Trên bến sông hiền hòa của xứ Gò Quao, sáng sớm hôm ấy, bà Tư chèo xuồng ra chợ, tình cờ ghé ngang chùa Bửu Quang. Trước sân chùa, mấy Phật tử đang chuẩn bị lễ phóng sinh. Thầy Trụ trì, một vị sư già tóc điểm bạc, hiền từ nhìn mọi người, giảng giải về ý nghĩa của việc thả cá, chim về với tự nhiên.
Bà Tư tò mò, chống chèo bước vô, thấy trong thau là mấy con cá lóc đang ngáp nước. Bà cười cười, nói với cô Phật tử đứng bên:
– Cô Hai ơi, bộ thả cá vậy là tốt lắm sao? Tôi đây, ở dưới quê, thấy cá toàn để kho quẹt ăn với rau đồng, chớ có bao giờ nghĩ tới chuyện thả tụi nó đâu.
Cô Phật tử nhẹ nhàng đáp:
– Dạ, bà Tư, phóng sinh là cách để mình gieo duyên lành, mở lòng từ bi. Mình thả một sinh linh, cũng là tự buông bỏ trong tâm những ràng buộc của tham lam, sân hận, si mê đó bà.
Bà Tư nghe xong, cười hắc hắc:
– Ủa vậy chớ, thả cá rồi lỡ người ta bắt lại thì sao? Rốt cuộc tụi nó cũng hổng thoát khỏi nồi canh chua, có phải uổng công không?
Thầy Trụ trì cười hiền hậu, chống gậy bước ra, nói chậm rãi:
– Bà Tư à, mình làm điều thiện không phải để cầu kết quả tức thì, mà để vun trồng hạt giống lành. Một con cá được thả ra, biết đâu nó tránh được lưới, sống thêm ngày nữa, tháng nữa. Một người thấy cảnh phóng sinh, lòng họ có thể mềm lại, biết thương xót hơn. Chuyện nhân quả sâu xa lắm, mình cứ làm thiện rồi duyên lành sẽ đến.
Bà Tư nghe xong, gật gù, nhưng vẫn bán tín bán nghi. Bà nghĩ bụng, thử một lần cũng không hại gì. Bà lấy ra ít tiền, mua một mớ cá, rồi tự tay thả xuống sông. Nước lăn tăn, từng con cá lóc quẫy mạnh, lao mình về dòng nước lớn. Nhìn cảnh đó, lòng bà thấy nhẹ nhàng lạ.
Tối đó, bà Tư nằm mơ, thấy mình là một con cá lóc bị mắc kẹt trong rổ tre. Một bàn tay từ bi nâng bà lên, thả xuống dòng nước mát. Bà giật mình tỉnh giấc, mồ hôi nhễ nhại, lòng dâng lên một niềm xúc động khó tả.
Sáng hôm sau, bà chống xuồng trở lại chùa, kể lại giấc mơ cho thầy nghe. Thầy Trụ trì mỉm cười:
– Nhân duyên của bà với việc phóng sinh đã đến rồi đó. Mỗi hành động từ bi, dù nhỏ, cũng có thể làm thay đổi cả một đời người. Hôm qua bà thả cá, hôm nay trong mộng bà hóa thành cá để bà cảm nhận được nỗi sợ hãi khi bị giam cầm, chuẩn bị nếm trải nỗi đau bị giết hại và chính lòng từ bi của bà là bàn tay trong giấc mơ tháo gỡ cảm giác đau khổ, sợ hãi ấy. Đó là tâm từ đang nảy mầm trong lòng bà đó.
Bà Tư nghe xong, xúc động lắm. Từ bữa đó, mỗi lần đi chợ, bà hay ghé mua mấy con cá còn sống, rồi chống xuồng ra sông, lặng lẽ thả từng con về với nước. Mỗi lần như vậy, lòng bà lại thanh thản hơn, như thể chính bà cũng đang tự cởi trói cho chính mình.
Trên dòng nước mênh mông, từng con cá bơi đi, mang theo những lời nguyện lành và hạt giống từ bi gieo xuống dòng đời.
Cá bơi giữa nước trong veo,
Thoát vòng ràng buộc cheo leo kiếp đời.
Bà Tư tay thả, miệng cười,
Lòng dâng một chút sáng ngời từ tâm.
Sông trôi mang những thăng trầm,
Hạt lành gieo xuống âm thầm nở hoa.
Cởi ra ràng buộc Ta bà,
Tự do đâu phải ở xa chính mình.
Viễn Phong (ĐSHĐ-139)
