Những ngày thời tiết nắng nóng cực đỉnh, Lan thường vào chùa ngồi chơi. Kể cũng lạ, chùa nằm ngay chính giữa khu dân cư chứ chẳng xa xôi gì vậy mà đâu cũng nắng chỉ có cái khoảng sân chùa là râm mát nhất. Râm từ sáng sớm cho đến xế chiều, chỉ thi thoảng lọt qua khe lá vài giọt nắng. Cổng chùa thì lúc nào cũng mở đón khách thập phương vào tránh nắng và vãn cảnh chùa hoặc vào đốt nén hương cầu nguyện cho gia đình được bình an. Gió ở chùa mát lành tựa như mang theo cả mùi hoa mùi lá về đậu trên tóc từng người. Lan thấy không đâu thư thái bằng nơi này, cô có thể ngồi lặng yên hàng giờ nhìn một chiếc lá khô trên thảm cỏ. Ngồi cho đến khi thấy mình mỏng manh như chiếc lá, mỏng đến mức một cơn gió thoảng qua cũng có thể cuốn đi. Cuốn đến nơi nào Lan có thể tìm lại đứa con gái nhỏ. Con thích hút nhụy hoa chè, thích ăn lá sấu non, thích mẹ nấu món canh cua với hoa thiên lý, thích bắt chuồn chuồn ớt. Đêm nào cũng ôm áo bố và bắt mẹ hát ru mới chịu ngủ ngon. Lúc ngủ mớ chỉ toàn gọi tên các loài cây trong vườn nhà do con tự đặt. Nhưng giờ con đã mất, vườn cũng đã xa, cả thế giới này như dồn lại cô đơn vào lòng Lan. Cỏ dưới chân rất xanh, hoa rụng trên đầu nhẹ băng. Làm ơn hãy dẫn lối…
Lúc sinh con ra, nhìn đôi mắt trong veo ấy, Lan nghĩ đến sự mượt mà non xanh của cỏ. Nên đã đặt tên con là Thảo, giản dị và yên bình. Da Thảo rất mát, những ngón tay bụ bẫm chạm vào đâu cũng thấy an lành. Những ngày bà ốm, Thảo đặt tay lên trán bà hỏi: “Ngoại thấy đỡ hơn không?” Những ngày nóng thật nóng, Thảo chạy lăng xăng khắp nhà ôm hết người này người kia truyền hơi mát. Quê ngoại hồn hậu nuôi Thảo lớn lên từng ngày bằng tình yêu thương và cơm canh đạm bạc. Vài ba tháng Dũng ghé qua nhà thăm hai mẹ con một lần. Thảo mê thích những phút giây ít ỏi được gần bên bố. Con nói “mùi mồ hôi của bố là nhất”. Trước lúc Dũng đi, Thảo thường giấu chiếc áo bố vừa mặc xong và nhất định không cho Lan giặt. Chỉ vì “mùi của bố đọng lại trên cúc áo” để đêm nào cũng hít hà vào tận giấc mơ. Hơi thở con rất thơm, mỗi đêm phà lên môi mắt Lan như gió thoảng. Lan đã nghĩ bao nhiêu đớn đau cuộc đời mình cũng đã được đáp đền bằng sự hồn nhiên như cây cỏ của con. Rồi ngoại trồng những cái cây trong vườn đánh dấu từng năm tuổi của Thảo. Đã nghĩ chừng nào Thảo đôi mươi thì cây trong vườn bóng vươn tỏa kín. Đã nghĩ những trái vú sữa đầu mùa đủ để dỗ dành con suốt một thời gian xa bố. Đã nghĩ con sẽ lớn lên từng ngày rồi sẽ thành thiếu nữ, sẽ yêu thương ai đó, sẽ khoác lên mình bộ váy cô dâu.
Thế nhưng nụ cười của Thảo cứ tắt dần theo những cơn sốt triền miên. Thảo yếu ớt, mỏng manh đến mức hơi lạnh của cơn mưa cũng khiến con đau ốm. Nhiều đêm ngồi lau mồ hôi con chảy ra ướt áo, Lan không làm sao thôi nhen nhóm ý nghĩ ông trời phải chăng định khắc nghiệt đến tận cùng, Lan từng hai lần sẩy thai, bao mất mát đớn đau hằn trên khóe mắt. Hạnh phúc tưởng đã nắm níu thật chặt mà thoắt cái đã trở thành cát bụi. Giống như có lần ngắm viên đá bốc hơi trong kẽ tay, Thảo bảo: “Biết đâu một ngày con cũng sẽ tan ra như đá.” Dũng ùa về nhà ôm Thảo vào lòng thủ thỉ: “Con gái nhỏ đừng lo, đã có bố đây rồi!” Thảo khóc, con mơ thấy cơ thể mình nhẹ hẫng tựa như bông hoa bồ công anh trong vườn nhà. Dũng lẳng lặng mang con đi khám chữa khắp nơi. Đi cho đến khi nỗi đau được gọi tên một cách rõ ràng. Thảo mất vì ung thư máu, bao nhiêu nỗ lực cuối cùng cũng không cứu được con. Những ngày nằm điều trị ở bệnh viện, Thảo vẫn thích nắm tay người thân dù khắp người con toàn là dây nhợ. Cơ thể Thảo ngày càng đuối, đã không thể căng cựa khi mỗi lần bác sĩ tìm ven. Thỉnh thoảng con cất lên những tiếng hát yếu ớt “tóc bà trắng màu trắng như mây…”. Rồi nhìn qua ô cửa dõi tìm những tán cây xanh miệng nhoẻn cười hỏi mẹ:
– Cây trong vườn nhà mình đã lớn hơn chưa mẹ?
– Cành ổi chiết nghe ngoại nói đã ra hai quả. Chừng nào con ra viện là tới mùa ổi chín. Ngoại đã hứa sẽ để phần con.
– Cây Cả, cây Bà, cây Mẹ, cây Bố. Chắc là chúng rất nhớ con. Nhưng con sợ con không về thăm chúng được.
Lan thấy tim mình như đang vỡ ra từng mảnh mà bất lực không cách gì níu giữ được con. Thảo cứ nhẹ dần trên tay Lan rồi biến mất như một cơn gió của mùa dông bão. Để lại bao đổ nát ngổn ngang mà Lan không cách gì thu dọn. Nỗi đau trong Dũng hóa thành câm lặng. Sau khi chôn cất Thảo xong thì Dũng đi biền biệt, gần một năm sau mới trở về đón Lan cùng đi. Lan không muốn bỏ lại vườn nhà, nơi mà hình ảnh Thảo hiện hữu trong từng góc nhỏ. Tro cốt của con được đặt cạnh những gốc cây đang mỗi ngày mỗi lớn. Để mỗi khi nghe gió đùa lá xôn xao là Lan thấy như Thảo đang cười. Tiếng cười vẫn trong veo hiện hữu trong ký ức. Mộ của con cỏ mọc xanh non. Nhiều buổi chiều Lan ra đó ngồi rất lâu, tựa đầu vào cỏ. Chấp chới trong Lan thứ hiện tại lẫn trong ảo ảnh. Dũng nói cứ như vậy Lan có thể sẽ điên, nên tìm mọi cách mang Lan theo đến một vùng đất khác. Thành phố này đón chào Lan bằng nỗi cô đơn gầm gào, bằng cát nóng thưa thớt những bóng cây. Chỉ càng làm nỗi nhớ con thêm cồn cào trong lòng người mẹ. Thảo ơi…
Lan ngồi dưới gốc cây, nhắm chặt mắt cảm nhận rất rõ luồng gió mới sau mưa. Tiếng chim rơi như từng giọt mật, hòa quyện, tan lẫn vào đất trời quá đỗi tinh khôi. Cô ở sân chùa xanh mướt mát, chỉ cần chạm vào mắt cũng đủ đánh thức những giác quan còn lại. Mùi thơm trên mũi và vị ngọt trên môi, mềm êm đến từng lỗ chân lông vẫn là sự dịu dàng mơn mởn ấy. Lan ngồi riêng một góc ngắm nhìn hạnh phúc người đời. Những đứa trẻ theo bố mẹ vào chùa nô đùa khúc khích. Nụ cười ngây thơ cứa vào lòng Lan ri rỉ cơn đau cũ trở mùa. Nhìn con người ta, Lan hay nghĩ nếu Thảo còn sống chắc tóc cũng đã dài đến thế kia, người cũng đã cao đến thế kia. Mỗi ngày, hai mẹ con sẽ thức dậy cùng nhau, chải tóc cho nhau. Sẽ chăm chỉ vào bếp để bát đĩa xôn xao niềm vui của từng bữa cơm đầm ấm. Lan sẽ dạy con làm bánh cho ngoại, pha cà phê cho bố. Sẽ cùng nhau trông vườn, gieo những hạt giống nhỏ xíu để rồi cùng hồi hộp đợi những mầm xanh. Có bao nhiêu điều định làm cùng con mà không sao níu lại được thời gian. Lan đã làm gì sai mà ông trời lại tước đi quyền làm mẹ? Lại cướp đi những đứa con của Lan? Câu hỏi ấy lặp đi lặp lại như một sự giầy vò ám ảnh.
Đã ba năm kể từ khi Thảo mất, cây trong vườn nhà ngoại bắt đầu tạo những tán râm. Tháng trước Lan về thấy cây vú sữa đã chín những trái đầu mùa chạm vào môi ngọt thơm từng giọt sữa. Cây ổi năm nào cũng đã sai trĩu quả, trẻ con hàng xóm đến vít cành rúc rích suốt trưa hè… Cây bố, cây mẹ đã vươn cao khẽ cúi mình tạo thành vòm bên cây con non nớt. Từng đàn chim sẻ nâu, chim chìa vôi tìm về ríu rít thủ thỉ với khu vườn câu chuyện của sinh sôi. Nhìn cây lá rung rinh, Lan tưởng như Thảo về cùng hoa thơm trái ngọt. Ngoại của Thảo tóc đã bạc, mắt đã mờ, chân đã chậm. Mỗi lần thấy Lan về đều giục: “Con hãy sinh cho Thảo một đứa em.” Dũng cũng đã nhiều lần bàn về chuyện sinh con, vì Lan không còn trẻ và cũng vì không ai có thể ôm nỗi đau để đi suốt phần đời còn lại. Nhưng Lan không đủ can đảm để nghĩ đến một lần sinh nở khác. Ba lần mất mát đã hút kiệt sức lực và niềm tin trong Lan. Các con đến rồi đi rất nhanh, khước từ những yêu thương trần thế. Lan sợ phải gặp lại nỗi đau ấy trong hình hài một đứa trẻ khác. Ai dám chắc ông trời không lấy đi của Lan tất cả? Lan không làm sao quên được những ngày Thảo kiệt sức nằm thoi thóp trong bệnh viện. Lan đã ước giá như đừng sinh ra Thảo để cơ thể nhỏ bé của con không phải trải qua biết bao đau đớn.
Ngày nào vào chùa Lan cũng cầu xin cho linh hồn Thảo siêu thoát đến miền Cực Lạc. Có những hôm Lan ngồi ngủ quên dưới sân chùa, mơ được gặp Thảo hát ca. Ngủ cho đến khi Sư thầy hoặc tiểu Ni cô nhẹ nhàng lay vai đánh thức. Cũng có khi Dũng tìm đến đón nhưng thường là anh đi công tác vắng nhà. Những chuyến đi ít ra cũng làm anh nguôi ngoai mất mát. Lan thương Dũng đến mức từng có lúc muốn đẩy anh ra khỏi cuộc đời mình. Nhưng Dũng là mẫu người đàn ông yêu thương lặng thầm và bền bỉ. Ôm tất cả những đớn đau vào lòng để mạnh mẽ làm chỗ dựa cho Lan suốt những tháng năm qua. Dũng mua căn nhà ở gần chùa cũng là vì Lan. Tĩnh lặng và bình yên, tránh xa những ồn ào của phố xá ngoài kia.
Chùa đón khách bằng ấm nước vối lúc nào cũng đặt sẵn giữa sân. Kê thêm vài ba cái chõng tre mấy đứa nhỏ tranh nhau nằm nghịch. Khách thập phương đến chùa cũng nhiều nhưng không hề ồn ào, từng bước chân nhẹ nhàng và thong thả. Ở đây, tất cả mọi thứ đều dễ chịu hệt như đang ngồi giữa vườn nhà. Một hôm, Dũng đến đón Lan nhưng nán lại nhà chùa khá lâu. Không biết anh đã nói những gì mà hôm sau Sư thầy đến bên Lan chuyện trò. Dưới tán cây râm mát ở chốn thanh tịnh ấy, Lan đã trút lòng về Thảo, về nỗi hoang mang bất ổn trong lòng mình. Sư thầy không khuyên gì chỉ kể tích chuyện về bà Kisagotami. Đó là người đàn bà mỏng manh, yếu ớt đã hoàn toàn bị suy sụp vì đau buồn trước mất mát của đứa con trai. Bà ta đã ôm xác con trai gõ cửa hết nhà nọ đến nhà kia để tìm thuốc cứu con. Nhưng trong toàn thể vùng Savathi không vị lương y nào có thể cứu sống một người đã chết. Cuối cùng bà ôm con chạy đến gặp Đức Phật tối thượng. Đức Phật bảo bà ta: “Hãy đi đi vào trong thị trấn và mang lại cho ta một nhúm hạt giống cải lấy từ gia đình nào chưa từng có người chết”. Hạt cải thì nhiều và người ta cũng sẵn sàng cho bà. Nhưng người đàn bà không tìm thấy bất kỳ nhà nào chưa từng mất người thân. Cuối cùng, bà thông hiểu ra sự vô thường.
Lan nghe nói xong không nói gì, chỉ khóc.
Dũng nói sẽ xin cho Lan đi dạy học trở lại trong một trường học ở ngoại thành. Công việc sẽ giúp Lan cân bằng lại cuộc sống. Lần về thăm mộ Thảo gần nhất, Lan hứa với con sẽ sớm sinh em bé. Một đứa em thật thông minh và đáng yêu sẽ lớn lên cùng bố mẹ. Cây trong vườn vẫn xanh. Hoa trong vườn vẫn nở. Những quả ngọt vẫn đang chờ mùa gõ cửa. Và những người đang sống dù có đớn đau cũng vẫn phải hy vọng để bước tiếp phần đời còn lại. Nếu thấy mình mỏi mệt, Lan chỉ cần nhắm mắt lại là đã có cảm giác cỏ non xanh đến tận chân trời.
Vũ Huyền Đam (ĐSHĐ-056)
