Trong không khí ấm cúng của gia đình, các bữa ăn bao giờ cũng có ý nghĩa, bởi lẽ đó là những lúc thích hợp nhất, để tất cả những người trong gia đình quây quần họp mặt đông đủ với nhau trong ngày. Những bữa cơm gia đình đầy đủ ý nghĩa nhất có lẽ là những bữa cơm tối. Mỗi ngày, người cha đi làm, có khi suốt từ sáng đến chiều tối mới về. Những đứa con đến trường. Người mẹ ở nhà, có lúc đi chợ nhưng thường thui thủi một mình. Cô đơn quanh quẩn trong nội vi ngôi nhà chật hẹp với những công việc, làm đi làm lại mỗi ngày mà không bao giờ hết, không bao giờ đầy đủ. Thương chồng, thương con người đàn bà đảm đang ấy đã phải ngóng trông những hình bóng thân yêu mỗi tối. Mỗi khi có người về trễ giờ thường lệ thì người đàn bà ấy sốt ruột không khỏi thắc thỏm chờ đợi.
Khi tất cả đều trở về nhà sum họp đầy đủ là lúc niềm vui gia đình trào dâng. Bữa cơm trở nên vui vẻ với những mẩu chuyện trong ngày của người đàn ông chứng kiến ở bên ngoài xã hội, của mấy đứa con trong trường học, trong những thú vui chơi và đôi khi cũng với những tâm sự, những mẩu chuyện nhỏ của người đàn bà góp vào. Từ người cha đến các đứa con, mỗi khi ngồi vào bàn đều không khỏi đưa mắt nhìn vào các món ăn có sự bận rộn của người vợ, người mẹ. Người đàn ông dù có nói ra hay không, cũng tìm hiểu xem hôm nay được vợ cho ăn món gì, ngon hay không, có thích hợp với mình hay chăng, đồng thời cũng nhận xét về những sự lo lắng đảm đang của người vợ trong ngày.
Những đứa trẻ nhỏ hồn nhiên, không quan tâm bằng cha chúng. Những đứa con gái lo phụ mẹ lau chén bát, dọn món ăn, còn những đứa con trai lo sắp sửa lại chỗ ngồi và đứa nhỏ nhất thì nhảy phóc lên ghế giành chỗ trước. Chúng sẽ đòi ăn và ăn thứ gì cũng thấy ngon vì đói bụng. Chúng ít để ý đến công lao và sự cực nhọc của người mẹ trong nấu nướng và cũng không mấy khi tìm hiểu tại sao hôm nay, mẹ chúng lại nấu nướng món này, món nọ. Còn đối với cha chúng, những món ăn được bày lên tự nhiên cũng “nói” rất nhiều về tình trạng tài chánh trong gia đình, về sự mệt nhọc của người vợ, cũng như những nỗi băn khoăn, những điều lo nghĩ của người đàn bà nội trợ trong gia đình.
Những món ăn đã có từ ngày hôm qua, nay vẫn còn, với một hai món đạm bạc mới, vào những ngày cuối tháng, tự nhiên đã cho người chồng biết rằng tiền lương đã hết, người vợ phải xoay sở cách nào cho khỏi thiếu hụt, hoặc giả, cũng với những món ăn như vậy mà vào những ngày khác trong khi gương mặt của vợ kém vui, tiều tụy, người chồng tế nhị có thể hiểu rằng người vợ ở nhà đang mệt, uể oải vì bệnh nên không thể đi chợ mua thức ăn được. Trái lại, những bữa ăn thịnh soạn, có những món đúng sở thích của người chồng của các đứa con, đúng với lời thèm muốn đã nói vào một lúc nào, trước đó, chứng tỏ người vợ, người mẹ ở nhà đã có lúc nghĩ ngợi, yêu thương chồng con. Người đàn bà nội trợ đó muốn làm vừa lòng chồng con để gây niềm vui, thỏa mãn, những người thân yêu của mình.
Do vậy, những món ăn của bữa cơm không phải chỉ thơm ngon với hương vị của riêng nó mà còn đậm đà tình nghĩa gia đình. Trong bữa ăn, có những niềm vui nho nhỏ. Niềm vui đó là sự khéo léo ở nấu nướng, bày món ăn mà thôi còn khéo tạo không khí trò chuyện ấm cúng giữa vợ chồng và giữa cha mẹ với con cái. Khi trẻ con có chuyện cần thuật lại với cha mẹ và nếu là chuyện chính đáng, vô hại thì cha mẹ nên để chúng thuật lại, bởi vì đây là cơ hội để chúng phát biểu ý kiến về những vấn đề gì đó mà chúng đã nhận xét, đồng thời cũng là dịp bày tỏ sự khôn lớn của chúng. Nếu trẻ con không có chuyện gì đáng nói mà người chồng, người cha đang lúc vui cười, người đàn bà trong gia đình nên tôn trọng những giây phút thoải mái, vui vẻ đó. Người vợ tế nhị không bao giờ cắt ngang câu chuyện của chồng hoặc giả vô ý thức nói lảng sang chuyện khác với con, khiến cho đức ông chồng phải ngưng ngang câu chuyện vì cảm thấy trơ trẽn như mình nói với một kẻ vô hình nào giữa căn nhà trống, hoặc nói chuyện bông lông vô vị.
Những lúc đó, người chồng bỗng cảm thấy cụt hứng và khó chịu không còn thiết gì đến ăn ngon cùng tất cả những chuyện gì liên quan đến bữa ăn đông vui đó nữa. Người vợ nên hiểu rằng bữa cơm trong gia đình nhất là những bữa cơm cuối cùng trong ngày chính là lúc để người chồng bày tỏ tâm sự, cởi mở những phiền toái nào đó mà người chồng gặp phải trong ngày. Hãy để cho người chồng nói để giải thích tất cả những u uất, ấm ức khó chịu trong lòng. Tuy nhiên, thỉnh thoảng cũng có những câu chuyện không thích hợp trong lúc ăn, vì có sự hiện diện của những đứa con, gặp trường hợp này, người vợ phải khéo léo bày tỏ ý kiến với người chồng nên để nói vào một dịp thuận tiện khác, khi chỉ có hai người.
Trong trường hợp giữa bữa ăn mà người chồng tỏ vẻ đăm chiêu suy nghĩ, người vợ phải tế nhị bằng những lời thăm hỏi và nếu người chồng cần được yên tĩnh, thì người vợ phải tìm cách nào để cho người chồng được như ý muốn, vì biết đâu, người chồng đang bận tâm với một vấn đề nào đó rất hệ trọng, cần một sự giải quyết thỏa đáng. Nếu như người chồng không có mối ưu tư, không có chuyện gì để nói thì người vợ phải khôn khéo tìm những câu chuyện thích hợp cho không khí bữa ăn được vui vẻ. Những câu chuyện thích hợp không phải là những chuyện “ngồi lê đôi mách” của hàng xóm, chuyện xấu của người này, người nọ để lung lạc chồng con mà những chuyện liên quan đến sự khôn lớn, sự ăn học tiến bộ của các đứa con, sự tiến triển của sức khỏe, việc dành dụm và mua sắm những vật dụng cần thiết cho gia đình.v.v…
Ngoài ra, người vợ cũng có thể đưa ra một vài dự định liên hệ chung với mọi người trong gia đình cho chồng, con thảo luận. Lúc đó cần phải để cho các con tham gia ý kiến tự nhiên, tạo dịp cho chúng được dạn dĩ ăn nói. Cũng trong bữa ăn, những bậc cha mẹ còn có thể lợi dụng không khí thân mật vui vẻ mà giảng dạy cách ăn ở cho các con, giáo dục chúng về tư cách khi ngồi vào bàn ăn như người lớn, để sau này chung quen thuộc, vừa lễ độ, vừa tự nhiên khi gặp dịp ngồi ăn chúng với khách, hoặc những lúc ăn tiệc ở các nhà hàng. Người ta lấy làm khen ngợi và thoải mái khi thấy một gia đình trong bữa ăn rất vui vẻ, tự nhiên mà lại có lễ độ thứ tự dù cho có khách đến bất thường hay không, cũng không gặp sự bối rối chỉ có việc thêm đũa thêm chén mà thôi.
Một điều rất đáng được tán thưởng của những bà nội trợ là biết thay đổi món ăn mỗi bữa, và hiểu cách nấu ăn như thế nào cho thích hợp với tình trạng tiêu hóa và sức khỏe của mỗi người trong gia đình. Thật vậy, người nội trợ khéo léo, tinh tế, luôn luôn chú ý tới sức khỏe của chồng con. Chẳn hạn như trong nhà có người nào đau, thì phải ăn những món cho dễ tiêu, được bổ dưỡng cơ thể mau lẹ, hoặc thích hợp cho việc trị liệu. Việc nấu ăn lấy có, không suy tính, chỉ là việc cho ăn đầy bụng chứ không có ý thức gì hết, đôi khi đem lại những nguy hiểm cho trẻ nhỏ. Nhiều người lấy làm thú vị khi nghiên cứu xem thân thể mình cần thiết cho những món ăn gì, và phản ứng của cơ thể đối với một vài món ăn đặc biệt ra sao, để chọn lựa thực phẩm cho mình, cơ thể mới bổ dưỡng và đầy đủ sức khỏe. Nói tóm lại, những bữa ăn trong gia đình đó là dịp bồi dưỡng cho cả thể xác lẫn tinh thần được đầy đủ. Đó cũng là lúc tình yêu thương giữa những người trong gia đình với nhau được thêm phần đậm đà, nồng thắm. Niềm cảm thông giữa mọi người thắt chặt hơn, và nguồn vui sự âu yếm tràn ngập trong tổ ấm gia đình mà người đàn bà vẫn là cái gốc để phát triển.
Phạm Côn Sơn (ĐSHĐ-014)