Đi du lịch những nước Asean, tôi thấy có một điều thú vị trong văn hóa ẩm thực là họ tận dụng sản phẩm bao bì từ thực vật. Hình ảnh ấy thật gần gũi với thiên nhiên, rất đáng để Việt Nam chúng ta học hỏi nhằm bảo vệ môi trường sống.
Cụ thể là họ dùng lá chuối, lá bàng và nhiều loại lá khác không rõ tên có độ mềm dẻo để đựng các loại bánh nướng đường phố, thay vì đựng hộp xốp, hộp nhựa, nylon như ở Việt Nam. Điều đó không những làm món ăn ngon hơn mà cảm giác đưa thực khách trở về ký ức xa xưa, cái thời ít ai sử dụng đồ nhựa. Trong siêu thị, người ta gói rau, củ, quả bằng lá chuối xiêm rất gọn gàng và đẹp mắt. Dây buộc cũng lấy từ dây chuối, dây lạt, dây đay… Chẳng những vậy, người ta còn tận dụng lá chuối xiêm để lót bất cứ thực phẩm nào thay vì giấy báo hay nylon. Trông chúng tinh tươm và thẩm mỹ hơn rất nhiều.
Nhìn cách họ gói lá thẳng thớm, bất chợt tôi tìm thấy tuổi thơ của mình trong đó. Nhớ hồi xưa, khi đồ nhựa còn là thứ xa xỉ, thì người ta tận dụng mọi thứ quanh vườn nhà để làm bánh, gói bánh. Những gói xôi, gói bắp hầm được gói lá chuối kiểu hình thuyền, kèm theo chiếc muỗng làm từ cây dứa gai thật đẹp mắt, thơm lừng và ngon miệng. Hay chiếc bánh dừa, bánh tét, bánh ú tro đều được buộc từ nguyên liệu là lá dừa nước, dây lát (cói) chắc và đẹp lắm. Chứ không như bây giờ, người ta dùng hộp xốp, muỗng nhựa, dây nhựa để làm vật liệu gói và đựng bánh. Bánh được gói hoàn toàn từ thiên nhiên bao giờ cũng an toàn vệ sinh và thẩm mỹ.
Thực sự hiện nay, ở nhiều làng quê Việt Nam, người ta vẫn còn chuộng dùng các vật liệu đến từ thiên nhiên cho ẩm thực. Nhưng dần dần cũng phai nhạt khi những người lớn tuổi về với đất. Người trẻ họ thích những gì có sẵn, khỏi mất công kiếm tìm. Trong khi ở thị thành, người ta vì muốn nhanh, gọn, rẻ nên sử dụng vật liệu vô cơ để làm đồ đựng bánh. Có nhiều người trên Facebook, TikTok bảo rằng: “Thời đại nào rồi mà còn hoài cổ, dùng lá đựng bánh, vừa quê mùa, vừa mất thời gian lại tốn kém”. Ấy là họ chưa hiểu hết tác hại đến từ nhựa. Công nhận là đồ nhựa bây giờ rẻ và tiện lợi đấy, nhưng nó rất khó phân hủy, dễ chừng hàng ngàn năm vẫn còn trơ gan cùng trời đất. Có lẽ nhiều nước bạn đã sớm hiểu nhựa ảnh hưởng như thế nào đến môi trường sống nên họ tận dụng lá cây trong văn hóa ẩm thực. Người dân Việt Nam chúng ta cần học hỏi điều đó, vì vừa tốt cho sức khỏe, vừa bảo vệ môi trường nước mình trong lành. Tất nhiên, không thể bỏ nguyên liệu nhựa, nhưng sử dụng vào những vấn đề cần thiết và bỏ rác có phân loại để được tái chế.
Thành Trung (ĐSHĐ-116)
Diễn đọc : SC Huệ Pháp
