và Kinh Thủ Lăng Nghiêm. Nơi Kinh Bi Hoa là nói đến tiền thân của Ngài lúc còn hành Bồ tát Đạo. Trong kinh Lăng Nghiêm, chương Niệm Phật Viên Thông, khi Đức Phật Thích Ca hỏi về pháp môn tu hành, Đại Thế Chí Bồ tát cho biết Ngài tu theo pháp môn niệm Phật. Nhân lành mà Ngài gặt hái được là dùng tâm niệm Phật, Vô sinh Pháp nhẫn, vì thế Ngài quyết dùng đại hùng đại lực đại bi mà mình có để tiếp dẫn những người niệm Phật vãng sinh Tịnh độ. Lúc đó Ngài cùng 24 vị Thánh lược nói về 25 pháp môn viên thông.
Đối với Đại Thế Chí Bồ tát thì hạnh nguyện của Ngài chính là thuộc về tâm thức và các hạnh tu tâm dưỡng tính để được giải thoát. Khi tu trước tiên phải tu thiền định để cho trí tuệ được đạt và đồng thời rời xa được những ái dục để giúp bản thân được giác ngộ và giải thoát. Sau đó chuyển sang phát đại nguyện độ sau khi thiền định xong để cho tất cả chúng sinh được an trụ trong cảnh giới chư Phật.
Ngài có tâm chân thực và rất bình đẳng. Ngài không dụng tâm cố ý cho người đời thấy được để tán dương và khen ngợi. Ngoài ra, Ngài cũng không dựa vào những công đức mà mình làm ra, không chấp tướng hay hơn thua và cũng không mưu cầu danh vọng. Ngài không niệm đến bất kỳ điều gì, cũng sẽ không thấy có chứng, có độ, có đắc.
Theo kinh Phật thì hạnh nguyện của Đại Thế Chí Bồ tát chính là một sự tinh khiết, soi sáng đến những nơi tăm tối của thế gian, phá vỡ bức tường vô minh và cứu khổ cho nhân loại.
Đại hùng đại lực đại từ bi của Thế Chí Bồ tát chính là tinh thần và trí tuệ cao nhất để hoàn thành hạnh nguyện của Ngài. Bồ tát thực hành những công hạnh dấn thân vào những việc khó khăn, quyết chí đương đầu và kham nhẫn những chướng nạn, vượt qua mọi giới hạn bằng sức mạnh của sự tu tập.
Tịnh Mỹ
