Nhìn rõ lại cuộc sống, biết kỹ về chính mình, hãy lặng để thấy, dùng tâm để cảm nhận, quả thật giữa thế thái phù sinh chỉ như tuồng mộng ảo. Nhưng chúng ta hay quên, duyên theo ngoại cảnh, danh tướng và ngũ dục rồi quay quắt cuồng loạn, mờ mịt chẳng biết đâu là lối về quê hương hà hữu. May thay cho hậu thế chúng con, còn được đủ phước duyên, sống trong vòng tay che chở bảo hộ của Tông môn, có Thầy Tổ có đại chúng. Tuy chúng ta thấy có lẽ bình thường, bởi vì quen, an toàn, vô nghĩ vô lo. Trên có Thầy dưới có bạn, sống cuộc sống lặng lặng theo chúng, giờ nào việc nấy, tu, học, làm… Có khi quên mình đang bình an và hạnh phúc. Bị cuốn lôi theo những vọng cảnh xung quanh, đánh mất mình hồi nào không hay, những lúc chán chường thế này. Không gì quý báu hơn, những giờ học pháp, những lời sách tấn từ Thầy… Con ơi! Cảnh là không thật, người cũng không thật, không gì cố định, họ sẽ thay đổi theo thời gian. Con đừng theo cảnh, chấp thật dính khắn vào một đối tượng nào, con sẽ khổ, khó tu gặp chướng ngại từ ngoại cảnh và chính bản thân mình tạo ra. Hãy can đảm bước ra thế giới của vọng động, trở lại với chính mình. Mình còn chỗ nào chưa được, cần chỉnh sửa để hoàn thiện từ cung cách, dung nghi và Bồ đề tâm ngày càng tăng trưởng? Đây là những điều tu sĩ chúng ta cần lưu tâm. Giữa cuộc sống muôn màu vạn vẻ, không khéo chúng ta dễ bị mắc lừa, kẹt vào sắc tướng, chấp thật rồi khổ đau vướng mắc. Ngài Long Thọ đã dạy trong tác phẩm Trung Quán Luận:
“Nhân duyên sở sanh pháp
Ngã thuyết tức thị không
Diệc danh vi giả danh
Diệc danh trung đạo nghĩa.”
Nghĩa:
“Nhân duyên sanh các pháp
Ta nói tức là không
Cũng gọi là giả danh
Cũng gọi nghĩa Trung Đạo.”
Các pháp do duyên khởi (pratìtyasamutpàda), nên ta nói là Không (sùnyatà), là Giả danh (upàdàya-prajnapti), và cũng chính là Trung đạo (madhyamà pratipat)”.
Nhìn rõ thấu đáo quả là như thế, các pháp có được là do duyên sanh, hết duyên tan rã trở lại không. Ví như thân tứ đại này, tồn tại có thời hạn nhất định, đủ duyên hợp thành từ tinh cha huyết mẹ, đất nước gió lửa. Khi duyên đã mãn tứ đại phân ly, cát bụi trả về với cát bụi, cả một thân người chỉ vỏn vẹn trong hũ tro, hoặc trong mộ phần vài ba thước đất. Có ai sống là sống mãi muôn đời? Bởi do duyên hợp có rồi lại không. Nên không thể nói có. Nhưng cũng chẳng thể nói không, vì chúng ta có hiện hữu thời gian nhất định trên cuộc đời này. Thật ra chỉ là tạm có, có đó rồi mất đó, có nhưng không thật có, nếu thật có, thì những vị như ca sĩ Phi Nhung, nghệ sĩ Vũ Linh, ca nương nhí Tú Thanh đâu rồi? Đâu kể già trẻ? Hết duyên ta tạm chào nhau, hữu duyên lại gặp lại nơi khác…
Khi chúng ta hiểu rõ ràng “Thị pháp trụ pháp vị” mỗi pháp tại thế gian đều có vị trí riêng của nó, không thêm chẳng bớt, không có mà cũng chẳng không. Chỉ là phương tiện giả danh tạm gọi, được như vậy giúp chúng ta giảm hoặc rời chấp kẹt đối đãi hai bên giữa có cùng không, cái thấy này gần với đạo. Không dính mắc vào có, không kẹt chấp vào không, khoảng giữa ấy, lý trung đạo hiện bày.
Trong kinh Lăng Nghiêm Phật có dạy: “Kiến kiến chi thời kiến phi thị kiến. Kiến vu ly kiến kiến bất năng cập.”
Nghĩa: “Cái thấy kẹt vào tướng thấy, cái thấy ấy sanh diệt. Cái thấy rời tướng thấy, cái thấy ấy không thể nghĩ bàn.”
Người xuất gia chúng ta rõ được vạn pháp do duyên sanh, tụ tán tan hợp như mây nổi. Thấy suốt, biết rõ ràng như thế, giúp chúng ta giảm chấp trước bởi cảnh duyên, có không được mất chẳng bận lòng. Từ ngoại cảnh ta trở về với cái chân thật, ý nghĩa của trung đạo, Phật tâm, bản tánh… nhiều danh từ để gọi, tạm chỉ cho tâm Phật hằng sáng suốt trong mỗi người. Khi không kẹt vào đối dãi hai bên, không kẹt có, cũng chẳng dính không, ngay nơi đó là trung đạo, những danh từ định nghĩa cũng chỉ là giả danh, tạm mượn để gọi vậy thôi. Pháp môn, phương tiện tạm dùng để ta áp dụng tu tập, đến bờ rồi thì thuyền không cần nữa, chẳng ai vác thuyền mà đi trên xa lộ.
“Bụt ở cong nhà
Chẳng phải tìm xa
Nhân khuây bản nên ta tìm Bụt
Đến cốc hay chỉn Bụt là ta.”
(Cư Trần Lạc Đạo Phú-Vua Trần Nhân Tông.)
Học hiểu thấu suốt và đặc biệt bản thân biết quán chiếu có thực hành, chúng ta mới thực sự có niềm vui, có sự an lạc từ việc tu tập và chuyển hóa thân tâm của chính mình. Chẳng phải nói suông trên ngôn ngữ, hoặc đạo văn của ai mà đem lại lợi ích chân thật được. Niềm vui tu là điều minh chứng cho tất cả. Dù ai có gì, họ vẫn không thể hiểu hết bạn, việc của bạn là, tính tới thời phút hiện tại, bạn đã trải qua quá trình tu tập rèn luyện, nhưng bạn đã cảm thấy vui tu, vui học, vui làm hay chưa? Đã an ổn phần nào trong tâm thức khi ngoại cảnh vẫn bập bùng sóng vỗ? Đây là những điều thể hiện kết quả của việc học pháp, tu đạo của chúng ta như thế nào. Thôi hãy cùng nhau tu tập chuyển hóa thật sự, lợi mình ích người, ban rải tình thương, từ trường đến xung quanh ta, cùng nhau trở về quê hương đích thực trong từng sát na tâm.
Tu đây không chỉ riêng mình
Tu đây lợi ích khắp cùng nhân sinh
Tu đây Phật pháp xương minh
Tu đây đền đáp thâm ân bao người!
Bởi lẽ người tu chúng ta không được ích kỷ chỉ nghĩ riêng cho bản thân, chí nguyện xuất trần thượng sĩ, tu cho mình và hoằng pháp lợi sinh, không để ngọn đèn chánh pháp lu mờ.
“Hủy hình thủ khí tiết
Cắt ái từ sở thân
Xuất gia hoằng thánh đạo
Thệ độ nhất thiết nhân.”
Thật sự độ người cũng là độ mình, nhắc người cũng chính là nhắc mình.
Môi trường hiện cảnh đang rầu
Có em sư đệ bước đầu vào tu.
Tuổi nhỏ xéo xắt lu bu
Chị đây lắm lúc quên tu ôi rồi.
Ngày kia nắng nhẹ lên cao
Hiểu ra một lẽ chẳng sao nghĩ lường.
Nhắc em tính khí khác thường
Nghiêng mình lặng sửa làm gương em nhìn.
Cảm ơn em đến bên mình
Cùng nhau nâng đỡ đậm tình đệ huynh.
Mong em sớm sửa thân mình
Chung đây tu tiến Phụ mình thêm vui.
Đem chút sức mọn trau giồi
Đáp ân thiếu thuở, điệu hồi ngày xưa.
Chao ôi! tuổi nhỏ tưng bừng
Ai nấy cũng bợm lẫy lừng thua chi.
Ngày nay Thầy dạy thường khi
Tâm như khỉ vượn chi chi chành chành
Biết tâm, dừng bớt lanh chanh
Tu trong hơi thở bước đi rõ rành.
Thật sự nói dễ làm khó người ơi, chúng con nguyện cố gắng tu tập chuyển hóa bản thân trong từng ngày một, nương Thầy Tổ đại chúng tu tập, sống trong Tăng đoàn cộng trụ, tạo sức mạnh đoàn kết, nơi câu chuyện bẻ không gãy được bó đũa của ngày còn cắp sách đến trường, vẫn hằng in đậm trong tâm trí của trẻ thơ đến giờ. Nguyện làm cây rất thẳng giữa rừng cây chốn tòng lâm. Tâm của chúng ta hãy hướng đến những điều cao thượng, để lèo lái chính mình theo những điều tốt đẹp ấy! Tất cả đều do duyên hợp thành, tâm làm chủ muôn pháp. Tâm đặt nơi đâu thành tựu ở đó. Phật dạy, vạn pháp duy tâm là vậy.
Hải Thuần Bảo Hải
