Hai năm đại dịch Covid-19 đã để lại nhiều hậu quả, khủng hoảng kinh tế, văn hóa, xã hội, cộng vào đó thiên tai, lũ lụt, chiến tranh, ảnh hưởng đến đời sống vật chất, tinh thần của con người trên toàn thế giới. Người ta cảm thấy bất an, bầu trời hạnh phúc như vẩn đục, u ám… Nhu cầu đặt ra là cần có giải pháp để đối diện, hóa giải phiền não. Hội nghị Sakyadhita lần thứ 18 khai mạc với chủ đề: “Sống trong một thế giới bất an: Vô thường, Kiên định, Tỉnh thức” là chìa khóa thiết thực mở ra khung trời an lạc, lối vào cửa ngõ hạnh phúc cho những người con gái đức Phật.
Hội nghị diễn ra với nhiều hoạt động như trình bày tham luận, thảo luận chuyên sâu về 5 chủ đề; các workshop đa dạng về nội dung; biểu diễn văn hóa nghệ thuật; tọa thiền; tụng kinh; pháp thoại, thiền trà, giới thiệu văn hóa phẩm Phật giáo… là những hoạt động thiết thực, bổ sung kiến thức giúp cho những người con gái đức Phật thực hành để vượt qua những phiền não, chướng ngại trong cuộc sống đầy biến động hiện nay.
Hành thiền ngày nay không còn xa lạ với những người có đời sống tâm linh và cả những người bận rộn vì tính thiết thực và lợi ích từ việc hành thiền đem lại. Hành thiền là một phương pháp làm mới thân tâm mỗi ngày, tăng năng lượng tích cực và sức sống, giữ thân tâm quân bình trước những biến động của cuộc thế, đời sống tâm linh mỗi ngày được thăng tiến trên hành trình đi đến giác ngộ, giải thoát.
Đón chào ngày mới tại Hội nghị Sakyadhita bằng những giờ hành thiền do thiền sư các nước hướng dẫn như: Seong Bon Sumin, Veneable Aya Sudarshana, Venerable Jetsunma Tenzin Palmo. Đặc biệt, đến ngày thứ 4, Ni sư Chân Như, đại diện Ni giới Việt Nam giới thiệu và hướng dẫn phương pháp tọa thiền của Thiền phái Trúc Lâm, một dòng thiền đặc thù Việt Nam. Đây là một niềm tự hào của Ni giới Việt Nam khi giới thiệu trên trường quốc tế Phật giáo Việt Nam có dòng thiền mang bản sắc dân tộc. Với chất giọng miền Tây, nhẹ nhàng, trìu mến, Ni sư Chân Như đã từng bước hướng dẫn đại chúng thực hành thiền định rất có kết quả, đại chúng rất chú tâm, theo dõi từng động tác thân, tâm và rất hoan hỷ khi biết được một phương pháp thiền định giúp cho hành giả trực nhận tâm hành và Giới-Định-Huệ ngay tại đây và bây giờ. Hoa Đàm xin giới thiệu với bạn đọc buổi hành thiền độc đáo của chư Ni Việt Nam hướng dẫn chư Ni quốc tế tại xứ Kim chi.
Thật vậy, từ đầu thế kỷ XIII trên cơ sở thống nhất các dòng thiền từ bên ngoài vào thành dòng thiền riêng do Điều ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông thực hiện mở ra một dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử dung nhiếp các dòng thiền hiện có ở Việt Nam, có ba vị Tổ sư nổi tiếng:
• Phật Hoàng Trần Nhân Tông (1258-1308)
• Tổ Pháp Loa (1284-1330)
• Tổ Huyền Quang (1254-1334)
Tông chỉ của Thiền phái Trúc Lâm là “phản quan tự kỷ bổn phận sự bất tùng tha đắc”, tức là soi sáng lại chính mình không phải hướng ra ngoài để được. Soi sáng được tâm này là yếu chỉ của thiền. Người tu thiền phải sáng được tâm của chính mình. Như bài thơ: “Cư trần lạc đạo” của Đức Phật Hoàng Trần Nhân Tông ghi:
Ở đời vui đạo hãy tùy duyên
Đói đến thì ăn mệt ngủ liền
Trong nhà có báu thôi tìm kiếm
Đối cảnh vô tâm chớ hỏi thiền.
Phật tức tâm: ai có tâm đều có Phật, không phân biệt nam nữ, trẻ già, người trong đạo người ngoài đạo, là chân lý bình đẳng với tất cả. Thành Phật tức thành ngay trong bản thân mình, không phải thành trên núi cao hoặc cõi trời xa xôi. Đó là lấy con người làm gốc, tôn trọng, nâng cao giá trị con người
Phương pháp tọa thiền có 3 bước: vào thiền, trụ thiền, xả thiền.
Vào thiền có 3 phần: điều thân, điều tức và điều tâm.
• Điều thân chỉ cách ngồi thiền
• Điều tức chỉ cách thở
• Điều tâm chỉ cách thực tập
Cách thực tập thiền
• Quy 6 căn về chơn tâm là Giới
• Thân và tâm có mặt ngay đây là Định
• Thấy nghe thường biết rõ ràng mà không một niệm là Tuệ.
• Buông xuống, buông xuống đến chỗ không mê. Chỗ đó được nhắc đến như là chơn tâm, Phật tánh
Khi đang thực tập thiền nhắc mình chơn tâm hiện tiền, hiện tiền vô niệm, vô niệm quen rồi, vô niệm cũng buông. Lúc ngồi thiền, tâm khởi lên những niệm lăng xăng, tâm liền nhận biết mà thôi, không cuốn theo ý niệm lăng xăng ấy. Pháp trần rõ biết pháp trần là chơn tâm.
Thực tập thiền không chỉ lúc ngồi thiền mà luôn trong tứ oai nghi của mình. Khi đầy đủ giới – định – tuệ chúng ta sẽ thấy rõ được bản chất thật của các pháp, chúng ta sẽ biết làm gì và không làm gì cho cuộc đời này. Muốn đem bình an và hạnh phúc cho người, chúng ta phải có sự bình an và hạnh phúc trước.
Hơn 700 năm sau ngài Điều ngự Giác Hoàng nhập Niết-bàn, dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử đã được khôi phục và phát triển mạnh mẽ dưới sự hướng dẫn, lãnh đạo của Thiền sư Thích Thanh Từ, bởi cách tu tập và triết lý mang đậm tính thời đại, tu thiền là trở lại chính mình, tâm lặng mà biết đích thị là Phật.
Khi mê không biết ta là Phật
Khi ngộ mới biết Phật là ta.
Nổi bật với tinh thần nhập thế, tầm ảnh hưởng của Thiền phái Trúc Lâm không chỉ ở Việt Nam mà đã vươn xa khắp thế giới với các ngôi thiền viện như: Trúc Lâm Thiền Viện – Tây Thiên tại Edmonton (Canada), Trúc Lâm Thiền Viện ở Villebon-sur-Yvette (ngoại ô Paris, Pháp), Thiền viện Đại Đăng tại California (Mỹ).
• Phần thực hành:
Chuẩn bị: Bồ đoàn, tọa cụ, hoặc dùng mền, vải dày… kê ngồi, giúp cho lưng thẳng.
Có hai cách ngồi: Bán già hoặc kiết già. Ngồi thẳng hai tay kẹp ôm hông, lỗ tai ngang vai, lỗ mũi thẳng hàng với rún, ngồi không vảnh ra, dùng khăn kê dưới tay cho hai tay được thẳng. Tránh ngồi nghiêng vai, 2 bàn tay để lên nhau hoặc 2 bàn tay xếp chồng lên với nhau, tay trái để dưới, tay phải để trên, mắt nhìn về phía trước khoảng 6 tấc, mắt khép hờ 70%, gương mặt bình thản và tươi lên một chút. Tiếp đến động thân 5 lần, kiểm tra thế ngồi đã vững chưa? Dùng mũi hít vào, dùng miệng thở ra 3 hơi, từ mạnh cho đến nhẹ. Khi hít vào nghĩ những không khí trong sạch vào khắp trong cơ thể, chỗ nào chưa lưu thông mình làm cho nó thông. Lúc đó thở bình thường, thở vào thở ra, biết mình thở vào thở ra. Có thể ngồi bao nhiêu tùy ý theo sức của mình.
• Xả thiền:
Lúc vào thiền thì điều thân trước, khi xả thiền thì xả tâm trước, trong tâm thầm quán bài kệ:
Nguyện đem công đức này
Hướng về khắp tất cả
Đệ tử và chúng sanh
Đều trọn thành Phật đạo.
– Xả hơi thở: Hít vào bằng mũi thở ra bằng miệng, từ nhẹ cho đến mạnh, khi hít vào nghĩ những không khí trong sạch vào khắp trong cơ thể, thở ra nghĩ bệnh tật phiền não tiêu trừ.
– Xả thân: Bắt đầu từ mắt, đến đầu, mặt, lỗ tai, cổ, bả vai, ngón tay, lòng bàn tay, lưng, bụng, đầu gối, thắt lưng, mông, đùi, cổ chân, lòng bàn chân, năm đầu ngón chân… mỗi mỗi thân phần đều dùng các phương pháp xoa bóp thích ứng cho khí huyết lưu thông.
Được biết, Ni sư Chân Như là đệ tử ưu tú của Ni trưởng TN. Như Đức, cố vấn PBNG TW. Ni sư có cơ duyên học thiền với Hòa thượng Tông chủ thiền phái Trúc Lâm và 12 năm thực hành thiền ở Thiền viện Viên Chiếu. Hiện nay Ni sư giữ chức vụ Phó ban Trị sự kiêm Trưởng Ban Kinh tế Tài chánh, Phó Trưởng PBNG Phật giáo TP. Cần Thơ, Trụ trì chùa Vi Phước TP. Cần Thơ.
Buổi hành thiền đã đem lại nhiều hỷ lạc, trở thành một kỷ niệm đẹp khó quên, những ánh mắt và nụ cười mến mộ của chư Ni quốc tế dành cho Ni đoàn Việt Nam.
Mỗi sáng 6 giờ đến Phụng Ân
Chư Ni mỗi nước hướng dẫn tâm
Phương pháp tọa thiền thân tâm tịnh
Lạc an, bình thản pháp hành chân.
TN. Trung Tâm (ĐSHĐ-119)
