Giải thoát là mục tiêu tối thượng của người xuất gia. Những người có lý tưởng giải thoát giống nhau ở lối sống tránh xa vật chất, danh vọng, tôn trọng và lắng nghe nỗi đau của mọi người như nỗi đau của chính mình. Họ hiểu và thương tha nhân trọn vẹn. Tinh thần Phật giáo được chư vị đem vào đời, dùng từ bi và sự quán chiếu sâu sắc để có thể: “Nghiêng vai gánh đạo vào đời/ Cho đời đẹp đạo ta người cùng tu”(Ni trưởng Huỳnh Liên). Với lối sống giản dị, an tịnh và mật hạnh ở các tự viện, chư vị tiền bối luôn tỏa sáng Phạm hạnh và giới đức, nhất mực tôn trọng Bát Kỉnh Pháp, khiêm hạ, cung kính các bậc Sư trưởng. Mặc dù hiện tại, nhiều vị trong số này đã xả báo thân về cõi Phật, nhưng gia tài tu tập Giới – Định – Tuệ, hạnh nguyện từ bi độ đời, hương giải thoát và đức hạnh tu hành, trước những thăng trầm của thời cuộc lẫn nhiệt tâm hết lòng phụng sự cho đạo pháp và dân tộc, sẽ mãi là những tấm gương, bài học quý báu, làm mẫu mực cho Ni giới hiện tại noi theo.
Ở thành phố Cần Thơ, Ni giới chúng con xin được cung tuyên công hạnh tỏa sáng của chư vị Ni trưởng:
1. Ni trƣởng Thích nữ Ngoạt Liên (1924-2019), quê quán ở quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ, trụ trì Tổ đình Ngọc Phương, quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh. Ni trưởng là người có công góp sức xây dựng Tịnh xá Ngọc Liên, quận Ninh Kiều – thành phố Cần Thơ, Tịnh xá Ngọc Chương – thànhphố Vị Thanh, Tịnh xá Ngọc Vinh – thành phố Trà Vinh… Ni trưởng từng kề vai sát cánh với đệ nhất cố Ni trưởng Huỳnh Liên tham gia đấu tranh đòi quyền độc lập, tự do cho đất nước trước năm 1975. Suốt cuộc đời, Ni trưởng luôn giữ ý chí thanh cao, nỗ lực phụng sự đạo pháp. Phong cách sống giản dị, thanh bần. Chiếc y đắp tụng kinh lễ Phật hằng ngày được dùng suốt 20 năm, nay đã sờn mỏng mà Người không thay cái mới. Phòng ốc và vật dụng tiêu xài của Người đơn giản, gọn gàng, không cầu kỳ, sang trọng. Như chính lời Ni trưởng Huỳnh Liên đã viết: Xả phú cầu bần quen cảnh khó, Lập thân hành đạo ngược dòng đời. Kỉnh trời đầu đội tấm màn trời, Mến đất thân kề manh chiếu đất. Mỗi khi nhắc về Ni trưởng, chúng ta lại nhớ đến hình ảnh của một bậc chân tu, nghiêm trì Giới Luật, luôn tinh tấn hướng đến giải thoát. Dù đảm đang nhiều nhiệm vụ của Giáo hội và| xã hội, Ni trưởng không bao giờ vắng mặt trong những ngày Bố-tát, hay những buổi tụng kinh với đại chúng.
Chính mật hạnh của Người đã làm tỏa sáng đạo hạnh và giới đức, làm mục tiêu tối thượng trên bước đường giải thoát. Đạo hạnh của bậc chân tu không chỉ đạt được sự giác ngộ giải thoát cho bản thân mà còn có thể lan tỏa đến người khác, giúp mọi người vững niềm tin và|o ngôi Tam bảo.
2. Ni trưởng Thích nữ Dõng Liên (1931-1991), trụ trì Tịnh xá Ngọc Viên, thành phố Cần Thơ. Thuở xưa, Ni trưởng cầu thọ giáo pháp với Ni trưởng Tạng Liên, sau đó Y chỉ với Ni trưởng Thanh Liên. Ni trưởng rất tinh cần tu tập, thích tham khảo sách Kinh, tinh chuyên tụng Kinh Pháp Hoa. Tiếng tụng kinh của Ni trưởng đầy truyền cảm và thuyết phục.
Năm 1977, sau khi nước nhà thống nhất, Ni trưởng về trụ trì Tịnh xá Ngọc Viên – tỉnh Hậu Giang (nay là thành phố Cần Thơ). Nơi đây, Ni trưởng đã vì tiền đồ Phật pháp, vì sự hưng thịnh của dân tộc mà kề vai sát cánh với Giáo hội trong các Phật sự và tham gia nhiều công tác xã hội, góp phần làm giàu đẹp quê hương, bảo vệ và xiển dương Chánh pháp. Vì vậy, Ni trưởng đã được Giáo hội và xã hội giao nhiều trọng trách.
3. Ni trưởng Thích nữ Giới Liên (1931-2014) Năm 1961, Ni trưởng đã xin xuống tóc xuất gia tại Tịnh xá Ngọc Vinh, thị xã Trà Vinh, trên chính mảnh đất quê hương, nơi Ni trưởng được sinh ra và lớn lên. Sau khi xuất gia, thọ giới và tu học tại Tổ đình Ngọc Phương một thời gian, Ni trưởng dốc hết tâm lực, đạo lực để lo cho Đạo pháp, hoàn thành trọng trách mà Giáo hội giao phó, góp phần quan trọng vào sự phát triển của đạo Phật Khất sĩ Việt Nam. Năm 1975, Ni trưởng được Hệ phái bổ nhiệm về trụ trì Tịnh xá Ngọc Liên – thành phố Cần Thơ. Tịnh xá Ngọc Liên lúc bấy giờ còn nhiều ao vũng, nhưng Ni trưởng đã cùng Ni chúng lấp dần, cải tạo mặt bằng cho các sinh hoạt Phật sự. Đây cũng là thời điểm kinh tế đất nước gặp nhiều khó khăn. Ni trưởng đã cùng với Ni chúng trong Tịnh xá làm lụng vất vả, trồng rau, làm bánh mứt, kết mền, áo gối,… một phần để cải thiện đời sống, một phần dành dụm, chắt chiu, mong ngày nào đó có thể khởi công trùng tu Đạo tràng (vì ngôi Chánh điện lúc bấy giờ đã xuống cấp), một phần dành cứu tế những người nghèo khó, ủng hộ các chương trình phúc lợi xã hội do Mặt trận Tổ quốc và các phong trào đoàn thể phát động. Song song với việc hướng dẫn Ni chúng tu học, Ni trưởng còn dìu dắt, dạy dỗ rất nhiều cư sĩ, nhất là thế hệ trẻ, bước lên thuyền giác ngộ, xuất gia tu học. Ngoài ra, Ni trưởng còn đỡ đầu làm Y chỉ sư cho các Ni sinh trẻ. Trong số này, có các vị đã thành tựu được nhiều đóng góp cao quý, là những Ni sư tiêu biểu của Ni giới Khất sĩ trong lòng Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Thời gian từ năm 1990, để hỗ trợ phong trào sinh viên nghèo hiếu học, Ni trưởng đã cho nhiều sinh viên tạm trú trong Tịnh xá và hỗ trợ ăn uống, phần nào giúp các em hoàn tất việc học, phục vụ xã hội. Quả đúng là:
Người đời hữu tử hữu sinh
Sống cho xứng phận, thác dành tiếng thơm.
4. Ni trƣởng Thích nữ Điểu Liên (1953-2022), quê quán tại quận Thốt Nốt, trụ trì Tịnh xá Ngọc Châu, quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ.
Năm 1962, lúc vừa tròn 10 tuổi, Ni trưởng được cha mẹ cho thế phát xuất gia với Ni trưởng Khâm Liên tại Tịnh xá Ngọc Liên, thành phố Cần Thơ. Ni trưởng Khâm Liên lúc bấy giờ đang trụ trì Tịnh xá Ngọc Khánh – Sóc Trăng, là một vị Ni trưởng đạo cao đức trọng. Một thời gian sau, do bệnh duyên, Ni trưởng Khâm Liên lui về tịnh tu chứ không đi hành đạo như trước.
Năm 1969, Ni trưởng Điểu Liên cầu pháp với Ni trưởng Diệu Liên – trụ trì Tịnh xá Ngọc Hòa, quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh. Sau khi thọ tam đàn giới pháp, Ni trưởng được Thầy cho đi học giáo lý, học tiếng Pāli, Hán văn tại Phật học viện Vạn Hạnh do Hòa thượng Thích Minh Châu, Hòa thượng Thích Chơn Thiện giảng dạy, học lớp bồi dưỡng giảng sư, lớp tổng hợp văn chương do các giáo sư tài giỏi truyền thụ.
Năm 1982, Ni trưởng được Thầy cho về trụ trì Tịnh xá Ngọc Châu – Ô Môn. Bước khởi đầu gian nan, vất vả, lúc bấy giờ tịnh xá đơn sơ, cơ sở vật chất nghèo nàn, thiếu thốn, nhưng với tinh thần năng nổ, không ngại khó khăn, cùng sự góp sức của các thiện nam tín nữ, ít lâu sau, ngôi Tam Bảo được xây dựng khang trang, Phật tử về tu tập ngày càng đông đảo.
Từ năm 2002 đến 2022, Ni trưởng được suy cử vào Phó Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Cần Thơ và thành phố Cần Thơ suốt 4 nhiệm kỳ. Từ năm 2012-2017, Người là Phó Phân ban Ni giới thành phố Cần Thơ. Năm 2012, Người nhận được Giáo chỉ tấn phong Ni trưởng.
Giữa đạo pháp và| dân tộc, Ni trưởng luôn giữ vững tinh thần “đoàn kết hòa hợp – tốt đạo đẹp đời”, sống giản dị, gần gũi với mọi người, tạo nhiều công đức phúc lợi cho Phật pháp và nhân sanh, luôn là tấm gương sáng cho hậu thế noi theo.
70 năm hiện hữu cõi đời, 61 năm vui đường giải thoát, Ni trưởng đã thể hiện trọn vẹn tâm hồn xả kỷ lợi tha, đức hạnh từ ái bao dung của một vị Bồ-tát giữa đời thường, lưu lại tấm gương sáng soi cho đàn hậu học trên bước đường tiến tu giải thoát.
5. Ni trưởng Thích nữ Trí Liên (1940-2021), trụ trì Tịnh xá Ngọc Trung Ni và Tịnh xá Ngọc Hạnh, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ.
Từ khi xuất gia học đạo, Ni trưởng buông bỏ mọi thế sự trần ai, không màng danh lợi, chỉ chuyên tâm học đạo, mong giải thoát trọn vẹn một kiếp này. Ni trưởng thường quán chiếu sự vô thường như lời một thiền sư đã dạy: “Nhơn gian phú quý hoa gian lộ, Thế thượng công danh thủy thượng âu” (Nghĩa là: Sự sang giàu trên cõi đời này chẳng khác nào sương móc trên đầu ngọn cỏ, còn công danh sự nghiệp ở thế gian không khác gì bọt nổi trên mặt nước). Ni trưởng thường nhắc nhở đệ tử: ‚Nghĩ đến sự sống chết không dừng này, có thể không khiến cho lòng ớn lạnh sao? Vì vậy, phải nhất tâm hướng thượng, dũng mãnh tinh tấn tu hành, không để một phút một giây lãng phí, ra khỏi tam giới, liễu thoát sanh tử, đâu có rảnh công phu để đi mơ ước hay chán ghét người khác?‛ Ni trưởng cho rằng, sau khi xuất gia, nhất định phải ra khỏi nhà phiền não, phải cắt đứt mọi sự trói buộc ân tình cuộc đời; đó mới thật sự là xuất gia. Xuất gia trước khi xuất gia thì dễ, xuất gia sau khi xuất gia mới khó. Ni trưởng tuy không tham gia Ban Trị sự Phật giáo, nhưng luôn tích cực ủng hộ, đóng góp cho Phật pháp và xã hội. Ni trưởng luôn giữ gìn đạo hạnh, sống thanh bần, giản dị, nêu cao hạnh nguyện giải thoát của người xuất gia, một lòng vì đạo cho đến ngày viên tịch.
6. Ni sư Thích nữ Thúy Liên (1950-1995), trụ trì Tịnh xá Ngọc Quang, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ.
Năm 1968, nhờ thấm nhuần lời Phật dạy qua những lần được nghe giảng kinh thuyết pháp, cùng hạnh nguyện muốn thoát khỏi nhà tam giới, Ni sư được gia đình đưa đi xuất gia dưới sự chứng minh của Trưởng lão Hòa thượng Giác Như, cùng chư Tăng Tịnh xá Ngọc Giang – Long Xuyên. Sau khi xuất gia, Ni sư Thúy Liên được quý Ni trưởng dẫn đi hành đạo khắp nơi, sống đời khất sĩ du phương.
“Một bát cơm ngàn nh|, thân đi muôn dặm xa,
Mắt xanh xem người thế, mây trắng hỏi đường qua”.
Với lý tưởng trên cầu Phật đạo, dưới độ chúng sanh và để đền đáp công ơn Thầy tổ, Ni sư ngày ngày tinh tấn hành thiền, nghiêm trì giới đức – tâm đức – tuệ đức của bậc xuất gia giải thoát, phát huy tinh thần”Nối truyền Thích-ca Chánh phá”‛ đến muôn người.
Năm 1980, sau Chiến tranh biên giới, theo lời dạy của Thầy là Sư bà Liên Liên, Ni sư đã tiếp dẫn và dạy dỗ Ni chúng, xây dựng lại hai ngôi đạo tràng: Tịnh xá Ngọc Mai – Núi Đất, Tịnh xá Ngọc Quang – Thốt Nốt.
Cả một đời vì sự nghiệp hoằng pháp lợi sanh, Ni sư đã hết lòng bồi đắp, dựng xây để đạo tràng Ngọc Quang hôm nay được tô điểm thêm những bông hoa giải thoát thật xinh đẹp, gây dựng nền móng vững chắc cho thế hệ mai sau tiếp bước trên con đường tiến tu học Phật, phụng sự Đạo pháp và mang đến lợi lạc cho cuộc đời.
7. Ni trưởng Thích nữ Quế Liên (1926-1990), trụ trì Tịnh xá Ngọc Hiệp, huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang.
Là vị Ni trưởng có nhân duyên xuất gia từ thời Tổ sư Minh Đăng Quang, đạo hạnh của Ni trưởng luôn được chư vị đồng tu hết lời ngợi khen và kính phục. Nhắc đến Ni trưởng Quế Liên, chúng con luôn nhớ đến dung mạo từ hòa của Người, với đạo phong đĩnh đạc, cốt cách uy nghi. Không chỉ vang danh là bậc chân tu nghiêm trì Giới Luật, Người còn có công hạnh cao cả, suốt cuộc đời tu tập dấn thân phụng sự cho đạo pháp và chúng sanh.
8. Ni trưởng Thích nữ Hương Liên (1931-2016), trụ trì Tịnh xá Ngọc Khánh, tỉnh Sóc Trăng.
Ni trưởng có tướng mạo uy nghiêm, nụ cười hoan hỷ. Từ khi được hệ phái cử về trụ trì Tịnh xá Ngọc Khánh, Ni trưởng tích cực tham gia các công tác Phật sự, công tác mặt trận, đóng góp công sức cho Giáo hội và xã hội nhiều nhiệm kỳ. Với những nhiệm vụ và chức vụ được Giáo hội giao phó, Ni trưởng luôn hoàn thành xuất sắc. Dù tuổi đã cao nhưng tinh thần phụng sự của Ni trưởng không hề mệt mỏi, không ngại gian lao, không từ khó nhọc. Đến khi bệnh duyên, Ni trưởng mới dừng bước nghỉ ngơi. Nhắc đến chư vị Ni trưởng tiền bối như nhắc đến những bài kinh thiêng luôn được đời sau xưng tụng. Đó là những bài học sống động về thân, khẩu và ý giáo của nhà Phật, chắc chắn sẽ được hàng hậu học nhắc nhớ lâu dài, đồng thời là những nét son, tô đậm thêm vẻ đẹp giá trị tinh thần truyền thống của Ni giới Việt Nam.
Hiện tại, trong hàng Ni giới đã và đang tham gia các công tác Phật sự của Giáo hội tại thành phố Cần Thơ, có Ni trưởng Thích nữ Diệu Ngộ, trụ trì chùa Quan Âm, nguyên Trưởng Phân ban Ni giới thành phố Cần Thơ nhiều nhiệm kỳ. Lúc còn đương nhiệm, với đức độ hiền hòa, dung nghi đĩnh đạc, cử chỉ từ tốn, Ni trưởng đã đem tất cả tâm đức và tuệ đức của mình để dìu dắt Ni giới thành phố Cần Thơ cùng chung tay góp sức xây dựng vững chắc ngôi nhà Phật pháp.
Kết luận
Thời gian, giống như một quyển sách, công hạnh của chư vị tiền bối dù đã trải qua bao năm tháng, nay nhẹ nhàng lật lại, các chữ trong sách tuy đã ngả vàng, nhưng vẫn khiến lòng người thổn thức.
Ngày tháng thoi đưa, cuộc đời như giấc mộng. Giữa gặp gỡ và ly biệt, buồn vui tan hợp của cuộc đời, những bước chân vội vàng, hối hả không níu được thời gian, chẳng giữ được gì, ngoài những ký ức tươi đẹp, khoảnh khắc đáng nhớ. Mỗi một chút đến đến đi đi đó, đều là món quà tuyệt vời của tạo hóa. Điều may mắn là chư vị tiền bối chưa từng cô phụ thời gian, cũng chưa từng cô phụ bản thân mình. Với năm tháng vĩnh hằng mà nói, chúng ta chẳng qua chỉ là một hạt bụi nhỏ nhoi không đáng kể. Vậy nên, sống sao cho đến lúc ra đi, ta thanh thản mỉm cười trong khi mọi người đều bật khóc. Nam mô Bổn sư Thích-ca Mâu-ni Phật.
NT. Thích nữ Huệ Liên
